نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• طوبی شاکری گلپایگانی ¹
• زهرا بابازاده ²

¹ استادیار گروه مطالعات زنان، ‌دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری مطالعات زنان، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

سوءرفتار جنسی زوج نسبت به زوجه در نظام حقوقی ایران، صراحتاً به‌رسمیت شناخته نشده است. اما در پرتو مفادی از قوانین حوزۀ خانواده، می‌توان جایگاهی برای لحاظ این مسئله یافت. به‌جهت سکوت قانون‌گذار در تعریف تمکین، عدم تفکیک تمکین عام و خاص و تعیین حدود و دامنۀ هر یک، شناسایی حقوق جنسی زوجین در دعاوی خانوادگی با چالش‌هایی مواجه است. در این پژوهش به این پرسش‌ها‌ پاسخ داده می‌شود که در فرض سوءرفتار جنسی زوج، چه سازوکار تقنینی در حمایت از زوجه در نظام حقوقی ایران پیش‌بینی شده است؟ و قضات در رویۀ محاکم خانواده این قوانین را چگونه تفسیر می‌کنند؟ این پژوهش ضمن بررسی متون فقهی و قوانین حقوقی، با استفاده از رویکرد کیفی و روش موردپژوهی، رویۀ قضایی دادگاه‌های خانوادۀ استان تهران در صدور آراء الزام به تمکین و طلاق قضایی به‌موجب عسر و حرج جنسی زوجه را به همراه تحلیل محتوای پرونده‌ها، مصاحبه عمیق با زنان متقاضی طلاق مراجعه‌کننده به محاکم و قضات دادگاه‌های خانواده، واکاوی می‌کند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد تفاسیر قضات از مصادیق سوءرفتار جنسی متشتت بوده و احراز ضرر و حرج جنسی زوجه، علاوه بر سختی اثبات، فاقد ضابطه‌های معین و مبتنی بر برداشت‌های شخصی قضات از دامنۀ تمکین است. از‌این‌رو، لحاظ حقوق جنسی متعارف زوجین در قوانین حوزۀ خانواده و استقرار رویۀ واحد در صدور حکم عدم الزام به تمکین و احراز عسروحرج زوجه در مصادیق سوءرفتار جنسی زوج ضروری است.

کلیدواژه‌ها

• تمکین
• سوءرفتار جنسی
• عسروحرج
• طلاق
• رویۀ قضایی

موضوعات

• حقوق خانواده
• رویه قضایی

عنوان مقاله [English]

Judicial interpretations of sexual misconduct of husbands in family courts

نویسندگان [English]

• Touba Shakeri ¹
• Zahra Babazadeh ²

¹ Assistant Professor, Department of Women's Studies, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

² PhD Student in Women Studies, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The sexual abuse of the wife by the husband is not explicitly recognized in the Iranian legal system. However, in light of some of the provisions in the family law, one can find the grounds to consider this issue. Due to the legislator's silence in defining conjugal obedience, separating general and specific obedience and determining the limits and scope of each, identification and recognition of the sexual rights of couples in family lawsuits face challenges. This study answers the questions that, given the sexual abuse by the husband, what legislative mechanism is provided to support the wife in the Iranian legal system and how family court judges interpret these laws. This paper, using a qualitative approach and case study methodology, after reviewing jurisprudential texts and reviewing legal laws investigates the judicial procedure of family courts in Tehran province in issuing rulings requiring obedience or judicial divorce due to sexual harassment of the wife by analyzing the content of cases, interviewing judges and women applicants of divorce. Findings show that judges’ interpretations of the instances of sexual misconduct are varied and verification of the wife's sexual hardship, in addition to the difficulty of proof, lacks clear criteria and is based on judges' personal interpretations of the scope of conjugal obedience. Therefore, there seems to be a need to include the conventional sexual rights of couples in the family laws and establish a unified procedure in issuing a sentence of non-obligation to obey and verification of the wife's hardship in cases of sexual abuse by the husband.

کلیدواژه‌ها [English]

• conjugal obedience
• sexual misconduct
• hardship
• divorce
• judicial procedure