نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران ، تهران، ایران
2 کارشناس ارشد حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران ، تهران، ایران
3 کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران ، تهران، ایران
چکیده
در ارتباط با حق ملاقات با کودک، در وجود این حق برای پدر یا مادری که پس از طلاق، حضانت به او واگذار نشده تردیدی وجود ندارد و مادۀ 29 قانون حمایت خانواده مصوب سال 91 و سایر مواد قانونی مرتبط از جمله مادۀ 1174 قانون مدنی، این حق را برای والدین شناسایی می‌کنند؛ لکن مادۀ 29 قانون مذکور علاوه بر والدین، بستگان طفل را نیز در ملاقات با او ذی‌حق اعلام کرده است. با توجه به قرارگیری این ماده در فصل طلاق، این سؤال مطرح می‌شود که آیا بستگان تنها در فرض طلاق والدین، حق ملاقات با طفل را دارند یا آنکه به غیر از این فرض، یعنی در صورتی‌که والدین طفل صرفاً جدا از یکدیگر زندگی می‌کنند یا آنکه اصلاً طفل در خانواده و تحت حضانت والدین باشد هم، اقربا حق ملاقات با طفل را دارند. این مقاله برای پاسخ به این سؤال، با روش کتابخانه‌ای در پی اثبات این فرضیه است که حق ملاقات بستگان که عبارتند از اقربای نسبی طفل، مقید به فوت یا غیبت پدر یا مادر طفل بوده و به صورت مطلق و مستقل نیست مگر اینکه مطابق مادۀ 29 قانون مذکور به‌طور استثنایی، وابستگی و مصلحت طفل، اقتضای ملاقات او را با اقربای خود داشته باشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analysis of Relatives' Right to Visit the Child in Iranian Law
نویسندگان [English]
- Abbas Mirshekari 1
- Nafiseh Maleki 2
- Elham Habibzadeh 3
1 Assistant Professor, Department of Private and Islamic Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Master of Private Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Master of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
There is no doubt that mother or father, who is not awarded to have the custody of the child by the court, has visitation right, as Article 29 of the Family Support Act (passed in 1391) and other related acts including Article 1174 of the Civil Code clearly recognize this right for them. However, Article 29 of the mentioned law claims that in addition to parents, relatives are rightful to visit the child. According to the law, visitation right is mentioned in divorcement chapter and therefore this question arises that their visitation right exists only when parents are legally divorced or they also have the right when parents live apart or even when the child is under custody of both parents. To answer this question, this article is pursuing to prove that relatives who are in blood relation with the child (known as relative relatives) do not have absolute and independent visitation right; In fact, their right is conditional upon death or absence of parents, unless emotional attachment and child's interest and prudence exceptionally necessitates visitation to relatives.
کلیدواژه‌ها [English]
- Visitation Right
- Parents
- Relatives
- Interest and Emotional Attachment
فارسی
- امامی، سید حسن(1363)، حقوق مدنی، ج 5، تهران: انتشارات اسلامیه.
- پارساپور، محمدباقر و سوسن نوربخش (1394)، «معیارهای ارزیابی مصلحت کودک در فقه امامیه، حقوق ایران و کنوانسیون حقوق کودک»، پژوهش‌های تطبیقی حقوق اسلام و غرب، شمارۀ 3.
- جعفری لنگرودی، محمد‌جعفر (1395)، دانشنامۀ حقوقی، جلد 1، چاپ دوم، تهران: گنج دانش.
- حکمت‌نیا، محمود (1392)، حقوق زن و خانواده، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- رهبر، مهدی (1382)، «مقایسه جایگاه مصلحت در فقه امامیه و اهل سنت»، فصلنامۀ پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع)، شمارۀ 17.
- صفایی، سید حسین و اسدالله امامی (1393)، مختصر حقوق خانواده، چاپ 39، تهران: میزان.
- طبیبی جبلی، مرتضی ( 1397)، «تحلیل تطبیقی حق ملاقات والد غیر حاضن با فرزند در حقوق جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحدۀ آمریکا». فصلنامۀ تطبیقی حقوق اسلام و غرب، شمارۀ سوم.
- عابدینی، عبدالله و مهدی مشکی‌باف (1398)، «حق بر ملاقات کودکان از منظر حقوق بین‌الملل»، فصلنامۀ خانواده‌‌‌پژوهی، شمارۀ 58.
- عامری‌نیا، محمدباقر و علی جمادی (1396)، «استناد به روح قانون در دادرسی»، مجلۀ مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، شمارۀ اول.
- علیدوست،ابوالقاسم (1390)، «دین، شریعت و مصلحت»، قبسات، شمارۀ 61.
- غنیزاده بافقی، مریم و زهرا غنیزاده بافقی (1397)، «مولفه‌های حضانت در بستر مصالح عالیه کودک»، فصلنامۀ تحقیقات حقوقی، شمارۀ 84.
- کاتوزیان، ناصر (1387)، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی خانواده، چاپ ششم، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
- کاتوزیان، ناصر (1394)، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، ویرایش چهارم، تهران: نشر میزان.
- مظاهری، معصومه و فاطمه صالحی‌نژاد (1392)، «بررسی مبانی فقهی حق کودک بر بودن با والدین و خویشاوندان با رویکردی به نظر امام خمینی»، پژوهشنامه متین، شمارۀ 61.
- مقدادی، محمد مهدی (1390)، «جایگاه و تأثیر مصلحت در سرپرستی کودک از دیدگاه فقه و حقوق»، مطالعات راهبردی زنان، شمارۀ 54.
- ولایی، عیسی (1380)، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، تهران: نشر نی.
- هادی‌تبار، اسماعیل و مریم مهری متانکلایی (1398)، «تعارض اصل ضرر و اصل آزادی اراده در جرم‌انگاری سقط جنین»، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 105.
عربی
- انصاری، مرتضی (1377)، فرائد الاصول(رسائل)، ج 2، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
- خویی، سید ابوالقاسم (1417ق)، مصباح الاصول، ج 2، قم: مکتبه الداوری.
- شهید اول (1400ق)، القواعد والفوائد، ج1و2، قم: مکتبه‌المفید.
- شهید ثانی (1413ق)، مسالک الافهام، ج 8، قم: موسسه المعارف الاسلامیه.
- شیخ طوسی (1387ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، ج6، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریه.
- محقق کرکی، علی (1414)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج 11، قم: موسسه آل‌البیت.
- مظفر، محمدرضا (1390)، اصول فقه، ج 2، قم: دارالعلم.
- نجفی، محمدحسن (1404ق)، جواهرالکلام، جلد31، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- نجفی، محمدحسن (1379)، جواهرالکلام، جلد26، تهران: دارالکتب‌الاسلامیه.
انگلیسی
- Goldberg Daniel L. (2003): Grandparent-grandchild access; A Legal analysis, 15 thed., Department of justice of Canada.
- Victor Richard, Robbins Michael. (1991), “Statutory review of third-party rights regarding custody, visitation and support”, Family law quarterly, volume 25.
)