نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 قاضی دادگستری، دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 کارشناس ارشد حقوق بشر، دپارتمان حقوق، دانشگاه مفید، قم، ایران
چکیده
انتشار و اطلاع‌‌رسانی سزادهی مجرمین اقتصادی در رسانه‌‌ها و جراید در سال‌‌های اخیر، بحث‌برانگیز بوده است. این مقوله دربارۀ قضات و دادرسان از حیث ضرورتِ برخورد دوچندان با فساد در سطح حاکمیتی و در عین حال، حفظ حرمت جایگاه قضا، از جایگاه مهم و خطیری برخوردار است. از چشم‌‌اندازِ کیفرشناسان، هر‌یک از مجازات‌‌ها، دربردارندۀ معایب و محاسنی است و به نظر می‌‌رسد که بی‌‌توجهی به اهداف سزادهیِ رسواسازی و تشهیر دادرسان متخلف، موجبات چیرگی زیان‌‌ها بر فواید آن را فراهم خواهد کرد. در این راستا، پیرامون کارایی سزای «تشهیر» بر دادرسان، در پرتو نظریات کیفرشناسی مرتبط، آراء متعددی وجود دارد و همین موجبی برای درپیش‌گرفتن طریق حزم و احتیاط در اجرای چنین کیفرهایی است. این نوشتار در پی آن است تا با نگرش در قوانین موضوعۀ کشور در باب تشهیر و همچنین رویه‌‌ها و رویکردهای متصدیان امر در نظام قضایی به اثبات این قضیه بپردازد که رسواسازی دادرسان لغزشکار و متخلف، با توجه به قوانین موجود، نظریات کیفرشناسی و بازخوردهای پسینی‌‌اش ممکن است کارایی کمتر و آسیب‌‌پذیری بیش‌تری در اثر اجرای آن داشته باشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Penology of “Tash'hir” and Scandal Disclosure for Convicted Judges
نویسندگان [English]
- Jafar Reshadati 1
- Ali Rezaei 2
1 Judge of Justice, PhD in Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Master of Human Rights, Department of Law, Mofid University, Qom, Iran
چکیده [English]
In recent years, the debate of publishing and reporting the punishments of economic offenders in the media has been challenged. This matter enhanced its importance about judges and prosecutors for the necessity of dealing with corruption at the level of sovereignty and, at the same time, the importance of maintaining the place of judgment. From their point of view, the release of images and names of the convicts was also sensitive. From criminologists’ perspective, each punishment contains advantages and disadvantages. Meanwhile neglecting the purposes of scandal's pathology and Tash'hir, in Iranian penal system that is imposed on corrupt judges, leads to overcoming incommodities instead of gaining benefits. This article seeks to review the country's laws regarding to Tash'hir and recent approaches of the judicial authorities and to conclude that according to the current rules and doctrines, the public disclosure of corrupt judges may be more offensive than promoting.
کلیدواژه‌ها [English]
- Tash'hir
- Judge Punishment and Penology
- Public Disclosure
- Fair trial
فارسی
- الهام، غلامحسین؛ محمدی مغانجوقی، فاطمه (1391)، «مجازات متناسب از دیدگاه نظریه‌های بازدارندگی (با تأکید بر نظریه تعیین کیفر آلمان)»، فصلنامه مطالعات حقوق، دوره 42، شماره 3.
- توکلی، افشین (1395)، «تحلیل حقوقی جرم شناختی انتشار حکم محکومیت در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392»، مجموعه مقالات سومین کنفرانس بین‌المللی حقوق و توسعه پایدار جامعه مدنی، شیراز.
- جعفری، آزاده؛ علیوردی نیا، اکبر؛ جانعلیزاده چوب بستی، حیدر (1391)، «تحلیل اجتماعی نقش انگ زنی غیر رسمی در نگرش دانشجویان نسبت به مواد مخدر»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، دوره نخست، شماره 4.
- جلیلی مقدم، مجتبی (1389)، «بررسی سودگرایی بنتام»، نشریه معرفت، سال نوزدهم، شماره 12 (پیاپی 159).
- جوان جعفری بجنوردی، عبدالرضا؛ ساداتی، سیدمحمدجواد (1394)، «مفهوم قدرت در جامعه‌شناسی کیفری»، پژوهش حقوق کیفری، سال سوم، شماره 11.
- حسنیان، وجیهه (1394)، بررسی کیفر تشهیر در فقه فریقین، پایان نامۀ کارشناسی ارشد دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سمنان.
- حسین نژاد، سید مجتبی (1397)، «تأثیر «حصول نتیجه» در مطلق یا مشروط بودن قوادی»، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، شماره 18.
- حلالی، سیمین (1393)، فرهنگ پارسی، چاپ دوم، تهران: انتشارات معین.
- حیدری، علی مراد (1392)، «نقد کیفرشناختی تشهیر رسانه‌ای»، فصلنامه حقوق اسلامی، سال دهم، شماره 38.
- حیدری، علی مراد (1394)، «بررسی فقهی - حقوقی مباهته رسانه‌ای»، حقوق اسلامی، شماره 47.
- خامنه‌ای، آیت‌الله سیدعلی (رهبر معظم انقلاب)، بیانات در دیدار با رئیس و مسئولان قوّۀ قضاییه، شهریور 1368، موجود در سامانه: http://www.leader.ir/fa/speech/154
- خواندمیر، غیاث‌الدین (1392)، تاریخ حبیب السیر، چاپ پنجم تهران: انتشارات خیام.
- دهخدا، علی اکبر (۱۳۷۷)، لغت نامه، جلد سوم، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- رستمی تبریزی، لمیاء؛ زارع، محمدکاظم (۱۳۹۲)، «تحلیل انتشار حکم محکومیت در حقوق کیفری ایران از نگاه فلسفه کیفری»، فصلنامۀ پژوهش حقوق کیفری، شماره 4.
- رشادتی، جعفر (۱۳۹۰)، پیشگیری از جرم در قرآن کریم، تهران: انتشارات پیام راشده.
- زمانی، لیلا؛ ابویی، حسین؛ تولائی، علی (1390)، «تشهیر شاهد زور»، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال چهل و چهارم، شماره 2.
- شهباززاده، اسماعیل (1395)، «مقایسه سیاست‌های خلفای ثلاثه و امام علی (ع) در انتخاب کارگزاران ایران»، فصلنامه فرهنگ پژوهش، شماره 25.
- شیری، عباس (۱۳۹۶)، عدالت ترمیمی، تهران: نشر میزان.
- صالحی، علی، میرخلیلی، سیدمحمود، موسوی مجاب، سیّددرید (1398)، «نگاهی به نتایج نقش‌آفرینی تعامل پلیس و رسانه در عرصۀ سیاست کیفری در ایران»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 83، شماره 108.
- قنبری، فائزه و فضل الله تبار، حامد (1396)، «طراحی سیستم بازاریابی هوشمند برای شرکت‌های کوچک و متوسط»، فصلنامه مطالعات مهندسی صنایع و مدیریت تولید، دوره سوم - شماره 2.
- گل مکانی، وجیه و وکیلی، هادی و ناظمیان فرد، علی (1396)، «نقش کارگزاران امام علی (ع) در تأمین امنیت اقتصادی»، فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام، شماره 34.
- طهماسبی، جواد (1390)، «فرآیند نظارت انتظامی بر رفتار قضات»، مجلۀ حقوقی دادگستری، سال هفتاد و پنجم، شمارۀ 76.
- محدثی، زهرا و سلطانی، عباسعلی (1396)، «نگرشی بر مجازات تشهیر در فقه شیعه با نگاهی به قوانین موضوعه ایران»، فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، سال سیزدهم، شماره چهل و نه.
- محمدیان، علی و علمی، محمدرضا و احمدتقی فخلعی، سولا (1394)، «تأمّلی در مدلول روایت موسوم به مباهته»، فصلنامۀ تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال دوازدهم، شماره 4 (پیاپی 28)، زمستان.
- مرتاضی، احمد (1393)، بررسی مبانی تشهیر از منظر مذاهب خمسه و حقوق موضوعه، پایان نامۀ دکترای تخصصی دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم.
- معین، محمد (1386)، فرهنگ معین (یک‌جلدی)، چاپ سوم، تهران: انتشارات زرین.
- مورفی، دانیل اس.، فویلان، برایان، جونز، ریچارد اس. (1397)، «داغ ننگ الکترونیکی، سابقه کیفری و هویت تخریب شده دائمی»، ترجمه محسن مرادی اوجقاز، از کتاب دانشنامه جرم شناسی محکومان، به کوشش عباس شیری، تهران: نشر میزان.
- مولوی، جلال‌الدین محمد (1396)، مثنوی معنوی، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات روزنه.
- میرخلیلی، سید محمود و ایارگر، حسین (1393)، «نظارت بر مجرمان: مبانی فقهی نظارت بر مجرمان خطرناک»، فصلنامه دانش انتظامی، سال شانزدهم، شماره 2.
- نجفی ابرند آبادی، علی حسین و ایارگر، حسین (1393)، «نظارت بر مجرمان خطرناک: چالش‌ها و راهکارها»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، شماره ششم.
- نیکوکار، حمیدرضا (1394)، دانشنامه پیشگیری از جرم آکسفورد، انتشارات میزان: تهران.
- وردی نیا، علی اکبر و حسنی، محمدرضا (1393)، «شرمساری بازپذیرکننده به مثابه راهبرد فرهنگی در کنترل جرم»، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، دوره 3، شماره 10.
- وردی نیا، علی اکبر و حسنی، محمدرضا (1394)، «شرمسارسازی بازپذیرکننده و بزهکاری: آزمون تجربی نظریۀ تلفیقی بریث ویت»، نشریه جامعه شناسی ایران، دوره 16، شماره 3.
- یعقوبی زرندینی، محمد، قماشی، سعید، خدادی، ابوالقاسم (1398)، «زمینه‌های ساختاری وقوع جرائم قضایی قضات ایران»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 83، شماره 107.
عربی
- جوالیقی، موهوب بن احمد (1410ق)، المعرب من الکلام الأعجمی علی حروف المعجم، مطبعۀ دار القلم: دمشق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف (1394)، قواعد الاحکام: فی معرفه الحلال و الحرام، انتشارات دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- فراهیدى، خلیل بن احمد (1409ق)، کتاب العین، جلد سوم، مؤسسه دارالهجره: قم.
انگلیسی
- Berliner Lawrence J. and Reuben, Jacques (2012), Spin Labeling (theory and application), Plenum press, New York.
- Farrington, David P. and Murray Joseph (2014), Labeling Theory: Empirical Tests, Transaction Publishers, U.S.
- Gilbert, Michael D. (2014), “Judicial Independence and Social Welfare”, Michigan Law Review, Vol. 112, No. 4 (February).
- Ginneken, Esther FJC van and Hayes, David (2017), “Just’ punishment? Offenders views on the meaning and severity of punishment”, Criminology & Criminal Justice, Vol. 17, No.1.
- Lippke, Richard L. (2018), Legal Punishment and the Public Identification of Offenders, Vol. 24, Issue 2.
- Spáč, Samuel, Šimalčík, Matej, Šípoš, Gabriel (2018), Let’s Judge the Judges, Transparency International Slovakia Bratislava, available at:
http://www.justice.gov.za/legislation/acts/2004-012.pdf
)