نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه حقوق تجارت بین‌الملل و حقوق مالکیت فکری و فضای مجازی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده
کارآمدی نظام حقوق خانواده منوط به اثرگذاری آن در جامعه است و هرگونه ناسازگاری نظام اجتماعی و حقوقی حاکم بر خانواده مانع از تحقق این امر است. این آسیب که هم‌اکنون در نظام حقوقی ما نیز وجود دارد، معلول عواملی است که نادرستی شیوۀ تدوین قانون مهم‌ترین آن‌هاست. به نظر می‌رسد توجه به عناصر واقع‌گرایانه و بررسی مطالعات اجتماعی به شیوۀ علمی، می‌تواند کارآمدی قوانین حقوق خانواده را افزایش دهد و آن را به هدف اصلی خود نزدیک‌تر سازد. در این راستا مطالعات تاریخی و جامعه‌شناختی راهگشاست. به همین دلیل در ابتدا با بیان روند قانون‌گذاری در حوزۀ حقوق خانواده، از دوران مشروطه تاکنون، داده‌های تاریخی مورد نیاز برای این تحلیل را فراهم کرده‌ایم. هدف اصلی این مقاله تلاشی برای ارائۀ راهکار افزایش کارآمدی قانون است و با نظر به تجربیات تاریخی بیان‌شده، «مطالعۀ تجربی حقوق» را به این منظور، اجمالاً معرفی و پیشنهاد خواهیم کرد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A Critical Review Over History of Family Law in Iran
نویسندگان [English]
- hadi VAHIDI FERDOUSI 1
- ZAKIE NAEEMI 2
1 Assistant Professor, Department of International Trade Law and Intellectual Property Law and Cyberspace, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 PhD Student in Private Law, Faculty of Law and Political Science, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The effectiveness of the family law, depends on its efficiency in the society. Any incompatibility of the social and legal system governing the family, will prevent this from being carried out. This damage, which can be observed right now in our legal system, is due to factors that wrong way of enacting the law is the main element among them. It seems that attention to reality and the study of social studies in a scientific manner, can increase the effectiveness of family law and bring it closer to its main goal. Sociological and historical studies can be leading in this regard. For this reason, we have first provided the historical data needed for this analysis by stating the legislative process in the field of family law, from the constitutional period to the present. The main purpose of this article is to try to provide a solution to increase the effectiveness of the law, and in view of the historical experiences described, we will briefly introduce and propose the "empirical study of law" for this purpose.
کلیدواژه‌ها [English]
- Legislation
- Family Law
- Realism
- Empirical study of law
فارسی
- امامی، حسن (1342)، حقوق مدنی، جلد ششم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- به‌آذین، داریوش (1348)، «مراسم ازدواج زرتشتیان»، نشریه هنر و مردم، شماره 85.
- تروپه، میشل (1390)، فلسفه حقوق، ترجمه: کلانتریان، تهران: نشر آگه.
- درایتی، احمد (1395)، مستند فقهی قانون مدنی، تهران: داد و دانش.
- راسخ، محمد (1384)، بنیاد نظری اصلاح نظام قانون‌گذاری، تهران: دفتر مطالعات حقوقی مرکز پژوهش‌های مجلس.
- سازمان زنان ایران (1347)، سمینار بررسی نتایج اجرائی قانون حمایت خانواده.
- شایگان، علی (1324)، حقوق مدنی ایران، جلد اول، تهران: چاپخانه مجلس.
- قاسمی, محسن، (1383). «علم قانون‌گذاری در سایه حقوق اساسی»، نشریه حقوق اساسی، سال دوم، شماره سوم.
- قلی زاده، آذر و غفاریان، سحر (۱۳۹۰)، «آسیب شناسی مهریه و عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مؤثر بر آن»، فصلنامه جامعه شناسی زنان، سال دوم، شماره اول.
- کاتوزیان، ناصر (1382)، حقوق خانواده، تهران: میزان.
- گلچین، مسعود و صفری، سعید (۱۳۹۶)، «کلان شهر تهران و ظهور نشانه‌های الگوی تازه ای از روابط زن و مرد؛ مطالعه زمینه ها، فرایند، و پیامدهای هم خانگی»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره دهم، شماره 1.
- محمدی, سام و کاویار، حسین و ابراهیمی، اعظم (1396)، «تقدم حق ولایی قهری مادر نسبت به جد پدری بر مبنای مصالح روز»، مجله حقوقی دادگستری، دوره ۸۱، شماره ۹۸.
- نائینی، احمدرضا و زندیه، حسن (1396)، خاطرات سید محمد فاطمی قمی (1294 ق - 1324 ش)، تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
- نائینی، احمدرضا، (1386)، مشروح مذاکرات مجلس ملی و اسلامی در مورد قانون مدنی، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
- نائینی، احمدرضا (1388)، «نقش رضاخان در تدوین قانون مدنی»، پیام بهارستان، دوره 2، سال 1، شماره 3.
- نائینی، احمدرضا (1388)، «نقش کمیسیون‌های قانون مدنی در تنظیم مواد این قانون»، پیام بهارستان، دوره دوم، شماره 5.
- نعیمی، زکیه و صابری، نگین (1396)، «بررسی تأثیر متقابل نظام اجتماعی فرهنگی جامعه ایران بر تصویب و اجرای قانون حمایت خانواده 1346»، مجموعه مقالات ششمین همایش تاریخ‌مجلس، تهران: مجلس شورای اسلامی.
- نوری، یحیی (1360)، اسلام و عقائد و آراء بشری یا جاهلیت و اسلام، تهران: مدرسه الشهدا.
عربی
- شیخ طبرسی (بی تا)، مجمع البیان فی تفسییر القرآن، جلد 3، دارالمعرفه.
انگلیسی
- Cane, Peter & M. Kritzer, Herbert (2010), The Oxford Handbook of Empirical Legal Research, Oxford University Press, New York.
- fluchiger, a. (2007), L'évaluation législative ou comment mesurer l'efficacité des lois, revue européenne des sciences sociales.
- Guastini, R. (2003), Le réalisme juridique redéfini, Pravna metodologij.
- H. McAdams, R., & S. Ulen, T. (2002), “Introduction to symposium: Empirical and Expirimental Methods in Law”, University of Illinois Law Review.
- Millard., E (2008), Positivisme logique et réalisme juridique: La dichotomie faits/valeurs en question, J.-Y. Chérot, & E. Millard, Analisi e Diritto Marcial Pons.
- Webley, Lisa (2010), Qualitative Approaches to Empirical Legal Research, The Oxford Handbook of Empirical Legal Research, New York: Oxford University Press.
- Women’s organization of iran (1347), Seminar on the study of the results of the family protection law.
)