نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
2 پژوهشگر پژوهشگاه قوۀ قضائیه، دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
پیشگیری و مدیریت تعارض منافع در نظام قضایی یکی از راهکارهای کاهش فساد در قوۀ قضائیه و در کلِ نظام سیاسی و اداری محسوب می‌شود که معمولاً کشورهای مختلف مقرره‌هایی در زمینۀ پیشگیری و مدیریت تعارض منافع در نظام قضایی پیش‌بینی می‌کنند. کشورهای جمهوری اسلامی ایران، ایالات‌متحدۀ آمریکا و انگلستان نیز هریک تا اندازه‌ای در نظام حقوقی خود قوانین و مقرراتی بدین منظور تصویب کرده‌اند. با مقایسۀ سه کشور فوق می‌توان به این نتیجه رسید که با توجه به شناسایی زودهنگام مفهوم تعارض منافع در آمریکا و انگلیس و به‌تبع تدوین، تصویب و اجرای مقدم این قوانین نسبت به ایران، تعارض منافع موجود در نظام قضایی این کشورها روند کاهشی داشته است و مسئولان قضایی و مردم نیز با اطلاع و تفهیم این موضوع در مدیریت تعارض منافع نقش بسزایی داشته‌اند. ولی در نظام حقوقی ما هنوز مفهوم مستقلی به نام تعارض منافع نتوانسته است جایگاه مناسب خود را در قوانین پیدا کند و نیز در نتیجه روندِ آن چنان محسوسی از مدیریت تعارض منافع در نظام قضایی را شاهد نبوده‌ایم. با وجود این، قوانین و مقررات پراکنده‌ای که متضمن پیشگیری و مبارزه با تعارض منافع بوده‌اند با فقدان برخی از عناصر مهم مدیریت تعارض منافع، همچون اعلام دارایی یا حمایت مؤثر از افشاگران تعارض منافع، نتوانسته‌اند مدیریت مؤثری در خصوص تعارض منافع انجام دهند. همچنین نبود قانون جامع و اجرای مؤثر و شفاف قوانین موجود نیز به مشکلات مدیریت تعارض منافع در نظام قضایی افزوده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A Comparative Study on Prevention and Management of Conflict of Interest in Judicial system
نویسندگان [English]
- hasan vakilian 1
- davar derakhshan 2
1 Assistant Professor of Public Law, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
2 Ph.D. Student in Public Law, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Prevention and management of conflict of interest in the judicial system is one of the ways to reduce corruption in both judicial and political-administrative system. Different countries often anticipate and control conflicts of interest in justice system. Countries like the Islamic Republic of Iran, the United States of America and the United Kingdom each have some laws and regulations in their legal system. By comparing the approach of the mentioned countries, it can be concluded that the early identification of the concept of conflict of interest by the United States and Great Britain, has led to drafting, adopting and enforcing the laws much earlier in regard to Iran. Thus the conflict of interest in the judicial system of these countries has been decreasing. Judicial and public officials have also had a great deal of interest in managing conflicts of interest by knowing and understanding this issue. But in Iranian legal system, the independent concept of conflict of interest has not yet succeeded in finding its proper position in the laws. As a result, the country has not witnessed a significant process of managing conflicts of interest in the judicial system. Nonetheless, disparate laws and regulations that involve preventing and combating conflicts of interest have failed to provide effective management of conflicts of interest in the absence of some of the key elements in managing this issue, such as declaring assets or supporting effective disclosures. The lack of comprehensive legislation and the effective and transparent implementation of existing laws, bring more to the current problems of conflict management in the justice system.
کلیدواژه‌ها [English]
- Conflict of interest
- Anti-Corruption efforts
- Independence and neutrality
- Judicial supervision Law
- Judicial system
فارسی
- امیری، محسن و محمدرضا ویژه (1393)، «اصول بنیادین ناظر بر تضمین استقلال قضایی در نظام حقوقی ایران با نگاهی به حقوق فرانسه»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 18، شماره 3.
- حبیب زاده، محمدجعفر و قاسم کرامت و مرتضی شهبازی‌نیا (1389)، «استقلال قضایی در نظام حقوقی ایران با مطالعۀ تطبیقی»، مدرس علوم انسانی- پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 14، شماره 4.
- دادخدایی، لیلا (1392)، «بررسی مفهوم «فساد» و رویکرد پیش‌گیرانه قانون‌گذار ایران در قانون ارتقاء سلامت اداری و مقابله با فساد»، فصلنامۀ تعالی حقوق، سال چهارم، شماره 3.
- رزاقی، ابوالفضل و سیدعباس پرهیزکاری (1396)، «تعارض منافع، راهکارهای پیشگیری و مدیریت»، مرکز پژوهش‌های اقتصادی، دفتر مطالعات اقتصاد بخش عمومی، شمارۀ مسلسل: 15801.
- شمس، عبدالله (1387)، آیین دادرسی مدنی: دورۀ پیشرفته، تهران: انتشارات دراک.
- ناجی، مرتضی (1385)، «بی‌طرفی در دادرسی کیفری»، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 56 و 57.
- هداوند، مهدی (1387)، «نظارت قضایی: تحلیل مفهومی تحولات اساسی»، مجلۀ حقوق اساسی، سال هفتم، شمارۀ 9.
- وکیلیان، حسن و داور درخشان (1396)، «بررسی کارایی قوانین افشای اموال در کاهش فساد اداری با رویکرد تطبیقی»، دوفصلنامۀ دیدگاه‌های حقوق قضایی، شمارۀ 77 و 78.
- هاشمی، سیدمحمد (1392)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد دوم، چاپ بیست و چهارم، تهران: انتشارات میزان.
غیر فارسی
- Abramson, Leslie W (2007), "Judicial Disclosure and Disqualification the need for more guidance ", THE JUSTICE SYSTEM JOURNAL, VOL. 28.
- B. Nolan (1993), “The Role of Judicial Ethics in the Discipline and Removal of Federal Judges, in Research Papers of the National Commission on Judicial Discipline & Removal Volume I.
- Canadian Judicial Council (2004), "ethical principles for judges", Ottawa, Ontario.
- CEPEJ (2014), "Report on European judicial systems", efficiency and quality of justice.
- DEMMKE, Christoph and HENOKL Thomas (2007), "Managing Conflicts of Interests – Ethics Rules and Standards in the Member States and the European Institutions", EIPASCOPE, num. 3.
- Demmke. C, Bovens. M, Henökl. T, van Lierop. K, Moilanen. T, Pikker. G and Salminen. A (2007), "Regulating Conflicts of Interest for Holders of Public Office in the European Union", European Institute of Public Administration, the Utrecht School of Governance, the University of Helsinki and the University of Vaasa.
- Esadze. Londa (2013), "Guidelines for Prevention of Conflict of Interest", Belgrade, Serbia.
- EUROPEAN JUDICIAL TRAINING NETWORK (2016), "Judicial Ethics and Professional Conduct", Slovakia.
- Federal Judicial Center (2013), "Ethics for Federal Judicial Law Clerks", Fourth Edition.
- Gilman. Stuart C (2005), "ETHICS CODES AND CODES OF CONDUCT AS TOOLS FOR PROMOTING AN ETHICAL AND PROFESSIONAL PUBLIC SERVICE: Comparative Successes and Lessons", Prepared for the PREM, the World Bank, Washington, DC.
- International Bar Association (2014), "IBA Guidelines on Conflicts of Interest in International Arbitration", London, United Kingdom.
- Langseth. Petter (2012), "Judicial Integrity and its Capacity to Enhance the Public Interest", Vienna.
- Messick, Richard E (2009). "Regulating Conflict of Interest: International Experience with Asset Declaration and Disclosure", Public Sector Governance Poverty Reduction and Economic Management, The World Bank.
- Michael Davis and Andrew Stark (2001), "Conflict of Interest in the Professions", Oxford University Press, New York.
- OECD study (1999), https://www.oecd.org/gov/ethics/48994419.pdf.
- Prosecution Service (2018),"Standards of Conduct – Conflict of Interest & Protection of Confidential Information", Crown Counsel Policy Matual.
- Rexha, Albana (2014), "Is the asset declarations system in Kosovo helping the fight against corruption and preventing the abuse of power? A POLICY REPORT BY GROUP FOR LEGAL AND POLITICAL STUDIES", NO. 08-June.
- Salminen, Ari, pekka viinamake, Olli and worrbacka, Rinnai kola (2009), "The control of corruption in Finland", administrative management public.
- Sanz. Blomeyer (2017),"Codes of Conduct and Conflicts of Interest at any governance level of the management of EU Funds", Directorate General for Internal Policies of the Union.
- Shetreet. S (1976), "Judges on Trial".
- SIGMA (2006), "Conflict-of-interest policies and practices in nine EU member states: a comparative review", written by Manuel VILLORIA-MENDIETA.
- Stefan. Laura, Pârvu. Septimius, Podumlijak. Munir and Cozonac. Cornelia (2012), "Conflicts of interest and incompatibilities in Eastern Europe".
- TAIEX seminar (2015),"Conflict of Interest in the Judiciary", EU Delegation in Sarajevo, Bosnia and Herzegovina (BiH).
- Wilson. J.O (1980), "A Book for Judges".
- World Bank Governance and Public Sector Group (2013), Methodology Paper.
)