تعیین قانون حاکم بر دعاوی حقوقی نقض حق مؤلف در فضای مجازی

کاویانی, مینا; الماسی, نجادعلی

doi:10.22106/jlj.2019.63059.1445

تعیین قانون حاکم بر دعاوی حقوقی نقض حق مؤلف در فضای مجازی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

² استاد گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22106/jlj.2019.63059.1445

چکیده

با انتشار آثار ادبی و هنری تحت حمایت کپی‌رایت در اینترنت و امکان نقض گستردۀ این حقوق توسط میلیون‌ها کاربر در سراسر جهان، دارندۀ حق با این پرسش مهم روبه‌رو می‌شود که در تعارض دو یا چند قانون چه قانونی بر دعوای وی علیه نقض‌کنندگان متعدد حاکم خواهد بود. آیا در تعیین قانون حاکم بر نقض حق مؤلف در محیط مجازى قواعد سنتى حل تعارض قابل‌اعمال است یا وضع قواعد جدیدی را در این حوزه می‌طلبد. این مقاله مسئله را با تفکیک دو فرض توافق و عدم توافق بر قانون حاکم در نقض قراردادی و غیر قراردادی حق مؤلف در فضای مجازی بررسی کرده است. در نقض قراردادی که بر قانون حاکم توافق شده باشد، رویۀ اکثر کشورها و نیز کنوانسیون‌های بین‌المللی پذیرش اصل حاکمیت ارادۀ طرفین است. در نقض قراردادی بدون توافق بر قانون حاکم، معیارهای متفاوتی اتخاذ شده است که مهم‌ترین آن‌ها اِعمال قانون کشور دارای نزدیک‌ترین ارتباط با قرارداد کپی‌رایت است. در نقض غیرقراردادی که بر قانون حاکم تراضی شود دو دیدگاه کلی بین حقوق‌دانان، کشورها و مقررات بین‌المللی حاکم است: بعضی به کلی قائل به عدم پذیرش اصل حاکمیت اراده به‌جهت ارتباط مسئولیت مدنی با نظم عمومی شده‌اند و برخی حاکمیت اراده را در تعیین قانون حاکم، پیش و پس از ورود خسارت، به رسمیت می‌شناسند. و در نهایت، در فرض عدم توافق در نقض غیرقراردادی که شایع ترین نوع نقض این حقوق در فضای مجازی است از میان نظریات مختلف (از جمله قانون مقر، قانون محل وقوع فعل زیان‌بار و قانون محل حمایت) نظریۀ قانون دارای نزدیک‌ترین ارتباط به‌عنوان مناسب‌ترین راه‌حل در جهت تعیین قانون حاکم پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Determination of Applicable law in Copyright Infringement Cases in Cyberspace

نویسندگان [English]

mina kavyani ¹
nejadali almasi ²

¹ Ph.D. Student in Private Law, Faculty of Law and Political Science, Kharazmi University, Tehran, Iran

² Professor of Private and Islamic Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Publishing literatures and artworks under copyright protection in the internet and the possibility of widespread infringement of these rights by millions of internet users all over the world, raises this important question that “Which law would be applicable in conflict of two or more laws?” In addition, “In determination of governing law in copyright infringement in cyberspace, are traditional conflict of laws rules still applicable or new rules are needed in this area”?
This article studies the issue by the separation of two assumptions of agreement and disagreement on applicable law in contractual and non-contractual infringement of copyright in cyberspace. In contractual infringement, which has the agreement on the governing law, the procedure of most of the countries and international conventions is, acceptance of principle of will. In contractual infringement in absence of agreement on governing law, different criteria have been adopted which the most important one of them is applying the law of the country which has the closest relation with the contract. In non-contractual infringement which has been agreed on governing law, there are two general viewpoints between lawyers, countries and international regulations. Some don’t accept the principle of will because of the connection of torts with public discipline and others recognize rule of will in determination of the governing law before and after the loss. Finally in assumption of disagreement in non-contractual infringement, which is the most common kind of infringement of these right in cyberspace, among different theories (including Lex Fori, Lex Loci Delicti, Lex Loci Protectionis) the theory of the law of the closest country, has been suggested as the most appropriate solution in order to determine the governing law.

کلیدواژه‌ها [English]

Conflict of laws
Copyright
Cyberspace
governing law

مراجع

فارسی
- الماسی، نجادعلی (1383)، حقوق بین‌الملل خصوصی، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
- الماسی، نجادعلی و مجید میرحسینی (1389)، «حاکمیت اراده در تعیین قانون حاکم بر مسئولیت مدنی در مقررات متحد الشکل رم دو و حقوق ایران»، مجلۀ حفوق خصوصی، سال هفتم، شمارۀ هفدهم.
- جنیدی، لعیا (1376)، قانون حاکم بر داوری‌های تجاری بین‌المللی، چاپ اول، تهران، نشر دادگستر.
- رئیسی، لیلا (1387)، «دادگاه صلاحیت‌دار در دعاوی حقوق مالکیت معنوی در روابط بین‌الملل خصوصی»، مجلۀ اندیشه‌های حقوقی، سال پنجم، شمارۀ سیزدهم.
- شهیدی، مهدی (1377)، «قواعد ایرانی تعیین قانون حاکم بر قرارداد‌های بین‌المللی خصوصی»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، شمارۀ 22.
- شریعت باقری، محمدجواد (1391)، «حاکمیت اراده بر قراردادهای بین‌المللی خصوصی»، مجلۀ دیدگاه‌های حقوقی، شمارۀ 52.
- شریفی، مهدی و سیدپدرام خندانی (1395)، «قانون حاکم بر نقض حقوق مالکیت فکری»، فصنامۀ قضاوت، شمارۀ 86، سال شانزدهم.
- صادقی، محسن (1386)، حمایت از حقوق مالکیت فکری در محیط اینترنت، چاپ اول، تهران، مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
- صادقی، محسن (1389)، «مطالعۀ تطبیقی تعیین مرجع صالح رسیدگی به دعاوی حقوقی نقض اسرار تجاری در فضای دیجیتالی»، فصلنامۀ پژوهشنامۀ بارزگانی، شمارۀ 55.
- صادقی، محمود و یوسف خلج (1386)، «حمایت از نشانه‌های تجاری در شبکه‌های اطلاع رسانی رایانه ای»، مجلۀ فقه و حقوق، سال چهارم، شمارۀ 14.
- عبدلی، مهشید و کیوان کوشا (1381)، «حق مؤلف در نشر چند رسانه ای: چالش نوین در عصر خصوصی سازی و آزادسازی رسانه ها»، نشریۀ پیام ارتباطات، شمارۀ 37.
- قربان وند، محمدباقر (1389)، «زمان و مکان تشکیل قرارداد الکترونیکی»، مجلۀ پژوهش حقوق عمومی، دورۀ 12، شمارۀ 29.
- کاتوزیان، ناصر (1384)، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چاپ یازدهم، تهران، نشر میزان.
- نیکبخت، حمیدرضا (1385)، «محدودیت‌های اعمال قانون خارجی در تعارض قوانین»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، شمارۀ 44.
انگلیسی
- Alberto, Pedro (2013), “The law governing international intellectual property licensing agreement (a conflict of laws analysis)”, research handbook on intellectual property licensing cheltenham, edwardelgar publishing.
- Basedow, J (2010), Foundations of private international law in intellectual property, In J. Basedow, T. Kono, & A. Metzger (Eds.).
- Dinwoodie, Graeme.B (2001), Private International Aspects of the Protection of Trademarks, WIPO/PIL/01/z.
- Drexl, Josef (2005), The proposed Rome II Regulation: European choice of law in the field of intellectual property, Hart publishing Ahern, John and Binchy, William, The Rome II regulation on the law applicable to non-contractual obligations, Mrtinus publisher.
- Froblich, Anita.B (2009), Copyright infringement in the internet age- primetime for harmonized conflict of law rules, available online at:
http://works.bepress.com/anita_froblich/1.
- Fentiman, Richard (2005), Choice of law and intellectual property, Hart Publishing, third publish.
- Geller, Paul Edward (2004), “Conflicts of Laws in Copyright Cases: Infringement and Ownership Issues”, Journal of the Copyright Society of the USA, Vol. 51.
- Halket, Thomas D (2008), Choice of Law in International Intellectual Property Arbitrations: A Three Dimensional Chess Game?, in Contemporary Issues in International Arbitration and Mediation: The Fordham Papers.
- Inini A Stamiudi (2002), Copyright and Multimedia Works, first publish. Oxford Univercity.
- Matulionytė, Rita (2001), “IP and Applicable Law in Recent International Pro posals: Report for the International Law Association”, Journal of Intellectual Property, Information Technology and Electronic Commerce Law, Vol. 3, No. 3, pp. 263-306.
- Ferdinand Visscher and Benoit Michaux (2000), Precis du Droit d ‘Auteur et des Droits Voisins, edwardelgar publishing.
- François Rigaux and Marc Fallon (2005), Droit International Privé, Mrtinus publisher.
- Metzger, Axel (2010), Applicable Law under the CLIP Principles: a Pragmatic Revaluation of Territoriality, available online at:
http://metzger.rewi.huberlin.de/doc/publikationen/aufsaetze/MetzgerApplicableLawUnderCLIP2010.
- Russo Jack, Risch Michael, and Mullarkey Mary (2001), “Trade Secrets on the Internet and in Cyberspace”, The Law of the Internet in California Seminar National Business Institute.