نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری
2 قاضی دادگستری، دکتری حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه علوم قضایی
چکیده
مطالعات اخیر تطبیقی و جرم‌شناختی در ایران، منجر به شناسایی رویکردهای کیفری نوینی در قانون مجازات اسلامی گردیده که نویدبخش تغییر نگرش‌ها در عرصۀ سیاست جنایی تقنینی است. در قلمرو اجرای این سیاست‌ها، نوع نگرش قاضی و تبعیت وی از هر یک از نظام‌های کیفردهی در مقام گزینش نوع و میزان کیفر، تأثیری بنیادین بر تحقق اهداف تعریف‌شدۀ نظام عدالت کیفری خواهد داشت. نبود چهارچوب و اصول جامع راهنمای تعیین کیفر در قانون مجازات اسلامی، منجر به شکل‌گیری رویه‌های قضایی غیرمنسجمی گردیده که نه‌تنها موجب بهره‌گیری حداکثری و غیرضروری از کیفرهایی همچون حبس شده ، بلکه بسته به نوع دیدگاه سزاگرایانه یا بازپرورانۀ قضات در شعب مختلف، منجر به «اتفاقی‌شدن عدالت» نیز گردیده است؛ در حالی که نوع جرم و آثار آن یکسان و مشابه بوده است. از‌این‌رو، رویه‌سازی اصولی در صدور احکام جزائی، از یک سو مستلزم نظارت کارآمد دادگاه‌های تجدیدنظر بر احکام دادگاه‌های نخستین است و از سوی دیگر، در سطح سیاست جنایی تقنینی نیز، قانون‌گذار باید در مجموعه‌ای از مواد قانونی نسبت به تعیین اصول راهنمای تعیین کیفر اقدام کند تا از تشتت در رویه‌ها و ملاک‌های کیفرگزینی پیشگیری کند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
From Criminal legislative to judicial procedure; models and criteria (With emphasis on the judicial process of Iran)
نویسندگان [English]
- farid mohseni 1
- reza rahimian 2
1 Member of the faculty member of the Department of Criminal Justice and Criminology of the University of Justice and Administrative Affairs, Tehran-Iran
2
چکیده [English]
The new criminal laws that have been brought to the Islamic Penal Code by comparative and criminological studies are promising a new discipline in Iran's legislative and judicial criminal policy. Undoubtedly, the adherence of the judicial authority to each of the systems and practices of choosing the type and amount of punishment will have a fundamental impact on the criminal justice system and achieve its stated goals. The lack of comprehensive guidelines for determining punishment in the Criminal Code has led to the formation of non-consistent procedures in Iran's criminal tribunals, which not only resulted in the maximum and unjustified use of penalties such as imprisonment, but, depending on the kind of persuasive or exaggerated judgment, the issuing judge , Has led to the "happening of justice", while the type of crime and its effects are the same and the same. Hence, the principled and scientific procedure for the issuing of criminal sentences requires, on the one hand, comprehensive and precise review of the courts of appeals against the judgments of the first courts. On the other hand, at the level of legislative criminal law, the legislator should be in a set Use legal materials to determine the principles of the Code of Conduct for Determining Penalties to prevent unequal treatment in judicial procedures.
کلیدواژه‌ها [English]
- Punishment systems
- Appropriate punishment
- judicial procedure
- Principles of Determining Punishment
- utilitarianism
فارسی
- آقایی‌نیا، حسین (138۵)، «تخفیف مجازات: سلطنت مطلق یا اختیار مقید»، مجموعه مقالات علوم جنایی، تهران: انتشارات سمت.
- ابراهیمی، شهرام و رحیمیان، رضا (1397)، «توجیه حبس بدون تعلیق؛ مطالعه تطبیقی حقوق ایران و فرانسه»، مجله آموزه‌های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شماره 1۶.
- اسماعیل‌زاده کاشفی، حسن(138۴)، «جنبش‌های بازگشت به کیفر؛ در سیاست جنایی کشورهای غربی: علل و جلوه ها»، مجله تخصصی الهیات و حقوق، شماره 1۵و1۶.
- الهام، غلامحسین و کریمی، مهدی (139۴)، «تأثیر عوامل فراقانونی و قانونی خاص بر تفاوت آرا در تعیین مجازات قضایی در جرائم مشابه»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دوره 2، شماره ۴و ۵.
- برگ، اتو کلاین (13۶8)، روان‌شناسی اجتماعی، ترجمه علی محمد کاردان، جلد 2، چاپ هشتم، تهران: نشر اندیشه.
- بولک، برنار (1372)، کیفرشناسی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: انتشارات مجد.
- پیکا، ژرژ (1393)، جرم شناسی، چاپ سوم، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: نشر میزان.
- حسینی، سیدحسین و دانش ناری، حمیدرضا (139۵)، «قابلیت استناد به هنجارهای فرهنگی در مرحله تعیین کیفر، مطالعه تطبیقی در نظام کیفری ایران، آلمان و آمریکا»، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 7، شماره2.
- دلماس مارتی، می‌ری (1393)، نظام‌های بزرگ سیاست جنایی، چاپ دوم، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: نشر میزان.
- رایجیان اصلی، مهرداد (1397)، دیباچه در: کیفرزدایی در ایران (نطریه و رویه)، چاپ اول، تهران: انتشارات مجد.
- رحمدل، منصور (139۴)، تناسب جرم و مجازات، چاپ سوم، تهران: انتشارات سمت.
- روش بلاو، آن مارک و نیون، ادیل (بی تا)، روان شناسی اجتماعی، چاپ دوم، ترجمه سیدمحمد دادگران، چاپ دوم، تهران: نشر مروارید.
- غلامی، حسین؛ بابایی، یوسف (۱۳۸۹)، «مک دونالدی کردن عدالت کیفری»، مجلۀ حقوقی دادگستری، سال 7۴، شمارۀ70.
- فرجیها، محمد؛ مقدسی، محمدباقر (1392)، «بسترهای ظهور عوام گرایی کیفری»، دوفصلنامه حقوق تطبیقی، دوره3، شماره2، شماره پیاپی100.
- قماشی، سعید؛ بوستانی، داریوش؛ پور‌محی‌آبادی، حسین (1397)، «سیطره حبس‌گرایی و رؤیای حبس‌زدایی در سیاست کیفری ایران (مطالعه موردی حوزه قضایی شهر کرمان)»، پژوهش نامه حقوق کیفری، سال نهم، شماره اول.
- کارور، چارلز اس و شی یر، مایکل اف (1387)، نظریه‌های شخصیت، چاپ دوم، ترجمه احمد رضوانی، مشهد: به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی).
- کوشا، جعفر؛ شاملو، باقر (137۶)، «نوآوری‌های قانون جدید جزای فرانسه»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 19و20.
- سبزواری‌نژاد، حجت (1391)، «نظام تعویق کیفر: از نظر تا عمل (مطالعه تطبیقی)»، پژوهش‌نامه اندیشه‌های حقوقی.
- صانعی، پرویز (1389)، حقوق و اجتماع، رابطه حقوق با عوامل اجتماعی و روانی، تهران: انتشارات طرح نو.
- صبوری پور، مهدی (1397)، «نظام مند سازی کیفرگزینی تعزیری در حقوق ایران»، مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی، دوره۴8، شماره.
- صفاری، علی (1392)، کیفرشناسی، تهران: انتشارات جنگل.
- محمودی جانکی، فیروز (1388)، «نظام کیفردهی، هدف‌ها و ضرورت ها»، مجموعه مقالات تازه‌های علوم جنایی، چاپ نخست، زیر نظر دکتر علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: نشر میزان،.
- مهرا، نسرین (138۶)، «کیفر و چگونگی تعیین آن در فرایند کیفری انگلستان (با تکیه بر کارکردهای کیفر)»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره ۴۵.
- مهرا، نسرین (1389)، «رهنمودهای تعیین مجازات در انگلستان و ولز»، فصلنامه حقوق دانشگاه تهران، دوره ۴0، شماره 3.
- منصور آبادی، عباس و دیگران (139۶)، »الگوهای تصمیم گیری قضایی در آمریکا و ایران«، مجله پژوهش حقوق کیفری، سال پنجم، شماره هجدهم.
- میرخلیلی، سیدمحمود؛ یعقوبی، تقی (139۶)، «بررسی عوامل قضایی افزایش جمعیت کیفری زندان ها»، مجله راهبرد، شماره 82.
- ناصری دولت آبادی، مهدی؛ صبوری، مصطفی(139۶)، «ویژگی‌های یک قاضی خوب؛ اصول اخلاق قضایی و رفتار حرفه‌ای»، فصلنامه قضاوت، شماره 91.
- نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1397)، «درآمدی بر جرم شناسی انتقادی و گونه‌های آن»، دانشنامه جرم‌شناسی محکومان، به کوشش دکتر عباس شیری، تهران: انتشارات میزان.
- نجفی‌ابرندآبادی، علی‌حسین و آماده، غلامحسین (1390)، «واکاوی اختیارات قاضی در تخفیف مجازات»، مجله تحقیقات حقوقی، ویژه نامه شماره ۵، 1390.
- نوبهار، رحیم (1392)، «اصل قضامندی مجازات‌ها»، آموزه‌های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شماره ۵.
- یزدیان جعفری، جعفر(138۵)، «اصل فردی کردن مجازات ها؛ تبعیضی فاحش یا عدالتی عادلانه تر؟»، مجله فقه و حقوق، سال سوم، شماره11.
غیرفارسی
- L'impossibilité d'aménager une peine d'emprisonnement sans sursis rapportée par le mandat de dépôt décerné par la juridiction correctionnelle, Arrêt rendu par Cour de cassation, crim, AJ Pénal 2013.
- Dorothée Goetz, Nouvelle confirmation de l'obligation de motivation spéciale des peines d'emprisonnement ferme sans sursis, Dalloz actualité 02 mai 2016.
- Didier Boccon-Gibod, La Chambre criminelle précise sa jurisprudence sur la motivation des peines fermes d'emprisonnement, RSC 2012.
- Précisions sur la motivation des peines d’emprisonnement, Arrêt rendu par cour de cassation, crim, AJ Pénal 2017.
)