نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه تهران

2 دانش ‎آموخته دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران

چکیده

طریق اعمال ضمانت اجرای محکومیت‎های مالی به خصوص در باب اثبات اعسار و ساختار طرح دعوی در این زمینه همواره حائز اهمیت بوده است. تاریخ قانون‎گذاری، چندین مرحله وضع قانون پیرامون نحوه اجرای محکومیت مالی و اثبات اعسار در این خصوص را نشان می‎دهد. در این مسیر، مشکلات متعدد ناشی از اجرای قوانین متعدد، آخرین اراده قانون‎گذار را در جهت رفع برخی ایرادات مطروحه سوق داد و در نهایت منجر به تصویب قانون اخیرالذکر در سال 1394 گردید. مطالعه قانون جدید و مقایسه آن با قانون سابق، نوآوری‎ها و دستاوردهای جالب توجهی را نشان می‎دهد که در کنار برخی نواقص و ابهامات موجود، گویای رفع بسیاری از نگرانی‎های مرحله اجرای حکم مدنی است. بر این اساس مقاله حاضر به بررسی تغییرات ناشی از تصویب این قانون با تأکید بر نحوه اثبات اعسار و چگونگی طرح دعوا در این زمینه می‎پردازد. در نهایت نتایج کاربردی مهمی به دست آمده که برخی از دستاوردهای آن، تشریح نوآوری‎هایی همچون ضرورت و تکلیف شناسایی اموال محکوم‎ٌعلیه، اهمیت پیوست صورت اموال به دادخواست اعسار، توسعه شمول قانون جدید، تقسیم‎بندی محکوم‌ٌعلیهم پیرامون بار اثبات اعسار، بیان شرایط تقسیط محکومٌ‌به یا تعیین مهلت مناسب و نیز تبیین برخی ایرادات مانند عدم تعیین ضمانت اجرا برای تخلف مسئولان مراجع غیردولتی از دستورات مقام قضایی در خصوص شناسایی اموال محکوم‌ٌعلیه و همچنین تحلیل برخی ابهامات از جمله اثبات جریان حکم ماده 22 قانون خاص حمایت خانواده بر مهریه به عنوان دین خاص می‎باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Innovations of Enforcing Pecuniary Judgments Act (2015) to Insolvency Claim on Behalf of Losing Party

نویسندگان [English]

  • alireza Azarbayejani 1
  • Farnaz Forouzan Boroojeni 2

1 دانشگاه پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دانش‎آموخته دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران

چکیده [English]

The methods of enforcing judgments are so important. History of Iranian legal system shows several enactments relating to enforcement of judgments and insolvency. Since those laws were not efficient over a long time, Iranian legislature has enacted the new version of Enforcing Pecuniary Judgments Act in 2015. Comparative analytical of the new Act with its previous version displays advantages and disadvantages. Therefore, this article presents an overview of the issues surrounding the changes of new Act with focus on insolvency claim, including the necessity of recognition for losing party's property, attaching a complete inventory of all losing party's property to an insolvency petition, expanding the scope of the Act, burden of proof in insolvency claim, prerequisite for instalment orders or giving additional period for debtor and debtor's imprisonment as a last resort. In addition, it explores the possible difficulties. Furthermore, the paper analysis some vague understandings about enforcement of judgments relating to Mahr as special debt under Family Protection Act and according to specialia generalibus derogant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Enforcement of Pecuniary Judgments
  • Insolvency
  • Instalment
  • Giving Additional Period
  • Property Recognition
-    آیتی، سید محمدرضا؛ زرگوش‌نسب، عبدالجبار، «نقد و بررسی دلایل و آرای فقها پیرامون زندانی کردن بدهکار معسر»، فصلنامه فقه و تاریخ تمدن، شماره 27، 1390.
-    اسدی، لیلا، «آیا بدهکار مجرم است؟!»، ندای صادق، شماره 26 و 27، 1381.
-    اسماعیل‌آبادی، علیرضا، «مطالعه تطبیقی مهلت عادله»، اندیشه‎های حقوقی، شماره 11، 1385.
-    تقی‌زاده داغیان، مجتبی، «بررسی فقهی ـ حقوقی قانون نحوه اجرای محکومیت‎های مالی»، مجله تخصصی الهیات و حقوق، شماره 20، 1385.
-    رحمتی، محمد؛ میری، ایوب؛ فرحزادی، علی‌اکبر، «نقد رویه قضایی در بررسی دعوای اعسار»، حقوق خصوصی، شماره 2، 1392.
-    رهگشا، امیرحسین، نگرشی بر قانون نحوه اجرای محکومیت‎های مالی، انتشارات مجد، 1381.
-    شریفی، علیرضا، قانون نحوه اجرای محکومیت‎های مالی در نظم کنونی، انتشارات بهنامی، 1394.
-    شهری، غلامرضا، «نحوه اجرای محکومیت‎های مالی با توجه به قوانین جدید»، دیدگاه‎های حقوقی، شماره 17 و 18، 1379.
-    کاتوزیان، ناصر، اعتبار امر قضاوت شده در دعوای مدنی، میزان، 1392.
-    ــــــــ ، اعمال حقوقی، شرکت سهامی انتشار، 1389.
-    ــــــــ ، حقوق مدنی ـ نظریه عمومی تعهدات، میزان، 1391.
-    ــــــــ ، قانون مدنی در نظم کنونی، نشر دادگستر، 1377.
-    ــــــــ ، مـقدمه عـلم حـقوق و مطـالعه در نظـام حـقوقی ایران، شـرکت سهامی انتشار، 1376.
-      محسنی، حسن، اجرای موثر رأی مدنی (مفهوم، راهکارها و موانع)، فصـلنامه حقوق، شماره 42، 1391.
-      ــــــــ ، اجرای مـوثر رأی و آیـین اجرای محـکومـیت مـالی، شــرکت ســهامی انتشار، 1394.
-      مشکینی، محمدحسین، مجازات ممتنع از اداء دین و حکم اعسار در حقوق امامیه، کانون وکلا، شماره 81، 1341.
-      مؤمنی، عابدین؛ آهوار، امین، «حبس بدهکار از منظر فقه امامیه با نگاهی به فقه شافعی»، فروغ وحدت، شماره 28)، 1391.
-      یثربی، سید علی‌محمد، «قاعده اعسار مستند عمومی رخصت‎های قانون‎گذار و قانون نحوه اجرای محکومیت‎های مالی مصوب 1377»، پژوهش‎های دینی، شماره 3، 1384.