نوع مقاله : پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق قضایی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران
چکیده
یافتن راهکار برای مقابله و پیشگیری از فساد اداری و جرایمی که در سازمان‌ها و نهادهای دولتی و عمومی رخ می‌دهد و به‌نحوی منافع عامه را مورد آسیب قرار می‌دهد همواره مورد اهتمام نظام‌های مختلف حقوقی بوده است. فساد در دولت، به اندازۀ خود دولت قدمت دارد و معضلی جدّی است و اهمیت مقابله با آن کمتر از حفظ امنیت و بقای حکومت نیست. امروزه «افشاگری» به‌عنوان یکی از راهکارهای پیشگیری و مبارزه با فساد اداری و جرایم در دولت و سازمان‌ها و نهادهای عمومی به‌شمار می‌رود. اگرچه استفادۀ وسیع از افشاگری در قالب ایجاد انگیزه و حمایت از افشاگران راهکار قطعی از میان برداشتن فساد نیست، اما یکی از ابزارهای توسعه، بهبود حاکمیت و ایجاد دولت‌ها و سازمان‌های دارای سلامت اخلاقی و حقوقی است. به همین دلیل، کارکردهای افشاگری برای مبارزه با فساد و پیشگیری از آن بیش از هر زمان دیگری در کانون توجه قرار دارد. اگرچه برخی، افشاگری را نوعی خبرچینی و جاسوسی تلقی می‌نمایند، این عمل، در بسیاری از کشورها ناشی از شهامت، تعهد و پایبندی به اخلاق قلمداد شده و از افشاگران با عنوان قهرمانان آشکارسازی فساد و تقلب یاد می‌شود و برای حمایت از آنان قوانینی تصویب گردیده است. دمکراسی‌های قوی، از خدمات افشاگران قوی بهره‌مند شده و البته آنان نیز پاداش می‌گیرند. افشاگران، مهم‌ترین عامل پیشگیری از منجر شدن اشتباهات بالقوه خطرناک به فاجعه تلقی می‌گردند. حتی معروف و موفق‌ترین افشاگران، همگی مسیری بسیار سخت، طولانی و پرمخاطره را پشت سر گذاشته و با واکنش‌های بسیار شدیدی مواجه شده‌اند. به‌رغم تأکید روزافزون بر افشاگری و تلاش در راستای ارائۀ حمایت قانونی از افشاگران، تحقق این پدیده، همچنان با موانع عدیده‌ای روبه‌روست. توجه به این موانع و تحلیل آن‌ها می‌تواند مبنایی برای تدوین قوانین و ارائۀ حمایت‌‌های کیفری کارآمد در راستای تسهیل افشاگری باشد. البته توجه به مرزهای آزادی اطلاعات و بیان، حریم خصوصی اطلاعات، شفافیت و افشاگری و نیز استفاده از تجربیات سایر نظام‌های حقوقی و نیز منابع حقوق ایران، از نکات کلیدی فرایند مذکور می‌باشند. مقالۀ حاضر، به بررسی پدیدۀ افشاگری و رویکرد حمایتی از افشاگران به‌عنوان راهکاری برای پیشگیری از فساد اداری و جرم در سازمان اختصاص دارد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Crime Prevention in Organization with the Protection of Whistleblowers
نویسنده [English]
- Farid Mohseni
Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Judicial Law, University of Judicial Sciences and Administrative Services, Tehran, Iran
چکیده [English]
Corruption in the government is as old as the government itself and is a serious problem, and dealing with it is no less important than maintaining the security and survival of the government. Today, disclosure is considered as one of the ways to prevent and fight corruption and crimes in the government and in public organizations and institutions. Although the widespread use of disclosure in the form of motivating and supporting whistleblowers is not a definitive way to eradicate corruption, it is one of the tools of development, improving governance, and creating governments and organizations with moral and legal health. For this reason, the functions of disclosure in combating and preventing corruption are in the spotlight more than ever. Although some consider disclosure to be a form of espionage and espionage, in many countries this practice is seen as a result of courage, commitment and adherence to morality. Is. Exposers are considered to be the most important factor in preventing potentially dangerous mistakes from leading to disaster. But even the most famous and successful whistleblowers have all gone through a very difficult, long and risky path and have faced very strong reactions. Despite the growing emphasis on disclosure and efforts to provide legal protection to whistleblowers, the realization of this phenomenon still faces many obstacles. Paying attention to these barriers and analyzing them can be the basis for drafting laws and providing effective criminal protection to facilitate disclosure. Of course, paying attention to the boundaries of freedom of information and expression, information privacy, transparency and disclosure, as well as using the experiences of other legal systems as well as Iranian law sources, are key points of this process.
کلیدواژه‌ها [English]
- Disclosure
- reporting
- fight against crime and corruption
- transparency
فارسی
- انصاری، باقر (1386)، حقوق حریم خصوصی، تهران: سمت.
- کوشا، جعفر (1381)، جرایم علیه عدالت قضائی، چاپ دوم، تهران: نشر میزان.
- محسنی، فرید (1394)، حریم خصوصی اطلاعات: مطالعه کیفری در حقوق ایران، ایالات متحده آمریکا و فقه امامیه، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق، تهران.
- نجارزادگان، فتح‌الله و دیگران (1389)، «بررسی تطبیقی جرایم علیه عدالت قضایی از دیدگاه قرآن و حقوق کیفری ایران»، فصلنامه تخصصی پژوهش‌های میان رشته‌ای قرآن کریم، سال اول، شماره سوم.
انگلیسی
- Banisar, David, Whistleblowing: International Standards and Developments in Corruption and Transparency: Debating the Frontiers between State, Market and Society, I, Sandoval Ed. World Bank Institute for Social Research, UNAM, Washington, D. C., 2011, pp. 64, available at: https://ssrn. com/ (تاریخ بازدید2-5-1396)
- D'Isidoro, Daniel, Protecting Whistleblowers and Secrets in the Intelligence Community, Harvard Law School National Security Journal, 2014, available at: http:// harvardnsj.org/ (تاریخ بازدید2-5-1396)
- G20 Anti-Corruption Action Plan Protection of Whistleblowers, Prepared by OECD, The Protection of Whistleblowers: Study on Whistleblower Protection Frameworks, Compendium of Best Practices and Guiding Principles for Legislation, 2011, available at: https://www.oecd.org/ (تاریخ بازدید2-5-1396)
- Ginsberg, Wendy, The Freedom of Information Act (FOIA): Background, Legislation, and Policy Issues, Congressional Research Service, 2014, Daniel: https://www.crs.gov/ (تاریخ بازدید2-5-1396)
- Greenwald, Glenn et al., Edward Snowden: The Whistleblower Behind the NSA Surveillance Revelations, The Guardian, Tuesday 11 June, 2013, in: https://www.theguardian.com/ (تاریخ بازدید2-5-1396)
- Kuckes, Niki, Civil Due Process, Criminal Due Process, Yale Law and Policy Review, Vol. 25, Iss. 1, Article 2, 2006, pp. 1-61, available at: http://Digital Commons.law.edu/ (تاریخ بازدید2-5-1396)
- Latimer, Paul et al., Whistleblower Laws: International Best Practice, UNSW Law Journal, Vol. 31, No. 3, 2008, pp. 766-793, available at: http://www.unswlawjournal. unsw.edu.au/ (تاریخ بازدید2-5-1396)
- Association for Progressive Communications (APC), The Protection of Sources and Whistleblowers: Submission to the United Nations Special Rapporteur on the Right to Freedom of Opinion and Expression, 2015, available at: http://www. apc.org/ (تاریخ بازدید2-5-1396)
- Sinzdak, Gerard, An Analysis of Current Whistleblower Laws: Defining a More Flexible Approach to Reporting Requirements, California Law Review, Vol. 96, No. 6, 2008, pp. 1633-1668, available at: http://schlarship.law. berkeley.edu/ (تاریخ بازدید2-5-1396)
)