نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده

شیوه‌های جبران خسارت باید با ضرر واردشده هماهنگ و متناسب باشد تا به نحوی عادلانه، تعادلی که در نتیجه ورود زیان در رابطه طرفین بر هم خورده است، مجدداً برقرار شود. این هدف با محدود کردن شیوه‌های جبران خسارت تأمین نمی‌شود و مقتضی انعطاف نظام حقوقی و از جمله اعطای صلاحیت به دادرس جهت تعیین طریقه و کیفیت جبران خسارت است. یکی از این شیوه‌ها، حکم به التزام و اجرای مفاد قرارداد باطل است که با بررسی مبانی فقهی- حقوقی و نیز مصادیق آن، فهمیده می‌شود که چنانچه این شیوه به‌درستی و در موضع مناسب خود مورد استفاده قرار گیرد، از جمله شیوه‌های جبران خسارت است که هم با ضرر واردشده متناسب است و هم به بهترین صورت خسارت را جبران می‌کند. در این مقاله مبانی این روش جبران خسارت موشکافی، مصادیق مهم آن ارائه و النهایه، حکم به الزام به قرارداد باطل به عنوان روش جبران خسارت، قاعده‌سازی شده است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Order to Execute the Void Contract as a Method of Compensation

نویسندگان [English]

  • Ghasem Mohammadi 1
  • Morteza Jamali 2

چکیده [English]

Compensation methods should be coordinated with losses, so that the balance lost as a result of the breach of the contract can be restored. This purpose could not be reached by limiting the methods of compensation. There must be a wide range of compensation methods available to judge to choose the most appropriate one from them. One of the most effective compensation methods is to order the execution of the void contract. It can be understood from analysis of different aspects of this topic that this method, if properly used, can repair the loss in one hand and is proportionate to the harm in another hand. In this paper, this method of compensation is deeply scrutinized; important examples of it are provided and finally it is regulated as an efficient way of compensation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Methods of Compensation
  • Compensation
  • Warrant to Execute the Void Contract
  • Rule of Hokumah
-      اردبیلی، احمدبن‌محمد، مجمع الفائده والبرهان فی شرح ارشاد الاذهان، جلد 10، انتشارات اسلامی وابسته به جامعین مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1403 ق.
-      انصاری، باقر، نقش قاضی در تحول نظام حقوقی، نشر میزان، چاپ دوم، 1392.
-      ایزانلو، محسن؛ و صادق شریعتی­نسب، «مطالعه تطبیقی عدم قابلیت استناد در حقوق ایران و فرانسه»، مجله حقوق خصوصی، دوره نهم، شماره دوم، پاییز و زمستان 1391.
-      بادینی، حسن، فلسفه مسئولیت مدنی، نشر میزان، 1382.
-      جعفری لنگرودی، محمدجعفر، حقوق تعهدات، جلد 1، انتشارات دانشگاه تهران، 1363.
-      حائری، سیدعلی بن محمد طباطبایی، ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلایل، جلد 9، موسسه آل البیت علیهم السلام، قم، 1418 ق.
-      حکیم، سیدمحسن طباطبایی، نهج الفقاهه، انتشارات 22 بهمن، قم، بی­تا.
-      حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، جلد 1، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1410 ق.
-      حلی، مقداد بن عبدالله سیوری، التنقیح الرائع لمختصر الشرایع، جلد 2، انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، قم، 1404 ق.
-      ـــــــــــــــــــــــــــــ ، نضد القواعد الفقهیه علی مذهب الامامیه، انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، قم، 1403 ق.
-      خدابخشی، عبدالله، حقوق دعاوی، شرکت سهامی انتشار، 1392.
-      داراب­پور، مهراب، مسئولیت­های خارج از قرارداد، مجد، 1387.
-      دزفولی، مرتضی بن محمد امین انصاری، کتاب المکاسب المحرمه والبیع والخیارات، جلد 6، منشورات دارالذخائر، قم، 1411 ق.
-      السنهوری، عبدالرزاق احمد، نظریه العقد، جلد 1، خرسندی، 1391.
-      طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، جلد 3، المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، چاپ سوم، 1387 ق.
-      عاملی، سیدجواد بن محمد حسینی، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، جلد 15، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1419 ق. 
-      عاملی، محمد بن مکی، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، جلد 3، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، چاپ دوم، 1417 ق.
-      عاملى، زین­الدین بن علی (شهید ثانى)‌، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، جلد 18، موسسه المعارف الاسلامیه، قم، 1413 ق.
-      عمید زنجانی، عباسعلی، موجبات ضمان، نشر میزان، تهران، 1382.
-      کاتوزیان، ناصر، الزام­های خارج از قرارداد: ضمان قهری، جلدهای 1 و 2، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم، 1382.
-      ــــــــــــــــــــــ ، حقوق مدنی: ایقاع، نشر میزان، چاپ چهارم، 1391.
-      ـــــــــــــــــــــــ ، حقوق مدنی: عقود معین، جلد 1، شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا، چاپ هشتم، 1380.
-      ــــــــــــــــــــــــ ، حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، جلدهای 1، 2، 3 و 5، شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا، چاپ پنجم، 1379.
-      ـــــــــــــــــــــــــ ، «عصر تجربه و حقوق تجربی: اصول جبران خسارت در نظام حقوقی امریکا»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 41، پاییز 1377.
-      کرکی، علی بن حسین عاملی، جامع المقاصد فی شرح القواعد، جلدهای 6 و 13، چاپ دوم، موسسه آل البیت علیهم السلام، قم، 1414 ق. 
-      لوراسا، میشل، مسئولیت مدنی، ترجمه محمد اشتری، نشر حقوق­دان، 1375.
-      مرقس، سلیمان، الوافی فی شرح القانونی المدنی، جلد 1، جامعه القاهره، قاهره، الطبعه الخامسه، 1992 م. 
-      مکارم شیرازی، ناصر، استفتائات جدید، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب علیه السلام، قم، چاپ دوم، 1427.  
-      نائینی، میرزا محمد حسین غروی، منیه الطالب فی حاشیه المکاسب، جلد 1، المکتبه المحمدیه، تهران، 1373.
-      نراقی، مولی احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، جلد 14، موسسه آل البیت علیهم‌السلام، قم، 1415 ق.
-      نجفى، عباس بن علی (کاشف الغطاء)، النظر الثاقب و نیل الطالب، جلد 1، مؤسسه کاشف الغطاء، قم، بی­تا.
-      ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، تحریر المجله، جلد 2، المکتبه المرتضویه‌، قم، 1359.
-      واحدی، جواد، گزیده متون حقوقی: قانون تعهدات سوئیس، میزان، 1387.
 
-      Anson, William, Principles of the English Law of Contract and Agency in its Relation to Contract, London, Oxford, 19th ed, 1947.
-      Traitel, Ghestin, Law of Contract, London, Sweet & Maxwell, 9th ed, 1995.
-      Viney, Genevieve; et Patrice Jourdain, Traité de Droit Civil, Les Effets de la Responsabilité, Paris, L.G.DJ, 2001.