نظام پاسخگویی قوه قضاییه و نسبت آن با استقلال این قوه

یاوری, اسدالله; تنگستانی, محمدقاسم

doi:10.22106/jlj.2016.23179

نظام پاسخگویی قوه قضاییه و نسبت آن با استقلال این قوه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

² دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی

10.22106/jlj.2016.23179

چکیده

متناظر با تأکید بر تقویت راهکارهای تأمین استقلال قضات و افزایش درخواست‌ها برای کسب استقلال نهادی دستگاه قضایی از قوه مجریه، بر ضرورت و اهمیت پاسخگویی قضایی (اعم از قضات و نهاد قضایی) در انجام وظایف محوله و مدیریت امور قضایی تأکید شده است.
پاسخگویی قوه قضاییه به عنوان یک نهاد، ناظر بر بدنه مدیریتی این قوه و مربوط به عملکرد مدیران قوه مزبور در اداره آن و اجرای قوانین و مقررات مربوط است. قوه قضاییه در اینجا به مثابه سازمانی نگریسته می‌شود که با برخورداری از بخشی از منابع مادی و انسانی کشور، همانند سایر سازمان‌ها، مؤسسات و نهادهای دولتی مسئولیت ارائه خدمات عمومی مشخصی را بر عهده داشته و بدین ‌طریق بخشی از مسئولیت‌های دولت را ایفا می‌کند. با وجود این، حساسیت کارکردی دستگاه قضایی و به‌ویژه لزوم تأمین استقلال قضایی، دیدگاه‌ها را بر سازوکارهای پاسخگویی دستگاه قضایی متمرکز نموده است تا بدین‌طریق، ضمن حفظ استقلال قضایی، پاسخگویی نیز حاصل شود. در این مقاله، ضمن تبیین مفهومی استقلال و پاسخگویی قضایی و سازوکارهای پاسخگویی نهاد قضایی در حقوق تطبیقی، به بررسی وضعیت استقلال و پاسخگویی قوه قضاییه در نظام حقوقی ایران خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Accountability of Judiciary and Its Relation with the Concept of Independence of Judiciary

نویسندگان [English]

Asadollah Yavari ¹
Mohammadghasem Tangestani ²

چکیده [English]

Along with concentrating on enhancing Independence of judges and judiciary from executive power, Importance and necessity of judicial accountability (both judges and judiciary) have been concentrated in many studies.
Accountability of judiciary as an institution is related to managerial level of this branch and performance of its authorities in administering of it and executing relevant laws. Here, Judiciary is seen as an organization has some of the state responsibilities. With attention to importance of maintaining judicial independence, mechanisms of judicial accountability have been concentrated. In this essay, we illustrate the concept of judicial independence and accountability, mechanisms of accountability of judiciary in comparative law and legal situation of judicial independence and accountability in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

Judicial Independence
accountability
judiciary
Separation of Powers

مراجع

- آرامش، رسول، «آسیبشناسی حقوقی استقلال قاضی و دستگاه قضایی»، وکالت، شماره 9، بهمن و اسفند 1380.

- دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد، راهنمای مرجع تقویت سلامت و توانمندی قضایی، ترجمه حسن وکیلیان، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، 1393.

- راجی، سیدمحمدهادی، «نگاهی به ابعاد حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران 3. پیرامون جایگاه و حوزه صلاحیت قوه قضاییه اول: جایگاه و نقش وزارت دادگستری»، گزارش پژوهشی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 12033، آبان 1390.

- یاوری، اسدالله، «حق برخورداری از دادرسی منصفانه و آیین دارسی نوین»، نشریه حقوق اساسی، سال اول، شماره 2، 1382.

- Doogue, Jan-Marie; Doherty, Colin; and Jeff Simpson, “Accountability for The Administration and Organization of The Judiciary”, Paper presented to the Asia Pacific Courts Conference, Auckland, New Zealand, March 7-9 2013.

- Berthier, Laurent; and Helene Pauliat, “Administration and Management of Judicial Systems in Europe”, European Commission For The Efficiency of The Justice (CEPEJ). available at:

- http://www.coe.int/t/dghl/cooperation/cepej/series/Etudes10Admin_en.pdf

- Contini, Francesco; and Richard Mohr, “Reconciling Independence And Accountability In Judicial Systems”, Utrecht Law Review, Vol. 3, December 2007.

- Ferejohn, Jogn, Dynamics of Judicial Independence: Independent Judges, Dependent Judiciary, Stanford University Press, 1998.

- Garoupa, Nuno; and Tom Ginsburg, “Guarding the Guardians: Judicial Councils and Judicial Independence”, Public Law and Legal Theory Working Paper No. 250, University of Chicago, 2008.

- Griffith, Gareth, “Judicial Accountability”, NSW Parliamentary Library Research Service, 1998.

- U.S. Agency for International Development, “Guidance for Promoting Judicial Independence and Impartiality, Office of Democracy and Governance”, Washington, DC, 2002.