اثر تقصیر و مسؤولیت محض در ترغیب عامل زیان و زیان‌دیده به رعایت احتیاط

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حقوق خصوصی، استادیار دانشگاه رازی

2 کارشناس ارشدحقوق خصوصی، عضو هیأت علمی دانشگاه ازاد اسلامی واحد کرمانشاه

چکیده

در نظام‌های حقوقی، با توجه اهداف مورد نظر، عوامل مختلفی در تعیین مبنای مسؤولیت مدنی مورد توجه قرار می‌گیرد تا قاعده‌ی مطلوب‌تر انتخاب شود. مسؤولیت ممکن است منوط به ارتکاب تقصیر عامل زیان بوده، یا صرف رابطه‌ی سببیت بین فعل زیان‌بار و ضرر برای تحقق مسؤولیت، کافی باشد. نوشتار حاضر فارغ از مبنای مورد پذیرش در نظام‌های حقوقی در صدد بررسی اثری است که این قواعد بر رفتار افراد و ترغیب آنان به رعایت احتیاط دارند. در مواردی که عامل زیان می‌تواند مانع وقوع زیان شود، ممکن است قاعده‌ی مسؤولیت محض، اثر مطلوبی داشته و او را به رعایت احتیاط ترغیب نماید، اما چنان‌چه احتیاط عامل زیان و زیان‌دیده برای جلوگیری از وقوع زیان ضروری باشد، اعمال تقصیر یا مسؤولیت محض رقابتی، آثار مطلوب‌تری در پی دارد. چنین تحلیلی، این امکان را فراهم می‌کند تا پیش از وضع قاعده و ضمن توجه به ملاحظات مختلف، آثار احتمالی قاعده بر رفتار افراد و مطلوب یا نامطلوب بودن آن را بررسی و برای رفع اثرات آن تدابیری اتخاذ نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Negligence and Strict Liability in encouragement of Tortfeasor and Victim in observing the Precaution

نویسندگان [English]

  • Ali Tahmasbi 1
  • Kourosh Alipour 2
چکیده [English]

In legal systems, regarding the expected objectives, the various factors have been taken into account in determination of basis of civil liability in order to select a more appropriate rule. The liability may depend upon the commitment of negligence by tortfeasor or only the existence of the causation between the detrimental act and loss shall be enough for achievement of the liability. The present article, irrespective of basis accepted in legal systems, intends to study the effect of these rules on behavior of people and their encouragement in observing the precaution.  In cases where the tortfeasor can hinder to occur the loss, the rule of strict liability may have the appropriate effect and encourage him in observing the precaution. But, if the precaution of tortfeasor and victim is necessary for prevention of occurring loss, the more appropriate effects shall be followed through applying the negligence or competitive strict liability. Such analysis makes it possible to consider the probable effects of rule on the behavior of the people and to be more appropriate or inappropriate, before constituting the rule and while taking into account the various aspects, and to take the proper actions for removal of its effects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Precaution
  • Motive
  • Negligence
  • Liability
  • Loss and Strict Liability

مراجع

1- بابایی، ایرج، «مبنای نظری رویکرد تحلیل اقتصادی حقوق»، مجله‌ی پژوهش حقوق و سیاست، تهران، شماره‌ی 23، 1386.
2- بادینی، حسن، فلسفه مسؤولیت مدنی، چاپ نخست، شرکت سهامی انتشار، تهران، 1384.
3- بادینی، حسن، «مبانی فلسفی نگرش اقتصادی به حقوق»، مجله‌ی دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی، تهران، شماره‌ی 62، 1382.
4- خدابخشی، عبدلله، جبران خسارت کارگران در نظام مسؤولیت مدنی، چاپ نخست، شرکت سهامی انتشار، تهران، 1389.
5- دادگر، یدالله، «پیش درآمدی بر سنتز حقوق و اقتصاد»، مجله‌‌ی تحقیقات حقوقی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، شماره‌ی 43، 1385.
6- صفایی سید حسین؛ رحیمی، حبیب‌الله، مسؤولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، چاپ نخست، سمت، تهران، 1389.
7- کاتوزیان، ناصر، الزام‌های خارج از قرارداد- ضمان قهری، چاپ نخست، دانشگاه تهران، تهران، 1374.
8- کاویانی، کوروش، «درآمدی بر تحلیل اقتصادی حقوق»، مجله‌ی پژوهش حقوق و سیاست، تهران، شماره‌ی 23، 1386.
9- Beever, Allan, Rediscovering the Law of Negligence, USA, Hart Publishing, 1 edition , 2007.
10- Brown, John P, “Economic Theory of Liability”, Reprinted in Economic Analysis of Law, Edited by Donald A. Wittman, U.S.A, Blackwell Publishing, 1 Edition, 2003.
11- Cane, Peter, Atyah’s Accident, Law and Compensation, Cambridge, Cambridge University Press, 7 edition, 2006.
12- Cooter, Robert, “Cost of Coase”, Journal of Legal Studies, Vol. 6, 1982.
13- Cooter, Robert & Ulen, Thomas A., Law & Economics, USA, Addisson Wesly Longman, Third Edition,  2003.
14- Faure, Michael (Editor), Tort Law & Economics, UK, Edward Elgar Publishing, 2 edition, 2009.
15- Madden, Stuart M. (Editor), Exploring Tort Law, UK, Cambridge University Press, Cambridge,1 edition, 2005.
16- Miceli, Thomas J., Economics of the law, USA, Oxford University Press, First Edition, 1997.
17- Posner, Richard A., Economic Analysis of Law, USA, Aspen Publishers, Sixth edition, 2003.
18- Schäfer, Hans-Bernd; Schönenberge, Andreas, Strict Liability versus Negligence, in Encyclopedia of Law and Economics, 1999.
19- Shavell, Steven, Foundation of Economic Analysis of Law, U.S.A, Harvard University Press,1 edition, 2004.
20- Shavell, Steven, Strict Liability versus Negligence, Journal of Legal Studies, 1980.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 دی 1393
  • تاریخ پذیرش: 12 دی 1393

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار