نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکده حقوق، رئیس پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی

2 عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی

3 عضو هیات علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد سقز

چکیده

معمولاً وضعیت عقود با توجه به رعایت شرایط شکل­گیری و ایجاد آنها به سه وضعیت صحت، بطلان و عدم نفوذ تقسیم می­شود. هر یک از این اصطلاحات سه­گانه عنوان وضعیتی خاص هستند که قانون­گذار در پی رعایت شرایط لازم به قراردادها بخشیده است. در برخی موارد قرارداد منعقده تمام شرایط اساسی صحت را دارا است، لیکن (غالباً) به جهت برخورد با حقوق اشخاص ثالث وضعیتی پیدا می­کند که از آن به «مراعی» تعبیر می­شود. «وضعیت مراعی» بیانگر وضعیتی است که قرارداد شرایط صحت را دارا است ولی برای رعایت حقوق شخص ثالث قرارداد مزبور تا بازه زمانی خاصی مراعی (منتظر) می­ماند و بعد از گذشت زمان مذکور اگر حق ثالث به هر نحوی ادا شود، صحیح و در غیر این صورت باطل است. به بیان دیگر، قرارداد مزبور در مرحله مقتضی با هیچ مشکلی روبه­رو نیست، ولی در تأثیر گذاشتن مقتضی با مانع مواجه است. این وضعیت را برخی با عدم قابلیت استناد در حقوق فرانسه مترادف دانسته­اند؛ نظری که در این مقاله مورد انتقاد واقع ­شده است و نویسندگان این مقاله با ذکر مستندات بیان داشته‌اند که این دو وضعیت متفاوت­ هستند و مترادف دانستن آنها نادرست است. مبنای «وضعیت مراعی» جمع حقّین است. بر خلاف نهادهای دیگر فقط جهت حفظ حقوق ثالث یا طرفین نیست، بلکه سعی در جمع حقین خواهد داشت. در مقاله حاضر سعی در بررسی فقهی و حقوقی وضعیت مراعی داریم و در این راستا نگاهی تطبیقی به حقوق ایران، اسلام و فرانسه خواهیم داشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The analysis of Pasture Tax legal status and its comparison with similar institutions

نویسندگان [English]

  • Mohammad Roshan 1
  • GHafor KHoeini 2
  • Azad Falahi 3

چکیده [English]

As usual, with respect to observance of formation and creation conditions of contracts status, they are divided into three statuses: authenticity, annulment, and ineffectiveness. Each of these three terms possesses special status that has been stipulated by legislator following to observance of the required qualifications. In some cases, the terms of the concluded contracts possess all basic conditions for authenticity (correctitude); however, often due to treating with third parties, they may encounter some status that is assumed as type of ‘pasture tax’.
The pasture tax denotes a status in which the contract includes the authenticity conditions but in order to observe the rights of third party in the given contract, it should be waited within time interval for pasture tax status so if the right of third party is given typically in whatsoever after that period the contract is correct otherwise it will be annulled. In other words, the given contract does not encounter ay problem at the expedient phase but it will be exposed to some barrier in effectiveness of the given contract duly.
Some experts have assumed this status as synonymous with non- referable status in French law. This is a paradigm that has been criticized in the preset article ad we have interpreted this point with implication of some evidences ad documentation that these two statuses are different from each other so assuming them as synonymous terms is improper.
The basis of pasture tax status is to composition of rights of both parties. Unlike other institutions, this term is not employed only for adjudication of third parties or both contract parties, but it will be tried to achieve rights of all contract parties. We try to analyze ‘posture tax statuses in terms of jurisprudential and legal perspectives in the current essay. In this course, we will look at Iranian, Islamic, and French law systems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Posture Tax
  • Non-Referable
  • Ineffective
  • Principle of Privy of Contracts
  • Contract
-  امینی، منصور، «نقش ثبت سند در بیع مال غیرمنقول در حقوق فرانسه و بررسی قابلیت پذیرش آن در حقوق ایران»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 49، 1388.
-    انصاری، مرتضی، رساله فی قاعده نفی الضرر، تبریز، مطبعه اطلاعات، چاپ دوم، 1411 ق.
-    ـــــــــــــ ، مکاسب، تبریز، مطبعه اطلاعات، چاپ دوم، 1375.
-    ابن قدامه، عبدالله بن احمد، المغنی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1404 ق.
-    امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، انتشارات اسلامیه، چاپ هشتم، 1370.
-    بروجردی عبده، محمد، حقوق مدنی، نشر طه، 1380.
-    توحیدی تبریزی، محمدعلی، مصباح الفقاهه فی المعاملات، نجف، مطبعه الحیدریه، 1374.
-    جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، جلد پنجم، نشر گنج دانش، چاپ چهارم، 1385.
-    ـــــــــــــ ، حقوق مدنی (رهن و صلح)، چاپ دوم، نشر گنج دانش، 1370.
-    ـــــــــــــ ، فلسفه اعلی در علم حقوق، چاپ اول، نشر گنج دانش، 1382.
-    حائری شاهباغ، سیدعلی، حقوق مدنی، نشر گنج دانش، چاپ دوم، 1382.
-    حسینی عاملی، سید محمدجواد، مفتاح الکرامه فی شرح القواعد العلامه، دار الاحیاء التراث العربی، 1419 ق.
-    حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن (محقق حلی)، شرایع الاسلام، نشر استقلال، چاپ چهارم، ، 1415 ق.
-    حلی، حسن بن یوسف بن مطهر (علامه حلی)، تبصره المتعلمین، نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، 1411 ق.
-    خدابخشی، عبدالله، «تحلیلی دیگر از ماده 22 ثبت اسناد و املاک»، مجله حقوقی دادگستری، سال 74، شماره 74، پاییز 1389.
-  ساعت­چی، علی، «نظریه عمومی وضعیت مراعی در اعمال حقوقی»، پایان­نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شهریور 1392.
-    شهیدی، مهدی، حقوق مدنی، آثار قراردادها و تعهدات، انتشارات مجد، چاپ دوم، 1383.
-    صفایی، سید حسین، قواعد عمومی قراردادها، نشر میزان، چاپ چهارم، 1385.
-    طوسی، ابی جعفر محمد بن حسن (شیخ طوسی)، الخلاف، موسسه نشر اسلامی، 1411 ق.
-    ـــــــــــــ ، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، به کوشش محمدتقی دانش­پژوه، نشر دانشگاه تهران، 1434 ق.
-    عدل، مصطفی، حقوق مدنی، نشر امیرکبیر، چاپ هفتم، 1324.
-    قبولی درافشان، سید محمدمهدی، «مفهوم و مبانی قابلیت استناد قرارداد»، فصلنامه حقوق، دوره 40، شماره یک، بهار 1389.
-    کاتوزیان، ناصر، اعمال حقوقی، شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم، 1371.
-    ـــــــــــــ ، حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، جلد دوم، شرکت سهامی انتشار، چاپ دوازدهم، 1390.
-    ـــــــــــــ ، حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، جلد سوم، شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا، چاپ دوم، 1376.
-    ـــــــــــــ ، حقوق مدنی، معاملات معوض ـ عقود تملیکی، شرکت انتشار با همکاری بهمن برنا، چاپ ششم،  1376.
-    کریمی، عباس، «تلاشی برای ساماندهی نظریه عدم نفوذ مراعی»، فصلنامه دیدگاه­های حقوق قضایی، شماره 58، تابستان 1391.
-    مذاکرات و آراء هیئت عمومی دیوان عالی کشور سال 1376، دفتر مطالعات و تحقیقات دیوان عالی کشور، 1378.
-    مذاکرات و آراء هیئت عمومی دیوان عالی کشور سال 1377، جلد چهارم، دفتر مطالعات و تحقیقات دیوان عالی کشور، 1380.
-    مقدس اردبیلی، احمد، مجمع الفایده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، مؤسسه نشر اسلامی، 1412 ق.
-    مکی عاملی، محمد بن جمال‌الدین (شهید اول)، الدروس، نشر صادقی، بی تا.
-    موسوی خمینی، سید روح­الله (امام خمینی)، تحریرالوسیله، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوازدهم، 1373.
-    ـــــــــــــ ، کتاب البیع، جلد دوم، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1418 ق.
-    موسوی سبزواری، عبدالاعلی، مهذب الاحکام فی بیان احلال و الحرام، مطبعه الادب، 1403 ق.
-  میرزانژاد جویباری، اکبر، «وضعیت قرارداد فروش مال مرهونه (بطلان، عدم نفوذ یا عدم قابلیت استناد)، فصلنامه حقوق، دوره 41، شماره دوم، تابستان 1390.
-    میرزای نائینی، منیه الطالب فی شرح المکاسب، جلد دوم، مؤسسه نشر اسلامی، 1421 ق.
-    نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، جلد 22 و 27 و 28، چاپ هفتم، دار الاحیاء التراث العربی، 1404.
-    یزدانیان، علیرضا، «بیع عین مرهونه توسط راهن از منظر فقه و حقوق مدنی»، مجله مقالات و بررسی­ها، دفتر 85، پاییز 1386.
-    Cornu, Gerard, Vocabulaire Juridique, Paris Presses Universitaires de france, 3ème edition, 1992.
-    David, Rene , Les Contrats en Droit Anglais, Paris Press, 1973.
-    Duclos, Jose, L’opposqbilite (Essai dune Theorie Generale), Paris, LGDJ, 1984.
-    Gautier, Pierre; et Francois Pasqualini, Action Paulinne, Dalloz, 2006.
-    Ghestin, Jacques; Jamin, Christophe; et Marc Billiau, Traite de Droit Civil: Les Effects du Contract, Paris, 3ème edition, 2001.
-    Malaurie, Phillippe, et Laurent Aynes, Cours de Droit Civil: Les Obligations, Paris, Editions Cujas, 6ème edition, 1995.
-    Marty, Gabriel; et Pierre Raynaud, Droit Civil: Les Obligation, Paris Press, 2ème edition, 1988.
-    Mazeaud, Henry, Leon et Jean, Lecons de Droit Civil, Premir Volume: obligations, Francoise Chabas, 9 ème edition, 1998.
-    Savatier, Rene, La Theorie des Obligation, Dalloz, Paris, 3ème edition, 1974.