نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حقوق عمومی، دادیار دیوان عالی کشور

2 کارشناس ارشد حقوق خصوصی، مستشار دادگاه تجدیدنظر و معاون آموزش و تحقیقات دادگستری استان بوشهر

چکیده

حکم معافیت دولت از پرداخت هزینه‌ی دادرسی در قوانین موضوعه‌ی ایران با فراز و نشیب بسیار همراه بوده است؛ به رغم تصریح به چنین معافیتی در قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318، در قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 ذکری از آن به میان نیامده است. با وجود صدور رأی وحدت رویه از سوی هیأت عمومی دیوان عالی کشور و تصریح به تکلیف دولت در پرداخت هزینه‌ی دادرسی، وجود برخی قوانین خاص مبنی بر معافیت بعضی نهادها و سازمان‌ها از پرداخت این هزینه‌ها و درج عباراتی ابهام برانگیز در قانون بودجه‌ی سال 1390 مبنی بر معافیت دعاوی راجع به حفظ بیت‌المال از پرداخت هزینه‌ی مذکور بر این ابهامات افزوده است؛ امری که اتخاذ موضع صریح از سوی قانونگذار را ایجاب می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Mystery of State Exemption from Payment of Court Costs

نویسندگان [English]

  • Ahmad Rafiei 1
  • Ali Yazdanshenas 2

1

2

چکیده [English]

The decree of state exemption from the payment of court costs in Iranian statute law has been accompanied with the abundant up and down. Although such an exemption had been specified in the civil procedural code, 1939, it has not been indicated in the civil procedural code of the public and revolutionary courts in civil affairs, 2000. In spite of passing the judicial  precedent by General Board of the Supreme Court and prescription of the duty of the government in payment of court costs, the existence of some special laws indicating the exemption of some institutions and organizations from payment of these costs and insertion of uncertain words in the Budget Act, 2011 specifying the exemption of “ Lawsuits on Preservation of Public Treasury’ from the payment of the said costs, has been increased to these ambiguities, the subject which is required the adoption of the strict position by legislator.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Court Costs
  • Exemption
  • Legislative Policy
  • Government
  • Non-Governmental Public Institutions & Organizations
1- باختر، سید احمد و رئیسی، مسعود، مجموعه‌ی کامل آراء وحدت رویه‌ی دیوان عالی کشور، انتشارات خط سوم، چاپ سوم، تهران، 1386.
2- زراعت، عباس، قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی ایران، انتشارات خط سوم، چاپ اول، تهران، 1383.
3- سلجوقی، محمود، «نسخ در قوانین»، مجله‌ی حقوقی دادگستری، شماره‌ی 14، آذرماه 1355.
4- شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، جلد دوم، منشر میزان، چاپ اول، تهران، 1381.
5- قافی، حسین و شریعتی، سعید، اصول فقه کاربردی، جلد اول، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، انتشارات مرکز تحقیق و توسعه‌ی علوم انسانی، چاپ سوم، تهران، 1387.
6- کاتوزیان، ناصر، فلسفه‌ی حقوق، جلد دوم (منابع حقوق)، شرکت سهامی انتشار، چاپ سوم، تهران، 1385.
7- محمدی، علی، شرح اصول فقه، جلد اول، انتشارات دارالفکر، چاپ سوم، قم، 1373.
8- معاونت حقوقی و توسعه‌ی قضایی قوه‌ی قضاییه، مجموعه‌ی تنقیح‌شده‌ی قوانین و مقررات حقوقی، جلد اول، انتشارات روزنامه‌ی رسمی کشور، چاپ دوم، تهران، 1388.
9- مظفر، محمدرضا، اصول فقه، جلد اول، ترجمه‌ی محسن غرویان، انتشارات دارالفکر، چاپ دوم، قم، 1382.
10- مهاجری، علی، مبسوط در آیین دادرسی مدنی، جلد چهارم، انتشارات فکرسازان، چاپ اول، تهران، 1387.
11- واحدی، قدرت‌الله، آیین دادرسی مدنی، جلد سوم، چاپ سوم، تهران، 1383.
12- سامانه‌ی اینترنتی شورای عالی حفظ حقوق بیت‌المال، به آدرس:
www.beytolmal.ir