نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دکتری حقوق خصوصی، رئیس دادگاه عمومی حقوقی مشهد

چکیده

 به هنگام ورود قرارداد به حقوق کیفری، قواعد هر دو، دچار تردید می‌شود؛ گویی‌که برای پیوند، هم کفو نیستند و نمی‌توانند در کنار یکدیگر زندگی نمایند. حقوقدان جزایی، ایراد می‌کند که تحلیل‌های مدنی را بی‌سبب نباید وارد حوزه‌ی جزایی نمود و حقوقدان مدنی معتقد است که قرارداد، پایه‌ی روابط است و اگر حق و تعهدی مورد حمایت نباشد، زمینه برای دخالت حقوق کیفری نیز فراهم نخواهد شد. برای از بین بردن این شقاق، می‌توان حَکَمی را برگزید و به رأی او تسلیم شد. این حَکَم، «اصل استقلال حقوق کیفری» است که جاذبه و دافعه‌ی همزمان دارد. اصلی که توسعه‌ی بی‌رویه‌ی حقوق کیفری از یک سو و توسل بی‌رویه به اصل برائت را از سوی دیگر، ممنوع می‌سازد. شاید بتوان گفت که قواعد قراردادی، در حقوق کیفری، حتی به عنوان اصل نیز رعایت نخواهند شد و تنها باید با توجه به اهداف، خصایص و مبانی ویژه‌ی حقوق کیفری تفسیر شوند. این نوشتار برخی از نتایج پیوند قرارداد و حقوق کیفری را نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Realm of Contract and Criminal Law

نویسنده [English]

  • Abdollah Khodabakhshi

چکیده [English]

When contract entering into criminal law, both rules are skeptical. To say that they are not linked and unable to live together. criminal lawyer objected that civil analysis should not be enter the field criminal and civil lawyer believes that the contract is the basic relation, and when not supporting the right and obligation, criminal law also will not interfere. To eliminate this dispute, it will be accepted the arbitrator and accept his award. This arbitrator is the “principle of criminal law independence” and his attraction and repulsion. the principle that on the one hand, prohibits excessive development of criminal law and on the other hand, to invoke the presumption of innocence irregulary. Perhaps, it will be say that the rules of contract will not follow in criminal law, even as the principle and only should be interpreted with regard to the objectives, features and special foundations of criminal law. This paper shows some results about relation between contract and criminal law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal law
  • civil law
  • Contract
  • Crime
  • Criminal Law Independence
الف: منابع فارسی
1- خدابخشی، عبد‌الله، استقلال و پیوند حقوق مدنی و کیفری، تهران، انتشارات فکرسازان، چاپ اول، 1384.
2- خدابخشی، عبدالله، تمایز بنیادین حقوق مدنی و حقوق کیفری، مؤسسه‌ی مطالعات و پژوهش‌های حقوق شهر دانش، چاپ اول، 1389.
3- زراعت، عباس، حقوق جزای اختصاصی تطبیقی -2، جرایم علیه اموال و مالکیت، تطبیق در قانون جزای فرانسه، لبنان، اردن و ایران، تهران، انتشارات ققنوس، چاپ اول، 1385.
4- شهیدی، مهدی، تشکیل قراردادها و تعهدات، تهران، نشر حقوقدان، چاپ اول، 1377.
5- صانعی، یوسف، استفتاآت قضایی، جلد نخست، تهران، نشر میزان، چاپ اول، 1384.
6- فلچر، جورج پی، مفاهیم بنیادین حقوق کیفری، مترجم: سیدمهدی سیدزاده‌ثانی، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی، چاپ اول، 1384.
7- قربانی، فرج الله، مجموعه آراء وحدت رویه دیوان عالی کشور، جزایی، انتشارات فردوسی، چاپ دوم، 1383.
8- کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، جلد دوم، شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا، چاپ چهارم، 1376.
9- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی، معاملات معوض- عقود تملیکی، شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا، چاپ ششم، 1376.
10- کاتوزیان، ناصر، فلسفه حقوق منطق حقوق، جلد سوم، شرکت سهامی انتشار، چاپ اول، 1377.
11- کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، جلد اول، شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا، چاپ سوم، 1374.
12- گلدوزیان، ایرج، «لزوم عقد امانت قانونی یا قراردادی برای تحقق جرم سوءاستفاده از سفیدامضاء یا سفید مهر»، فصلنامه‌ی پژوهشی، تحلیلی و آموزشی مجد، سال اول، شماره‌ی اول، تابستان 1386.
13- لوی، ژان فیلیپ؛ کاستادلو، آندره، تاریخ حقوق تعهدات، مترجم: رسول رضایی، انتشارات مهر و ماه ‌نو و انتشارات مجد، چاپ اول، 1386.
14- مالوری،  فیلیپ، ادبیات و حقوق، مترجم: مرتضی کلانتریان، نشرآگه، چاپ اول، 1381.
15- متین، احمد، مجموعه رویه قضایی قسمت حقوقی، بی‌نا، بی‌تا.
16- محسنی، مرتضی، دوره حقوق جزای عمومی کلیات حقوق جزا، جلد سوم، تهران، کتابخانه‌ی گنج دانش، چاپ سوم، 1382.
17- محسنی، مرتضی، دوره حقوق جزای عمومی، کلیات حقوق جزا، جلد دوم، تهران، کتابخانه‌ی گنج دانش، چاپ سوم، 1382.
18- میرمحمدصادقی، حسین، حقوق کیفری اختصاصی، جرایم علیه امول و مالکیت، تهران، نشر میزان، چاپ سوم، 1378.
19- نیازپور، امیرحسن، «از حقوق کیفری تا حقوق کیفری قراردادی شده»، آموزه‌های حقوق کیفری، دو فصلنامه‌ی حقوق کیفری، سال اول، شماره‌ی 1، بهار و تابستان 1390.
20- هاشمی شاهرودى، سیدمحمود و دیگران، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، جلد اول، قم، مؤسسه‌ی دائره‌المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، چاپ اول، 1426 هـ ق.
ب: عربی
1- انصاری، مرتضی‌، کتاب المکاسب، الجزء الاول، قم، مؤسسه‌ی مطبوعات دینی، 1379.
2- حسنی، محمود نجیب، جرائم الاعتدا علی الاموال فی قانون العقوبات اللبنانی، بیروت، 1975.
3- سبزوارى، سید عبدالأعلى، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام‏، جلد بیست و هشتم، دفتر آیت‌الله سبزوارى‏، چاپ چهارم، 1413 هـ .ق.
4- سنهوری، عبدالرزاق احمد، مصادر الحق فی الفقه الاسلامی، دراسه مقارنه بالفقه العربی، الجزء السادس، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
5- عبدالرحمان‏، محمود، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیه، جلد اول، نرم‌افزار جامع فقه اهل بیت.
6- عوجی، مصطفی، القانون الجنایی العام، الجزء الاول، النظریه العامه الجریمه (مع مقدمه فی القانون الجنایی)، بیروت، مؤسسه‌ی نوفل، الطبعه الثانیه، 1988.
7- فاضل موحدى لنکرانى، محمد، تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله- الحدود، قم، مرکز فقهى ائمه‌ی اطهار علیهم‌السلام، چاپ اول، 1422 هـ. ق.
8- قرشى، سید على‌اکبر، قاموس قرآن، جلد دوم، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ ششم‏، 1412 هـ ق‏.
9- کلینى، ابو جعفر محمد بن یعقوب‏، الکافی، جلد هفتم، تهران‏، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، 1407 هـ ق‏.
10- موسوى‏ خمینى، سید روح‌الله، تحریرالوسیله، جلد دوم، قم‏، مؤسسه‌ی دارالعلم‏، چاپ اول‏، بی‌تا.
ج: فرانسوی
1- Chauveu et Hélie, Théorie du code pénal, Tom 5.4e édition, 1863.
2- E. Desgranges, Essai sur la Notion de Voie de Fait en Droit Administratif Français, thèse, Poitiers, 1937.
3- Faustin Helie et Broughot, Pratique Criminelle des Cours et Tribunaux, Tom.2, 1948.
4- Goutal, Jean Louis, L'autonomie du droit pénad: reflux et métamorphose, Revue Science Criminelle et de droit pénal comparé, 1980.
5- Hebert, Maurice, L'immunité de l'article 380 du Code Pénal, thèse, Rennes, 1933.
6- Hugueney, Pierre, Traité de Droit Pénal et de Procédure Pénal Militaire, Librairie du Recueil Sirey,1e édition, 1933.
7- Japiot, René, Des nullités en matière d’actes juridiques, thèse, Dijon, 1909.
8-Vasseur, Michel, Des effets en droit pénal des actes nuls ou illégaux d'après d'autres disciplines, Revue Science Criminelle et de droit penal comparé, 1951.
د:  رویه‌ی قضایی فرانسه
1- Cass. 28 nov, 1861, S. 1862. 1. 440. cass 6 juin, 1901, Bull, Crim, n. 170.
2- Crim ., 3 mai 1939 , Gaz. Pal , 1939. 2. 247.
3- Crim. 27 nov 1926, sem. Jurid, 1927; 19 juill 1929, D.P. 1933. 1.26.
4- Crim. 25 février 1842, S. 1842.1.958.
5- Crim.11 juin 1813, S. chr.Bull.crim, n. 127.
6- Crim, 15 juin 1949, Bull. Crim, 1949, n. 213.
7- Crim, 3 janvier 1936, Bull.crim, n. 4. 27 Février 1937, D.H, 1937, 318.
8- Crim , 24 octobre 1946, D, 1947, 37.
9- Crim, 28 novembre . 1902 , D. 1903, 1. 194.
10- Crim , 3 mai 1834. S. 1834, 1. 32.
11- Crim, 17 décember 1812, Répertoire Dalloz, bigamie, n. 44.
12- Crim, 4 juin 1915, S, 1918.1. 225.
13- Crim, 14 juin 1978, Bull. Crim, 197
14- Crim, 14 et 30 mai 1958, D, 1958, 513
15- Crim , 21 février, 1944, J.C.P, 1946, 11, 3122.
16- D.P, 1897.1.238.
17- S. 1942. 1.149; J. C.P. , 1941. 1. 1647.
18- Trib. Corr. Seine 1924, S. 1926, n. 149.
هـ : منابع انگلیسی
1- Padfield, C.F.; Barker, D.L.A, Law Made Simple, British Library Cataloguing in Publication Data, Tenth edition,1998.