1
قاضی محاکم کیفری تهران، دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشکدۀ حقوق دانشگاه تربیت مدرس
2
دانشیار گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشکدۀ حقوق دانشگاه تربیت مدرس
10.22106/jlj.2020.116018.2982
چکیده
پس از رویکردهای مختلف در رسیدگی و مقابله با جرائم، برخی کشورهای تابع نظام حقوقی کامن‌لا به رویکردی درمانی‌قضایی روی آورده و دادگاه‌هایی تحت عنوان «دادگاه‌های حل‌مسئله» تشکیل دادند. اولین الگو از این دادگاه‌ها، دادگاه درمان‌مدار موادمخدر دِیْد کانتی میامی آمریکا در سال 1989 بود که با رویکردی درمانی‌قضایی سعی در برطرف‌کردن مشکل زیربنایی متهم، یعنی سوءمصرف مواد داشت. ایدۀ اقتباس الگوی مزبور در حوزۀ سلامت و نظام قضایی ایران نیز مطرح شد و منجر به نگارش طرح آزمایشی «دادگاه درمان‌مدار موادمخدر ایران» به‌طور مشترک توسط معاونت اجتماعی قوۀ قضائیه و مرکز توسعۀ پیشگیری سازمان بهزیستی در سال 1395 گردید. این مقاله با روش «توصیفی‌تحلیلی» و بررسی اسناد نگارش‌یافته برای اجرای این طرح و نیز سایر مقررات مرتبط و با تأکید بر دادگاه درمان‌مدار تهران سعی دارد فرایند «طراحی» این الگو و نیز «اجرای» آن در ایران را ارزیابی و تحلیل کند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که اقتباس صحیحی از الگوی کامن‌لایی آن صورت نپذیرفته و اصول و شاخص‌های حل‌مسئله و نیز ظرفیت‌های قانونی در ایران مغفول مانده است؛ همچنین طرح مزبور مطابق اسناد مربوط به مرحلۀ اجرا نیز درنیامده است.
)