نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا

2 کارشناس ارشد حقوق عمومی دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

از جمله معیارهای اصلی نظام مردم‌سالار، تضمین حقوق و آزادی‌های افراد جامعه است. این مهم از طریق اعمال حاکمیت قانون نسبت به سازمان‌ها و مقاماتی که عهده‌دار امر عمومی‌اند، انجام می‌گیرد. نظارت قضایی به‌عنوان یکی از ابزارهای حاکمیت قانون، به تحدید قدرت حکومت به‌منظور احقاق حقوق شهروندان می‌پردازد. منظور از نظارت قضایی، رسیدگی به شکایات و تظلمات مردم از دستگاه‌های اجرایی است. سازمان تبلیغات اسلامی نیز به‌عنوان یکی از نهادهای انقلابی، به دلیل برخورداری از اقتدارات ناشی از قدرت عمومی، از این امر نمی‌تواند مستثنا باشد. نظارت قضایی می‌تواند یکی از ابزارهای مؤثر جهت پاسخ‌گوکردن و تضمین حقوق افراد جامعه در برخورد با این سازمان باشد.
در نوشتار حاضر، با استفاده از روش تحقیق توصیفی‌تحلیلی، این سؤال طرح شده است: مشکلات نظارت قضایی بر نهادهای انقلابی با تأکید بر سازمان تبلیغات اسلامی چیست؟ در پاسخ به این سؤال، نظارت قضایی بر سازمان تبلیغات اسلامی از دو طریق دیوان عدالت اداری و دادگاه‌های عمومی به بحث گذاشته شده و چنین نتیجه‌گیری شده که نظارت قضایی بر این سازمان با محدودیت‌هایی مواجه است. از جملۀ آن‌ها می‌توان به دوگانگی شخصیت حقوقی این سازمان اشاره کرد که خود نیاز به تبیین دارد؛ چراکه، باعث بروز مشکلاتی در نظام حقوق اداری و نظارت قضایی بر سازمان مذکور شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Difficulties of Supervisin on the Revolotionary Institutions with Emphasis on Islamic Development Organization

نویسندگان [English]

  • ayat moulaee 1
  • behrouz saadatii rad 2

1 Department of Law. Faculty of Human Science. Bu-Ali Sina University. Hamedan. Iran.

2 Department of Law, Faculty of Human Science, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran

چکیده [English]

One of the main criteria of the democratic system is guaranteeing the rights and freedoms of the community. This subject will be done through the rule of law towards the organizations and authorities responsible for public affair. Judicial rewiew as one of the tools of the rule of law, in order to enforce citizens' rights, reduces government power. The purpose of judicial supervision is the handling of complaints and petition by people from executive agencies. Islamic development Organization as one of the Revolotionary institutions, this can not be excluded for the power of public authority.
In the present paper, using descriptive-analytic research method, this question has been raise:
What are the problems of judicial supervision over revolutionary institutions with emphasis on Islamic Development Organization? In response to this question, the Judicial supervision on the Islamic development organization The Administrative court and the public Courts have been discussed in two ways and this is the conclusion: The judicial review on this organization is subject to limitations. The dichotomy of the legal personality of this organization needs to be explained; because it has causesed some problems in the administrative law system and judicial review of the organization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rule of Law
  • Revolutionary Institutions
  • Islamic development Organization
  • Judicial Review
  • کتب

    • امامی، محمد؛ و استوار سنگری کوروش، (1393)، حقوق اداری، جلد اول، چاپ هجدهم، تهران: نشر میزان.
    • امامی، محمد؛ و استوار سنگری کوروش، (1393)، حقوق اداری، جلد دوم، چاپ دوم، تهران: نشر میزان.
    • احمدی، مرتضی، (137۶)، «ساختار نظارتی در جمهوری اسلامی ایران»، مجموعه مقالات نخستین همایش نظارت و بازرسی، تهران، انتشارات سازمان بازرسی.
    • انصاری، ولی‌الله، (138۴)، کلیات حقوق اداری، چاپ ششم، تهران: نشر میزان.
    • جلالی، محمد؛ و حسنوند، محمد؛ و میری؛ ایوب، (139۶)، «تفکیک صلاحیت دیوان عدالت اداری و دادگاه‌های عمومی در دعاوی مسئولیت مدنی علیه دولت»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 99.
    • جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1370)، ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانه گنج دانش.
    • زارعی، محمد حسین؛ و مرکز مالمیری، احمد، (138۴)، «مفهوم و مبانی کنترل قضایی با تأکید بر نظام حقوقی ایالات متحده آمریکا»، مجله تحقیقات حقوق، شماره ۴2.
    • زارعی، محمدحسین، (137۶)، «تحلیلی از پیوند حقوق اداری و مدیریت دولتی بر پایه حاکمیت قانون»، مجله مدیریت دولتی، شماره 38.
    • زولر، الیزابت، (1391)، درآمدی بر حقوق عمومی مطالعه تطبیقی بنیادهای حقوق عمومی آلمان، فرانسه، انگلستان و آمریکا، ترجمه سید مجتبی واعظی، چاپ دوم، تهران: انتشارات جاودانه جنگل.
    • شهنائی، خلیل، (138۶)، «جایگاه دیوان عدالت اداری در تأمین عدالت اداری و اجتماعی»، پژوهشنامه معاونت حقوقی و بررسی‌های فقهی مرکز تحقیقات استراتژیک، شماره 1.
    • صدرالحفاظی، سید نصراله، (1373)، نظارت قضایی بر اعمال دولت در دیوان عدالت اداری، تهران: نشر شهریار.
    • طباطبائی مؤتمنی، منوچهر، (1379)، حقوق اداری، تهران، چاپ ششم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
    • عباسی، بیژن، (1390)، حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین، تهران: نشر دادگستر.
    • گرجی ازندریانی، علی اکبر، (1387)، «حاکمیت قانون و محدودیت‌های حق دادخواهی در دیوان عدالت اداری»، نشریه حقوق اساسی، شماره 9.
    • گرجی ازندریانی، علی اکبر؛ و شفیعی سردشت، جعفر، (1392)، «اعمال نظارت ناپذیر قضایی دولت»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، سال دوم، شماره ۵.
    • موسی‌زاده، رضا، (1393)، حقوق اداری((2-1))، چاپ شانزدهم، تهران: نشر میزان.
    • مولابیگی، غلامرضا، (139۵)، صلاحیت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، تهران: انتشارات جنگل، جاودانه.
    • مولائی، آیت، (139۵)، «حقوق اداری ایران»، جزوه کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه بوعلی سینا.
    • هاشمی، سید محمد، (1377)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران((حاکمیت و نهادهای سیاسی))، جلد دوم، چاپ سوم، تهران: نشر دادگستر.
    • هداوند، مهدی، (1387)، «نظارت قضایی: تحلیل مفهومی تحولات اساسی»، نشریه حقوق اساسی، سال هفتم، شماره 9.
    • هدایت‌نیا، فرج‌الله، (1388)، «جایگاه دیوان عدالت اداری در رسیدگی به شکایات مردم از دستگاه‌های دولتی»، رواق اندیشه، شماره 19.
    • یاوری، اسدالله؛ و تنگستانی، محمد قاسم، (139۵)، «نظام پاسخگویی قوه قضائیه و نسبت آن با استقلال این قوه»، مجله دادگستری، سال 80.

    آرای قضایی

    • دادنامه شماره ۶3 مورخ 19/۴/139۵، هیئت تخصصی اداری، استخدامی دیوان عدالت اداری
    • دادنامه شماره 30۴ مورخ 10/12/139۵، هیئت تخصصی دیوان عدالت اداری
    • رأی وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عدالت اداری مورخ 2۵/۵/1388 دادنامه شماره ۴۵7 کلاسه پرونده 371/88
    • رأی شمارۀ 37-38-39 مورخ 10/7/13۶8 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری
    • رأی شماره ۶3/۴۴ مورخ 3/8/13۶8 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری
    • رأی شماره 120 مورخ 1۵/7/137۴ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری
    • رأی شماره 1۴۶ مورخ 29/11/137۴ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری
    • رأی شماره 8۴۵ مورخ 11/12/1387 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری
    • رأی شماره 120 مورخ 2۵/07/137۴ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری
    • رأی وحدت‌ رویة شمارة ۷۴۷ـ۲۹/۱۰/۱۳۹۴ هیئت‌ عمومی دیوان ‌عالی ‌کشور
    • دادنامه شماره: 29۴ مورخ 28/3/138۴، شعبه 3 دادگاه عمومی هشتگرد
    • دادنامه شماره: ۴87- 29/۴/1387، کلاسه پرونده: 113۶/1۵/8۶، شعبه 1۵ دادگاه تجدیدنظر استان تهران
    • دادنامه شماره: 12۵- 28/8/1382، کلاسه پرونده: 11۵۵/17/1382، شعبه 17 دادگاه تجدیدنظر استان تهران