نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

اضافه شدن قید «با سوگند خوانده» در مادۀ 197 قانون آیین دادرسی مدنی (مصوب 1379) سؤال‌ها، تردیدها و بحث‌هایی را در مورد امکان یا عدم امکان صدور حکم برائت خوانده بدون سوگند او، در موارد عدم ارائۀ دلیل و عدم درخواست سوگند از جانب خواهان و همچنین در خصوص اختیار یا عدم اختیار قاضی در سوگند دادن خوانده بدون درخواست خواهان، ایجاد کرده است. تحلیل مادۀ یادشده، مطالعۀ موضوع در فقه و بررسی دیدگاه فقها را می‌طلبد. در فقه، صدور حکم به نفع مدعی‌علیه، صرفاً به استناد اصول عملی از جمله اصل برائت، در موارد عدم ارائۀ دلیل و عدم درخواست سوگند از جانب مدعی، همچنین سوگند دادن مدعی علیه بدون درخواست مدعی، اجازه داده نشده است. در تحلیل مادۀ 197 قانون آیین دادرسی مدنی لازم است، تفسیری از آن ارائه شود که سبب مغایرت این ماده با فقه و دیدگاه فقها، نشود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential-legal study of the status of sentencing in favor of the defendant in civil litigation based on the principle of innocence and without his/her oath

نویسنده [English]

  • Mahdi Hasanzadeh

Associate Professor, Department of Private Law, Faculty of Law, Qom University, Qom, Iran

چکیده [English]

The addition of the clause of "by oath of defendant" in Article 197 C.P.C. (Approved in 1379) raised questions, doubts, and discussions about the possibility or impossibility of issuing a sentence of acquittance of defendant without his oath, in cases of failure to provide evidence and not requesting the oath by the claimant, as well as the power or omission of the judge to swear defendant without asking. The analysis of this article requires the study of the subject in jurisprudence and the study of the viewpoint of the jurists. In jurisprudence, the issuance of verdict in favor of the defendant was not permitted solely on the basis of practical principles, including the principle of innocence, in cases of failure to provide evidence or requesting the oath by the claimant, and also the swearing of the defendant without the applicant's request. In the analysis of Article 197 C.P.C. it is necessary to provide an interpretation that does not contradict this article with jurisprudence and what is known as certain among the jurists.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the principle of innocence
  • oath
  • claimant
  • defendant
  • فارسی

    • امامی، سید حسن (بی تا)، حقوق مدنی، جلد ششم، چاپ پنجم، تهران: انتشارات ابوریحان.
    • پژوهشکده استخراج و مطالعات رویه قضایی کشور (1396)، مجموعه آرای قضایی دادگاههای تجدیدنظر استان تهران (حقوقی) بهار 1393، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.                   
    • پژوهشکده استخراج و مطالعات رویه قضایی کشور (1393)، مجموعه آرای قضایی دادگاههای تجدیدنظر استان تهران (حقوقی) دی 1391، چاپ دوم، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.
    • پژوهشکده استخراج و مطالعات رویه قضایی کشور (1393)، مجموعه آرای قضایی دادگاههای تجدیدنظر استان تهران (حقوقی) فروردین 1392، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.
    • تنگستانی، محمد قاسم (1399)، «تأملی بر ابعاد حقوقی و سیاستی لوایح قضایی»، مجله حقوقی دادگستری، دورۀ 84، شمارۀ 109.
    • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (2536)، دانشنامه حقوقی، جلد اول، چاپ سوم، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
    • دیانی، عبد الرسول (زمستان 1389)، ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری، تهران: انتشارات میزان.
    • زراعت، عباس (1388)، قواعد فقه مدنی، تهران: انتشارات جنگل جاودانه.
    • شمس، عبدالله (1390)، آیین دادرسی مدنی (دوره پیشرفته)، جلد سوم، چاپ بیستم، تهران: انتشارات دراک.
    • شمس، عبد الله (1388)، ادلهی اثبات دعوا، چاپ پنجم، تهران: انتشارات دراک.
    • شیخ نیا، امیرحسین (1375)، ادله اثبات دعوی، چاپ سوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    • صدرزاده افشار، سیدمحسن (1385)، ادله اثبات دعوی در حقوق ایران، چاپ چهارم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
    • فرحزادی، علی‌اکبر و سیدرسول میرنژاد (1400)، «اصل ترمیم دادرسی در حقوق دادرسی مدنی»، مجله حقوقی دادگستری، دورۀ 85، شمارۀ 115.
    • فهیمی، عزیزالله (1393)، ادله اثبات دعاوی حقوقی و کیفری، تهران: انتشارات خرسندی.
    • کاتوزیان، ناصر (1384)، اثبات و دلیل اثبات، جلد اول، چاپ سوم، تهران: نشر میزان.
    • کاتوزیان، ناصر (1382)، عدالت قضایی گزیده آراء، چاپ دوم، تهران: نشر میزان.
    • مدنی، سیدجلال الدین (1372)، ادله اثبات دعوی، تهران: انتشارات گنج دانش.
    • مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه (1396)، پیشینه رویه قضایی در ارتباط با آیین دادرسی مدنی، جلد دوم، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
    • مسیحی، مهرزاد (پاییز 1387)، قانون آیین دادرسی مدنی در آیینه آراء قضایی و نظرات مشورتی، تهران: انتشارات خرسندی.

    عربی

    • الآشتیانی، میرزا محمد حسن (بی تا)، کتاب القضاء، قم: دار الهجرة.
    • آل بحر العلوم، السید احمد (1403بلغة الفقیه، جلد سوم، چاپ چهارم، تهران: منشورات مکتبة الصادق.
    • الاسدی (العلامة الحلی)، ابو منصور الحسن بن یوسف بن المطهر (1419)، قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، جلد سوم، قم: موسسة النشر الاسلامی.
    • الانصاری (الشیخ الانصاری)، مرتضی (1410)، القضاء الاسلامی (بقلم میرزا حسین قلی)، جلد اول، بی جا: الهدی الموسسة الاسلامیة للنشر.
    • التبریزی، المیرزا جواد (1415)، اسس القضاء و الشهادة، بی جا: موسسة الامام الصادق (ع).
    • الحلی (المحقق)، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن الحسن (بی تا)، المختصر النافع فی فقه الامامیة، مصر: دار الکتاب العربی.
    • الحلی (العلامة)، الحسن بن یوسف بن المطهر (1410)، ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، جلد دوم، قم: موسسة النشر الاسلامی.
    • الحلی (المحقق)، نجم الدین جعفر بن الحسن (1415)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جلد چهارم، قم: موسسة المعارف الاسلامیة.
    • الخوانساری، السید احمد (1405)، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، جلد ششم (ج6 و 7 در یک مجلد)، چاپ دوم، تهران: مکتبة الصدوق.
    • الرشتی، میرزا حبیب الله (1401)، کتاب القضاء، جلد یک و دو (در یک مجلد)، قم: دار القرآن الکریم.
    • الطباطبایی، السید علی (1404)، ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، جلد دوم، قم: موسسة آل البیت.
    • الطوسی (الشیخ)، ابی جعفر محمد بن الحسن بن علی (1351)، المبسوط فی فقه الامامیة، جلد هشتم، بی جا: المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة.
    • الکنی الطهرانی، المولی علی (بی تا)، کتاب القضاء (چاپ سنگی)، بی جا: بی نا.
    • مکارم الشیرازی، ناصر (1427)، القواعد الفقهیة، جلد دوم، چاپ دوم، قم: مدرسة الامام علی (ع) بن ابی طالب.
    • مکی العاملی (الشهید الاول)، شمس الدین محمد بن جمال الدین (بهار 1368)، اللمعة الدمشقیة فی فقه الامامیة، چاپ دوم، قم: انتشارات دار الفکر.
    • الموسوی الاردبیلی، السید عبد الکریم (1408)، فقه القضاء، قم: منشورات مکتبة امیر المومنین (ع).
    • الموسوی البجنوردی، السید میرزا حسن (بی تا)، القواعد الفقهیة، جلد سوم، قم: دار الکتب العلمیة اسماعیلیان نجفی.
    • الموسوی الگلپایگانی، السید محمد رضا (1401)، کتاب القضاء (بقلم السید علی الحسینی المیلانی)، جلد اول، قم: مطبعة الخیام.