نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 دکتری فلسفۀ حقوق، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، قم، ایران
2 استاد گروه فلسفه‌های مضاف، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، قم، ایران
چکیده
نظام حقوقی مدرن در ایران همواره متأثر از جریان نص‌گرا و فرمالیسم حقوقی بوده است. برایند تعاملی این دو جریان موجب حاکمیت نوعی پوزیتیویسم حقوقی در نظام قضایی ایران شده که بر آن اساس قضات باید نتیجۀ قضاوت خود را با منطق قضایی صوری و در چهارچوب نص‌گرایی قانونی ارائه کنند. پیش‌فرض‌های مذکور ما را به سؤال اصلی این مقاله سوق می‌دهد که سؤال از ماهیت نص‌گرایی قانونی و فرمالیسم حقوقی و نحوۀ تأثیر آن‌ها بر حاکمیت پوزیتیویسم حقوقی در نظام قضایی ایران است. ما در این مقاله نخست با روش توصیفی به مفهوم‌شناسی نص‌گرایی قانونی، فرمالیسم حقوقی و پوزیتویسم حقوقی خواهیم پرداخت تا در ادامه قادر شویم به تحلیل حاکمیت پارادایم مبتنی بر این مفاهیم بر نظام قضایی ایران و پیامدهای آن بپردازیم. یافتۀ این پژوهش آشکار خواهد کرد رویکرد تصلب بر قانون و روش استنتاجی قضایی همواره مطابق با آرمان‌های حقوقی و عدالت نیست. دیگر یافتۀ این مقاله نشان‌گر آن است که برایند تعاملی جریان نص‌گرا و فرمالیسم حقوقی در نظام قضایی ایران حاکمیت نوعی پوزیتیویسم حقوقی است که موجب خلط مبانی هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی و انسان‌شناختی نظام‌های حقوقی مبتنی بر مبانی مدرنیته با نظام حقوقی اسلام در اصول متعددی از قانون اساسی و قوانین عادی شده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Legal positivism in the Iranian judicial system is the interactive result of legal formalism and legal textualism
نویسندگان [English]
- Masaud Amasi 1
- Ahmad Vaezi 2
1 PhD in Philosophy of Law, Baqer al-Uloom University, Qom, Iran
2 Professor, Department of Mixed Philosophies, Baqer al-Uloom University, Qom, Iran
چکیده [English]
The modern legal system in Iran has always been influenced by the textualism movement and legal formalism. The interactive resultant of these two currents has led to a kind of legal positivism in the Iranian judicial system, according which judges must present their judgment with formal judicial logic and within the framework of legal textualism. These assumptions lead us to the main question of this article, which is the nature of legal textualism and legal formalism and how they affect the rule of legal positivism in the Iranian judiciary System. In this article, we will first use a descriptive method to discuss the concept of legal textualism and legal formalism and legal positivism in order to be able to analyze the rule of paradigm based on these concepts on the Iranian judicial system and its consequences. The findings of this study will reveal that the rigid approach to law and the method of judicial inference is not always in line with legal ideals and justice. The other findings of this study will reveal interactive resultant of the textualism movement and legal formalism in the Iranian judicial system is the rule of kind legal positivism, which has confused the ontological, epistemological and anthropological foundations of legal systems based on the principles of modernity with the Islamic legal system in several principles of the constitution and ordinary laws.
کلیدواژه‌ها [English]
- Legal textualism
- Legal Formalism
- Legal positivism
- law
- Judicial System of Iran
فارسی
- ایمانی، عباس و امیررضا قطمیری (1388)، قانون اساسی در نظام حقوقی ایران، تهران: نامه هستی .
- خسروی، احمد و حامد نوروزی (1399)، «حق بر فهم قانون»، مجلۀ حقوقی دادگستری، دورۀ 84، شمارۀ 111.
- شهابی، مهدی (1388)، «از حقوق سنتی تا حقوق مدرن»، نامه حقوقی، شمارۀ 2.
- شهابی، مهدی (1396)، فلسفه حقوق، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- علیزاده، عبدالرضا (1387)، مبانی رویکرد اجتماعی به حقوق، تهران: انتشارات سمت.
- کاتوزیان، ناصر (1377)، فلسفه حقوق (سه جلدی)، جلد 2،تهران: شرکت سهامی انتشار.
- موراوتز، توماس، (1391)، فلسفه حقوق، ترجمه بهروز جندقی، چاپ دوم، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
- میرزائی، اقبال علی (1399)، «نقش اصول حقوقی در تفسیر و رفع تعارض قوانین »، مجله حقوقی دادگستری، دورۀ 85، شمارۀ 113.
- واعظی، احمد (1399)، هرمنوتیک حقوقی، بوستان کتاب،قم،
- هاشمی، محمد (1385)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد 1، چاپ هفتم، تهران: نشر میزان.
- هارت، هربرت (1393)، مفهوم قانون، ترجمه محمد راسخ، چاپ چهارم، تهران: نشر نی.
عربی
- مظفر، محمدرضا (بی تا)، اصول الفقه، جلد 2، چاپ پنجم، قم: اسماعیلیان.
انگلیسی
- Beccaria, Cesare, (2012), On Crimes and Punishments and Other writings “The interpretation of the laws (Chapter 4)”, Edited by Richard Bellamy, Translated by Richard Davies, Cambridge, Cambridge University Press.
- Hart, Herbert Lionel Adolphus, (1985), Positivism and the Separation of Law and Morals, (1958) Harvard Law Review, Vol. 71, No. 4.
- Kennedy, Duncan, (1973), Legal Formality, The journal of legal studies. Vol. 2, No. 2.
- Leiter, Brian, (2010), Legal Formalism and Legal Realism: What Is th Issue?, Legal Theory, Vol. 16, No. 2.
- Mann, Bruce Hartling, (1994), Formalities and Formalism in the Uniform Probate Code, University of Pennsylvania Law Review, Vol. 142, No. 3
- Marmor, Andrei&Soames, Scott (eds), (2011), Philosophical Foundations of Language in the Law, Oxford, Oxford University Press.
- Marmor, Andrei, (2007), Law in the Age of Pluralism, Oxford, Oxford University Press.
- Perry, John, (2011), Textualism and the Discovery of Rights, in: Philosophical Foundations of Language in the Law, Oxford, Oxford University Press
- Posner, Richard A., (1986), Legal Formalism Legal Realism and the Interpretation of Statutes and the Constitution, Case Western Reserve Law Review, Volume 37, Issue 2.
- Schauer, Frederick, (1988), The Yale Law Journal, Vol. 97, No. 4.
- Siegel R., Jonathan, (2009), The Inexorable Radicalization of Textualism, University of Pennsylvania law review, Vol.158.
- Steven Green, Michael, (2005), Legal Realism as Theory of Law, William & Mary Law Review, Volume 46.
- Tebbit, Mark, (2005), Philosophy of Law: An Introduction, 2nd Edition, London, Routledge Hardcover.
- Trevino, A. Javier, (2008), The Sociology of Law Classical and Contemporary Perspectives, New York, Routledge, 1st Edition
- Weinrib, Ernest.J, (1988), Legal Formalism: On the Immanent Rationality of Law, Yale Law Journal, 97, No. 6.
- Weinrib, Ernest.J, (2010), Legal Formalism in; A Companion to Philosophy of Law and Legal Theory, Edited by Dennis Patterson, Second edition, United States Blackwell Publishing.
)