نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران
2 استاد گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده
اصول و قواعد عام حقوق عمومی اقتصادی بیانگر نحوۀ مداخلۀ دولت در اقتصاد و تحول آن به‌سوی بازتعریف نقش تنظیم‌گری دولت است. مطالعۀ شاخص‌های نظارت قضایی در حوزۀ تنظیم‌گری اقتصادی دولت، مستلزم بررسی رویۀ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری و استخراج اصول یاد شده است. هدف از پژوهش حاضر که به‌صورت توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است، دستیابی به این نتیجه است که اصول مورد پذیرش دیوان عدالت اداری در این حوزه چیست و به چه نحوی در رویۀ این نهاد متبلور می‌شوند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد اصل حمایت از مالکیت خصوصی، اصل آزادی تجارت و صنعت، اصل برابری، اصل رقابت و اصل تناسب ازجمله اصولی هستند که به اتکای مبانی قانونی خود در حقوق ایران، به‌نحو صریح و ضمنی، مستند ابطال مقررات دولتی توسط هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در حوزۀ حقوق عمومی اقتصادی قرار گرفته‌اند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A reflection on the scope and objectives of the principles of public economic law in the light of the votes of the General Assembly of the Court of Administrative Justice
نویسندگان [English]
- zahra Bidar 1
- ebrahim abdipour 2
1 PhD Student in Public Law, Faculty of Law, Qom University, Qom, Iran
2 Professor, Department of Private Law, Faculty of Law, Qom University, Qom, Iran
چکیده [English]
The general principles and rules of public economic law indicate how the government intervenes in the economy and its evolution towards redefining the regulatory role of the government. Studying the indicators of judicial supervision in the field of economic regulation of the government requires reviewing the procedure of the General Assembly of the Court of Administrative Justice and extracting the mentioned principles. The purpose of this descriptive-analytical study is to reach the conclusion that the principles accepted by the Court of Administrative Justice in this area and how they are crystallized in the practice of this institution. The findings of this study show that the principle of protection of private property, the principle of freedom of trade and industry, the principle of equality, the principle of competition and the principle of proportionality are among the principles that are explicitly and implicitly documented based on their legal principles in Iranian law. The annulment of government regulations by the General Assembly of the Court of Administrative Justice falls within the scope of public economic law.
کلیدواژه‌ها [English]
- : Public Economic Law
- Judicial Supervision
- Legal Principles
- Administrative Justice court
فارسی
- آگاه، وحید (1391)، حقوق بنیادین و اصول حقوق عمومی در رویه هیئت عمومی دیوان عدالت اداری (1388 ـ 1361)، تهران: انتشارات جنگل.
- اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی (1364)، صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، تهران: چاپخانه مجلس شورای اسلامی.
- ایمانی، عباس، قطمیری، امیررضا (1388)، قانون اساسی در نظام حقوقی ایران: پیشینه‌ها، آموزه‌ها، قوانین، تهران: نشر نوین.
- بولانژه، ژان (1376)، «اصول کلی حقوق و حقوق موضوعه»، مترجم علیرضا محمدزاده وادقانی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 36.
- پتفت، آرین، مرکز مالمیری، احمد (1397)، مفهوم و قلمرو اصول کلی حقوق اداری امکان و چگونگی استناد به آن در رسیدگی‌های قضایی، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
- دفتر مطالعات اقتصادی معاونت برنامه‌ریزی و بررسی‌های اقتصادی وزارت بازرگانی (1384)، لایحه قانون رقابت: مبانی و تجربه کشورها، چاپ اول، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
- زارعی، محمدحسین، مؤذنی، روح الله (1391)، «مفهوم حقوق عمومی اقتصادی در رویکرد فرانسوی»، فصلنامۀ تحقیقات حقوقی، دورۀ 15، شمارۀ 110.
- زارعی، محمدحسین و مهدی مرادی برلیان (1393)، «مفهوم و جایگاه اصل تناسب در حقوق اداری با نگاهی ویژه به نظام حقوقی اتحادیه اروپا»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، دورۀ 17، شمارۀ 556.
- سودمندی، عبدالمجید (1398)، «تحلیل مصادیق مستدل و مستند‌نبودن آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری و پیامدهای حقوقی آن»، مجلۀ حقوقی دادگستری، دورۀ 83، شمارۀ 103.
- صادقی مقدم، محمدصادق و بهنام غفاری فارسانی (1390)، «روح رقابت (مطالعه تطبیقی در اهداف حقوق رقابت)»، مجلۀ حقوقی دادگستری، دورۀ 75، شمارۀ 73.
- صالحی، حسین (1390)، «رقابت، انحصار و تمرکز در صنایع ایران: تحلیل‌ها و پیشنهادها»، مجله برنامه و بودجه، شماره 34 و 35.
- عطریان، فرامرز (1396)، «اصل امنیت حقوقی و مداخله دولت در عرصه اقتصاد»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 47، شماره 2.
- کریمی پتانلار، سعید (1383)، «خصوصی سازی، اندازه دولت و اشتغال در جمهوری اسلامی ایران»، پژوهشنامۀ علوم انسانی و اجتماعی، سال چهارم، شمارۀ 13.
- گرجی ازندریانی، علی اکبر (1389)، مبانی حقوق عمومی، چاپ دوم، تهران: انتشارات جنگل.
- مؤذنی، روح‌الله (1398)، حقوق عمومی اقتصادی (مطالعۀ تطبیقی ایران و فرانسه)، تهران: انتشارات مجد.
- معاونت حقوقی، پیشگیری و پژوهش دیوان عدالت اداری (1396)، مجموعه آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری سال 1394، تهران: انتشارات جنگل.
- معاونت حقوقی، پیشگیری و پژوهش دیوان عدالت اداری (1397)، مجموعه آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری سال 1395، تهران: انتشارات جنگل.
- معاونت حقوقی، پیشگیری و پژوهش دیوان عدالت اداری (1398)، مجموعه موضوعی آرای ابطالی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در حوزه اقتصادی، مالی، اراضی و صنایع (1396 ـ 1361)، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
- وکیلی مقدم، محمدحسین (1389)، توافقات ضدرقابت تجاری، تهران: انتشارات کتاب همگان.
- ویژه، محمدرضا (1383)، «مفهوم اصل برابری در حقوق عمومی نوین»، نشریه حقوق اساسی، شماره 2.
- ویژه، محمدرضا (1389)، «مراجع صیانت از قانون اساسی و حمایت از مالکیت: نگرشی تطبیقی بر عملکرد مراجع صیانت از قانون اساسی ایران و فرانسه»، مجلۀ حقوق سیاست، شمارۀ 29.
- هداوند، مهدی و علی مشهدی (1395)، اصول حقوق اداری در پرتو آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، چاپ چهارم، تهران: انتشارات خرسندی.
غیرفارسی
- Arancibia, Jaime (2011), judicial review of commercial regulation, oxford university press.
- Benezit, Valentin, Pocreau, Francois, Guissou, Floriane (2015), Actualite du Droit public economique, Association du Master de droit public des Affaires de la Sorbonne.
- Parker, D, economic regulation (2003): “a review of issues”, annals of public and cooperative economics, vol 73, issue 4
- Stigler, George (1971), “the theory of economic regulation”, the bell journal of economics and management, vol 2, no 1
- Talapina, Elvira (2011), Contribution à la théorie du droit public économique par l'analyse comparative du droit français et du droit russe, Université de la Réunion, Organisme de soutenance,École doctorale Lettres et sciences humaines, Droit économie gestion, Sciences politiques (Saint-Denis, La Réunion), Ecole doctorale associée à la these
- Mescheriakoff, Alain- Serge (1996), Droit Public Economique, press universitaires de France.
- Morgan, Bronwen, Yeung, Karen (2007), an introduction to law and regulation, cambridge university press
Zhou, Han – Ru (2019), “legal principles, constitutional principles, and judicial review”, the American journal of comparative law, vol 67.
)