نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، رئیس دانشکده حقوق دانشگاه تهران (پردیس قم)

2 کارشناس ارشد حقوق کیفری و جرمشناسی

3 کارشناس ارشد حقوق کیفری و جرم شناسی

چکیده

ارائه‌ی ملاکی مشخص برای تفکیک جرایم ناتمام شامل شروع به جرم، جرم عقیم و جرم محال از یکدیگر و تمییز عناوین مذکور از دیگر نهادهای مشابه، در تعیین نوع و میزان واکنش علیه مرتکب مؤثر خواهد بود. جامع‌ترین و بهترین معیاری که می‌توان به عنوان برآیند این اثر ارائه داد، امکان یا عدم امکان وقوع جرم در زمان شروع به اجرا است؛ بدین توضیح که، در فرض اول؛ هرگاه در زمان ورود به عملیات اجرایی (شروع به اجرا) تحقق جرم، غیرممکن باشد، با دو مقوله‌ی عملیات مباح و یا جرم محال مواجه می‌شویم؛ بدین‌ترتیب که هرگاه «علت غیرممکن بودن جرم»، عدم تکافوی ذاتی رفتار باشد، عمل مذکور اصولاً جزء هیچ یک از مصادیق جرایم ناتمام قرار نگرفته و این میزان عمل، مستحق واکنش کیفری نخواهد بود؛ چرا که در واقع شروع به اجرا به عنوان شرط وقوع جرایم ناتمام محقق نشده است. در مقابل چنانچه علت امر ناشی از فقدان موضوع، وجود مانع و یا عدم تکافوی نسبی رفتار باشد، جرم محال رخ داده است؛ در فرض دوم؛ هرگاه در زمان شروع به اجرا، وقوع جرم ممکن باشد، اما ایجاد مانع یا وجود مانع، سبب «عدم تحقق عملی جرم» گردد، شروع به جرم محقق شده است و چنانچه عدم تحقق جرم ناشی از تقصیر یا عیب مرتکب باشد، جرم از نوع عقیم می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criteria for Detection of Incomplete Crimes

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Fathi 1
  • Hamed Rahdarpour 2
  • Farhad Changaei 3

1

2

3

چکیده [English]

In respect of make a distinction between incomplete crime (Attempt, Failed crime and Impossible crime) as well as distinguish of other similar institutions, have not presented a clear and detailed criteria because, if does not provide specific and clear criterion, would be effective in determining the type and level of response against defendant. Accordingly, the most comprehensive measure that can be offered in this regard, the possibility or impossibility of the crime in time to start running, which follows, the first is, when the arrival time of operation (to perform) the crime, it is impossible to be committed if to be for the reason of the inherent inadequacy of action, it is not any instances of incomplete crime and consequently the amount of action, was not entitled criminal reaction because has not been achieved start perform as a condition for incomplete crime in this situation, and if to be cause the impossibility of crime the lack if subject matter, the existence of hindrance or lack of the relative adequacy of act, has occurred impossible crime. While the second is, when the time begging to run, commit of the crime be possible, if despite of possibility, in fact was not any and it be for existence and creation of hindrance it is a Attempt, and if the fault or defect of  accused caused it, failed crime has occurred.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Incomplete Crime
  • attempt
  • Failed Crime
  • Impossible Crime
  • Time begging to run
  • The Possibility of Crime
الف: فارسی
1- آزمایش، علی، تقریرات حقوق کیفری (مبحث عنصر معنوی و مسؤولیت کیفری)، دوره‌ی کارشناسی ارشد، 77-1376.
2- اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، جلد دوم، تهران: میزان، چاپ ششم، 1382.
3- افراسیابی، محمد اسماعیل، حقوق جزای عمومی، جلد اول، تهران: فردوسی، 1382.
4- امین‌پور، محمدتقی، قانون کیفر همگانی در آرای دیوان عالی کشور، تهران: شرکت سهامی چاپ و انتشار، 1330.
5- باهری، محمد، تقریرات حقوق جزای عمومی، تهران: رهام، چاپ اول، 1381.
6- بشیریه، تهمورث، «تعامل مفاهیم حقوقی و روان‌پزشکی جنون»، فصل‌نامه‌ی حقوق دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی، دوره‌ی 38، شماره‌ی 3، پاییز 1387.
7- خاطری، برهان، فرآیند تکوین جرم، تهران: خرسندی، چاپ اول، 1387.
8- رهدارپور، حامد؛ چنگایی، فرشاد، «بررسی شروع به جرم، جرم عقیم و جرم محال در لایحه مجازات اسلامی با نگاهی به سیر قانونگذاری»، پژوهشنامه‌ی حقوقی، سال دوم، شماره‌ی اول، بهار 1390.
9- شهری، ستوده جهرمی؛ غلامرضا، سروش، نظریه‌های اداره حقوقی دادگستری (قوه قضاییه) در زمینه مسائل کیفری، تهران: روزنامه‌ی رسمی، 1377.
10- صانعی، پرویز، حقوق جزای عمومی، تهران: طرح نو، چاپ اول، 1382.
11- صدارت، علی، حقوق جزا و جرم‌شناسی، بی‌جا: کانون معرفت، 1340.
12- علی‌آبادی، عبدالحسین، حقوق جنائی، جلد اول، تهران: فردوسی، 1367.
13- فرهودی‌نیا، حسن، جرائم ناقص (بررسی تطبیقی)، تبریز: فروزش، چاپ اول، 1388.
14- فلچر، جورج، مفاهیم بنیادین حقوق کیفری، مترجم: سیدمهدی سیدزاده ثانی، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی، چاپ دوم، 1389.
15- قیاسی، جلال‌الدین؛ ساریخانی، عادل؛ خسروشاهی، قدرت‌الله؛ مطالعه تطبیقی حقوق جزای عمومی، ارکان جرم، جلد دوم، قم: ‌پژوهشگاه‌ حوزه و دانشگاه، 1388.
16- گلدوزیان، ایرج، بایسته‌های حقوق جزای عمومی، تهران: میزان، چاپ دوم، 1378.
17- محسنی، مرتضی، دوره حقوق جزای عمومی، پدیده جنایی، جلد دوم، تهران: گنج دانش، چاپ سوم، 1382.
18- محمصانی، صبحی، فلسفه قانون‌گذاری در اسلام، مترجم: اسماعیل گلستانی، تهران: امیرکبیر، چاپ دوم، 1385.
19- معتمد، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، جلد اول، تهران: دانشگاه ملی، چاپ اول، 1351.
20- منصورآبادی، عباس، «موضوع جرم در باب جرایم علیه اموال»، اندیشه‌های حقوق، شماره‌ی چهارم، سال اول، 1382.
21- میرمحمد صادقی، حسین، حقوق کیفری اختصاصی، جرایم علیه اموال و مالکیت، تهران: میزان، چاپ دوازدهم، 1384.
22- نوربها، رضا، زمینه حقوق جزای عمومی، تهران: گنج دانش، چاپ هفدهم، 1385.
23- ولیدی، محمدصالح، حقوق جزای عمومی، جلد دوم، تهران: نشر داد، چاپ دوم، 1373.
ب: عربی
1- انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، جلد اول، بیروت: منشورات مؤسسه الاعلی المطبوعات، 1991م، 1427 هـ .
2- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، جلد پانزدهم، بیروت: مؤسسه المرتضی العالمیه، چاپ اول، 1992م، 1412هـ .
3- موسوی‌خمینی، سیدروح‌الله، تحریرالوسیله، جلد اول، قم: دارالعلم، بی‌تا.
4- عبدالملک، جندی، الموسوعه الجنائیه، جلد چهارم، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی، بی‌تا.
5- عوده، عبدالقادر، التشریع الجنائی الاسلامی (مقارناً بالقانون الوضعی)، جلد اول، بیروت: مؤسسه الرساله، چاپ دوازدهم، 1993 م، 1413 هـ . 
ج: انگلیسی
1- Ashworth, Andrew, Principles of Criminal Law, New York: Oxford University Press, 1991.
2- Barker, David; Padfield, Colin, Law Made Simple, London: Plan tree, Tenth Edition, 1998.
3- Bell, John; Boyron, Sophie; Whitaker, Simon, Principles of French Law, New York: Oxford University Press, 1998.
4- Chawla, Monica, Criminal Attempt and Punishment, New Delhi: Deep and Deep Publications PVT.LTD, 2006.
5- Chiao, Vincent, “Intention and Attempt”, Cambridge Harvard Law School, in: Crime Law and Philos, 2009.
6- Duff, R. A., “The Circumstances of an Attempt”, In the Cambridge Law Journal, Vol. 50, No, 1, 1991.
7- Elliott, Catherine; Quinn, Frances, Criminal Law, Harlow Edinburg Gate, Longman, Sixth Edition, 2006.
8- Lafave, Wayne; Scott, Austin. W, Jr., Substantive Criminal Law, sr, Paul, 1986.
9- Franck, Pinard; Pagani, Linda, Clinical Assessment of Dangerousness, Published by the Press Syndicate of the University of Cambridge, 2001.
10- Scheb, John. M., Criminal Law, New York: Wadsworth Publishing Company, Second Edition, 1999.
11- Turner, J.W.C., The Modern Approach to Criminal Law, London: University of Cambridge, 1948.
Wilson, William, Criminal Law: Doctrine and Theory, London: Longman,1998 -12.