نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

عضو هیأت علمی دانشکده ی حقوق دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده

صلاحیت، تعیین‌کننده‌ی حوزه‌ی اقدام و فعالیت اداره است؛ موضوع مهم در حقوق عمومی راجع به صلاحیت آن است که اصل بر عدم صلاحیت است؛ مگر آن‌که به موجب قانون صلاحیتی به مقام عمومی اعطا گردد. صلاحیت بر دو قسم تکلیفی و گزینشی است؛ در قسم دوم، مقام اداری اختیار انتخاب داشته و می‌تواند از میان چند گزینه به انتخاب بپردازد. نظارت به عنوان یکی از مباحث بنیادین حقوق عمومی در صلاحیت‌های گزینشی اهمیتی دو چندان می‌یابد؛ به رغم آن‌که، مقام عمومی در این قسم از صلاحیت آزادی و ابتکار بیشتری دارد، این امر به معنی اتخاذ تصمیمات خودسرانه نمی‌باشد. لذا مسأله‌‌ی اصلی در اعمال صلاحیت‌‌های گزینشی، به رغم قدرت انتخاب مقام عمومی، چگونگی نظارت بر این قسم صلاحیت‌‌ها است. در این نوشتار با بررسی مفهوم صلاحیت گزینشی و راهکارهای نظارت بر صلاحیت‌‌های گزینشی، این نتیجه حاصل می‌‌شود که قدرت انتخاب مقام عمومی در صلاحیت‌‌های گزینشی، با امر نظارت بر آن‌‌ها منافاتی ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Supervision on Application of Discretionary Power

نویسندگان [English]

  • Aliakbar Gorji
  • Yunus Fathi

چکیده [English]

Jurisdiction is determinative of the administration’s activity and action, and important point in public law concerning the jurisdiction is the “Principle of Incompetency’’, that is to say no public authority has a jurisdiction unless such a jurisdiction is conferred to him legally. Jurisdiction falls into two types, Statutory and Discretionary power, based on the second one an administrative official is allowed to make a choice and select one of  the options that are available, and therefore he can maneuver vastly. Supervision is one of the key topics of public law and supervision on discretionary powers is of utmost importance. In discretionary power, although a public authority has more latitudes, but it does not mean arbitrary decision making.
So the crucial point in application of selective jurisdictions, despite the power of public authority to make a choice is the matter of qualification of supervision on these kinds of jurisdictions.
In this paper through studying of the notion of selective jurisdictions and methodes of supervision them, we jump to this conclusion that the power of public authority to make a choice in selective jurisdiction does not contradict with the issue of supervision on them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discretionary Power
  • Supervision on Discretionary Power
  • Judicial Review
  • Rule of law
  • Competence Power
  • Public Officials
جعفری ‌لنگرودی، محمد‌جعفر،‌ ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش، چاپ سوم، 1375.
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌‌نامه، به قلم جمعی از نویسندگان، زیر نظر دکتر محمد معین، تهران:  سیروس، آبان 1346.
راسخ، محمد، ‌نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی ایران، تهران: دراک، ‌چاپ اول، 1388.
رضایی‌زاده، محمدجواد، محاکم اداری فرانسه و صلاحیت آن‌ها در رسیدگی به دعاوی اداری، تهران: مؤسسه‌ی معین اداره، چاپ اول، 1384.
زارعی، ‌محمدحسین،‌ جزوه حقوق اداری، ‌کارشناسی ارشد، ‌دانشگاه شهید بهشتی، 1389.
زارعی، ‌محمدحسین؛ محمودی، جواد، «‌تحولات مربوط به قلمرو بازنگری قضایی در پرتو رویه‌های قضایی انگلستان و فرانسه»، ‌مجله‌ی تحقیقات حقوقی،‌ شماره‌ی 55، پاییز 1390.
طباطبایی مؤتمنی، منوچـهر، ‌حقوق اداری، تـهران: دانشگاه تهران، چاپ اول، ‌1354.
علی‌آبادی، علی، آیین دادرسی تخلفات اداری، تهران: گنج دانش، چاپ اول، 1383.
قاضی (شریعت‌پناهی)، ‌ابوالفضل،‌ حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران: میزان، چاپ دوازدهم، 1382.
گرجی ازندریانی، علی‌اکبر، «عدالت رویه‌‌ای و تحول گرایی در لایحه آیین دادرسی دیوان عدالت اداری»، مجله‌ی پژوهش حقوق و سیاست، شماره‌ی 29، تابستان 1389.
گرجی ازندریانی، ‌علی‌اکبر، ‌جزوه نظارت بر اعمال حکومت، ‌دوره‌ی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه شهید بهشتی، 1390.
گرجی ازندریانی، علی‌اکبر، ‌در تکاپوی حقوق اساسی، تهران: جنگل،‌ چاپ اول، 1388.
محمودی،‌ جواد، «چگونگی کنترل صلاحیت گزینشی در پرتو آرا شورای دولتی فرانسه»،‌ مجله‌ی تحقیقات حقوقی، ویژه‌نامه‌ی شماره‌ی 4، ‌بهار 1390.
مرکز مالمیری، ‌احمد،‌ حاکمیت قانون، مفاهیم،‌ مبانی و برداشت‌ها، تهران:‌ مرکز پژوهش‌های مجلس اسلامی، 1385.
مشهدی، علی، «توجیه و نقد کنترل‌پذیری صلاحیت‌های گزینشی قوه مجریه»، فصل‌نامه‌ی اطلاع‌رسانی حقوقی، شماره‌ها‌ی 21 و 22، زمستان 1390.
نهج‌البلاغه، ‌تهیه و تنظیم: سـیدمحمدکاظم‌ یزدی و محمد دشتی، قم: جمال، 1387.
هداوند، مهدی و دیگران، آیین‌های رسیدگی در حقوق اداری (مطالعه تطبیقی)، تهران: خرسندی، چاپ اول، 1389.
هداوند، مهدی، حقوق اداری تطبیقی، ‌جلدهای اول و دوم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ اول، 1389.
هداوند، مهدی؛ مشهدی،‌ علی، اصول حقوق اداری در پرتو آراء دیوان عدالت اداری، تهران: خرسندی، ‌چاپ اول، 1389.
Allan, TRS., The Limits of Parliamentary Sovereignty, 3ed, London: CambridgeUniversity Press, 1996.
Dicey, Albert venn, Introduction to the Study of the Law of the Constitution, 10 ed, e.c.s Wade Londres, Macmillan Co.Ltd, 1959.
Discrétionnaire, Pouvoir, Le Difficile passage de la théorie la pratique, XVLE http:/WWW.conferencedesjuristes.gouv. qc. ca./ textes de conférence/pdf/2004/le discr %c3% Geneviève cartier . Le contrôle judiciaire d’exercice du pouvoir.
Harlow, Carol; Rawling, Richard, Law and Administration, London: CambridgeUniversity Press, 2ed, 1997.
Jowell, Jeffrey, The Legal Control of Administrative Discretion, 3ed, CambridgeUniversity Press, 1973.
Jowell, Jeffrey; Lester, Anthony, Beyond Wednesbury: Substantive Principles of Administrative law, London: UniversityCollege, 1987.
Prosser, Tony, ”Towards a Critical Public Law”, British journal of Law and Society, No. 9, 1982.
Vedel, Georges; Délové, Pierre, Dorit Administratif, 2edition, paris, Thémis, 1982.