نوع مقاله : پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه حقوق، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی (واحد کرج)، کرج، ایران
چکیده
اصل دسترسی به دادگستری از مفاهیم نوین در حقوق دادرسی مدنی و بر پایۀ مبانی دموکراسی قضایی پا به عرصه گذارده است. لزوم دسترسی کیفی به دادگستری موجب می‌شود تا با تکیه بر علنی‌بودن رسیدگی، تخصصی‌شدن سیستم قضایی و توسعۀ الگوهای گونه‌گون حل اختلاف، به کارایی نظام قضایی دست یازیده شود و لزوم دسترسی کمی به دادگستری نیز سبب می‌شود بر ابتنای آمایش قضایی و رعایت اصل تناسب، به دادگستری استاندارد نزدیک گردد. اصل دسترسی به دادگستری دارای سه شاخص بنیادین است. اصل دسترسی آسان که مشتمل بر دسترسی به قواعد دادرسی و دسترسی عینی به سیستم قضایی است. اصل دسترسی سریع که متکی بر اقتصاد دیجیتال و فنآوری اطلاعات و ارتباطات است و به عدالت الکترونیکی سوق داده می‌شود. اصل دسترسی ارزان نیز به‌دنبال تعادل در هزینه‌های تمام شده دعاوی در نگرش کلان است. سه معیار و زیرشاخص در این اصل وجود دارد که عبارت از سیستم معاضدت قضایی اعم از دولتی و خصوصی، نهاد وکالت اجباری و سیستم بیمه دادخواهی است. در نوشتار کنونی با تمسک به اقتصاد دادرسی و در نگرش‌های تطبیقی، ضمن بازشناسی مفهوم اصل دسترسی ارزان از دو منظر حقوقی و اقتصادی در حین مباحث علمی، به تبیین سه زیرشاخص پیش‌گفته پرداخته خواهد شد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Concept of “The principle of Free Access to Justice” and its Elements
نویسنده [English]
- Behnam Habibi
Assistant Professor of Law, Faculty of Law and Political Science, Islamic Azad University (Karaj Branch), Karaj, Iran
چکیده [English]
Based on the principles of judicial democracy, the principle of access to the judiciary has come to the forefront of the new concepts in civil justice law. On the basis of openness of the proceedings, the specialization of the judicial system and the development of various forms of dispute resolution with the necessity of qualitative access to the judiciary, all make it possible to reach the efficiency of the judicial system. Meanwhile the need for quantitative access to the judiciary on the basis of judicial review and compliance with the principle of proportionality approach will lead to a standard judiciary system.
The principle of access to justice has three fundamental indicators. The principle of easy access, which includes access to the rules of procedure and objective access to the judicial system. The principle of quick access, which relies on digital economy and information and communication technology, is driven by electronic justice. The principle of cheap access also seeks to balance the cost of litigation in the macro perspective. There are three criteria and sub-indicators in this principle which include the system of judicial assistance, both public and private, the law enforcement agency and the litigation insurance system.
In the present paper, with a focus on the economics of justice and in a comparative approach, while recognizing the concept of the principle of cheap access to the Judiciary, from two legal and economic perspectives during scientific discussions, the following three sub-indicators will be discussed.
کلیدواژه‌ها [English]
- Justice accessibility
- Judicial assistance
- Mandatory litigation
- Litigation insurance
فارسی
- ابدالی، مهرزاد (1391)، «بررسی کارآیی بیمۀ اجباری وسیله نقلیه با نگاه به تحلیل اقتصادی حقوق»، مجلۀ حقوق تطبیقی (نامۀ مفید)، شماره 94.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1367)، ترمینولوژی حقوق، چاپ دوم، تهران: گنج دانش.
- حبیبی درگاه، بهنام (1388)، «آسیب شناسی نظام تعلیم و تربیت حقوقی در ایران با تأکید بر نهاد وکالت»، مجلۀ مدرسۀ حقوق کانون وکلای دادگستری اصفهان، شماره 56.
- حبیبی درگاه، بهنام (1391)، حقوق و اقتصاد (حقوق دادرسی مدنی)، چاپ نخست، تهران: انتشارات جنگل جاودانه.
- درویش، بهرام (1389)، «مبانی رای وحدت رویه ردیف شماره 86/9 هیئت عمومی دیوانعالی کشور دایر بر ضروری نبودن دخالت وکیل در دعاوی حقوقی»، نشریۀ داخلی قوۀ قضائیه جمهوری اسلامی ایران (ماوی)، شماره 908.
- شاملو، باقر و مجید مرادی ( 1391)، «بیمۀ مسئولیت مدنی مقامات قضایی به مثابه یکی از تضمینات دادرسی عادلانه»، مجلۀ حقوقی دادگستری، سال 76، شماره 77.
- قسمتی تبریزی، علی (1389)، «اجتماعی کردن خطرات»، حقوق تطبیقی (نامۀ مفید)، شماره 6.
- محمدی، ابوالحسن (1381)، مبانی استنباط حقوق اسلامی، چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
عربی
- خراسانی، شیخ محمدکاظم (1426ق)، کفایه الاصول، صححه و علق علیه الشیخ عباس علی الزارعی السبزواری، قم: موسسه النشر الاسلامی.
- نجفی، محمدحسن (131۴ق)، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد 27، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
انگلیسی و فرانسوی
- Abel, Laura & Vignola, Susan (2010), “Economic and Other Benefits Associated with The Provision of Civil Legal Aid”, Seattle Journal for Social Justice, Vol.9, No.1.
- Appelbaum, Binyamin (2012), Investors Put Money on Lawsuits to Get Payouts, New York, Nov.15.
- Barendrecht, Maurits & Biggelaar, Peter Van Den (2009), “Sustainable Legal Aid and Access to Justice: A Supply Chain Approach” ,Legal Studies Journal, Tilburg University.
- Barendrecht, Maurits, (2010), “Legal Aid, Accessible Courts or Legal Information? Three Access to Justice Strategies Compared”, Law School Journal, Tilburg University.
- Bon, G Robert, “Making Effective Rules: The Need for Procedure Theory”, Oklahoma Law Review, Vol.61.
- CEPEJ (2010), “European Judicial Systems: Efficiency and Quality of Justice”, at:
http://www.coe.int/67075 Cooter
- Coushez, Gerard (2000), Procedure Civile, A. Colin, 11ed.
- Demougin, D & Maultzsch, F, “Third – Party Financing of Litigation: Efficiency Implications in Different Legal Environments and a Formal Model”, Depaul Law Review, Vol.51.
- European Group on Tort Law (2005), Principles of European Tort Law: Text and Commentary, Springer.
- Furedi, Frank & Bristow, Jennie (2012), The Social Cost of Litigation, center for policy studies, IMS Ltd.
- Hadfield K., Gillian (2000), “The Price of Law: How the Market for Lawyers Distorts the Justice System”, Michigan Law Review, Vol.98, No.4.
- Hazard, Geoffrey&Taruffo, Michele (1993), American Civil Procedure, New Haven, Yale University Press.
- Kirstein, R & Rickman, N (2004), “Third Party Contingency Contract in Settlement and Litigation”, Journal of Institutional and Theoretical Economics, Vol. 160.
- Hodges, Christopher & Vogenauer, Stefan & Tulibacka, Maghalena, (2009), Costs and Funding of Civil Litigation: A Camparative Study, Oxford Legal Studies Research, at:
http://ssrn.com/abstract/1511714
- J.M. Barendrecht & M. de Langen (2008), Legal empowerment of the poor: Innovating access to justice, Washington D.C.: Brookings institution press, Innovative governance in the 21st century.
- Krishnan, Jayanth & Galanter, Mark (2004), “Access to Justice and The Rights of The Needy in India”, Hastings Law Journal, Vol.55.
- Molot, Jonathan (2010), “Litigation Finance: A Market Solution to a Procedural Problem”, WIS Law Review.
- Moorhead, Richard (2008), Improving Access to Justice, Civil Justice Council, Cardiff University.
- Neil, Andrew (1994), Principles of Civil Procedures, Thomson Professional Publishing, Canada.
- Pinna, Andrea, (2009), Financial Civil Litigation: The Case for The Assignment and Securitization of Liability Claims, New Trends in Financial Civil Litigation in Europe, at:
http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1396682
- Rapport de la commission de réforme de l’accès au droit et à la justice, at:
- http://www.lawdocumentationfrancaise.fr/var/storage/rapports.pdf
- Regan, Francis (1999), The transformation of legal aid: comparative and historical studies, Oxford University Press.
- Rice, Simon (2007), A Human Right to Legal Aid”, Conference on The Protection and Promotion of Human Rights Through Provision of Legal Services: Best Practices from Africa, Asia and Eastern Europe KYIV, Ukraine,27 – 30 March, at:
http://www.ssrn.com/abstract/1061541.
- Robert&Ulen, Thomas (2011), Law and Economic, Prentice Hall, 6ed.
- Saraceno, Margherita (2008), Access to Justice and Litigation Trade – off: A Theoretical Analysis, Universita Commerciale Luigi Bocconi, at:
http://ssrn.com/abstract/1280795
- Shavell, Steven (2004), “Foundations of Economic Analysis of Law”, Belknap Press of Harvard University Press.
- Steinitz, Maya (2012), The Litigation Finance Contract, University of Iowa, College of Law, at:
- http://ssrn.com/abstract/2049528
- Veljanovski, Cento (2012),“Third Party Litigation Funding in Europe”, Journal of Law, Economics and Policy, Vol.8.
- William Singer, Joseph (2011), Normative Methods for Lawyers, Harvard law school, at:
http://www.ssrn.com/abstract/1093338.
)