نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

این مقاله ضمن ترسیم گونه‌های مختلف تزاحم میان اجرای مجازات‌ها، شماری از معیارها و شاخص‌های مربوط به حل تزاحم در فرض اجتماع کیفرها را به بحث می‌گذارد. مقاله تأکید می‌کند که یکی از معیارهای قاطع حل تزاحم کیفرها، تقدم حق‌الناس بر حق‌الله است. مقاله ضمن توصیف ماهیت و تعریف حق‌الله، حق‌الناس و مصادیق آن‌ها در انواع کیفرها، به ادلۀ تقدیم حق‌الناس بر حق‌الله پرداخته است. همچنین به نکاتی کاربردی در جهت اجرای مجازات‌ها در فرض اجتماع اشاره شده و صورت‌های گوناگون اجتماع مجازات‌ها به‌تفکیک بررسی شده است. یکی از این صورت‌ها اجتماع مجازات‌های حدی با قصاص است که در صورت تزاحم، به تقدم قصاص که ماهیتی حق‌الناسی دارد، حکم می‌شود. مقاله سرانجام به بررسی و نقد قوانین و مقررات جزایی جمهوری اسلامی ایران و شواهدی از رویۀ قضایی موجود در ارتباط با ترتیب اجرای کیفرها پرداخته و برای بهبود وضعیت کنونی پیشنهادهایی ارائه نموده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Order of Execution of Conflicting Punishments in Iranian Criminal Law

نویسندگان [English]

  • RAHIM NOBAHAR 1
  • iraj khalilzadeh 2

1 Faculty of Law/ Shahid Beheshti University

2 university of shahid beheshti

چکیده [English]

This article has drawn various kinds of conflict in implementation of punishments in jurisprudential (fiqhi) approach and from Iranian penal code’s point of view. Since the crimes and punishments have not been classified based on the seriousness and weakness of crimes it is complicated to find the ways of conflict resolution in case of conflict in implementation of punishment. The article emphasizes that one decisive criterion for conflict resolution in implementation of punishments in Islamic jurisprudence is the priority of those relating to God’s rights over those containing people’s rights. The article has shed light on the nature of God’s rights (Hagh Allah) punishments and people rights (Hagh al-Nas) punishments and the examples of each category. The article explains evidences in favor of priority of people rights over God’s rights and criticizes the position taken by Iranian penal code over the issue. At the end, the article suggests proposals for improvement of the related articles and regulations in Iranian criminal law

کلیدواژه‌ها [English]

  • God’s right
  • people right
  • public rights
  • execution of punishment
  • فارسی

    • آخوندی، محمود (1394)، شناسای آیین دادرسی کیفری (دفتر سوم: اجرای احکام کیفری)، چاپ دهم، تهران: دوراندیشان.
    • اردبیلی، محمد علی (1393)، حقوق جزای عمومی، جلد‌ سوم، تهران: میزان.
    • امجد، محمد (1396)، تقدم حق‌الناس بر حق‌الله در حقوق کیفری، پایان‌نامه، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
    • الهام، غلامحسین (1372)، مبانی فقهی و حقوقی تعدد جرم، تهران: بشری.
    • خلیل‌زاده، ایرج (1396)، ترتیب اجرای مجازات‌ها در حقوق کیفری ایران، پایان‌نامه، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
    • شهرستانی، ریحانه (1389)، بررسی فقهی و حقوقی حق‌الله و حق‌الناس (در حقوق کیفری و آیین دادرسی)، پایان‌نامه، مشهد: دانشگاه فردوسی.
    • عرفانی‌فر، امیر(1393)، مبنای تقسیم جرائم به حد و تعزیر، پایان‌نامه، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
    • قافی، حسین، شریعتی، سعید (1393)، اصول فقه کاربردی، جلد سوم، چاپ دوم، تهران: سمت.
    • لطیف، حسین(1369)، حق‌الله و حق‌الناس، پایان‌نامه، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
    • معاونت آموزش و تحقیقات قوۀ قضائیه (1389)، سلسله پژوهش‌های فقهی- حقوقی، حق‌الله و حق‌الناس در جرائم و مجازات‌ها، جلد یازدهم، چاپ دوم، تهران: انتشارات جنگل.
    • فروغی، فضل‌الله، رحیمیان، رضا (1394)، «ارزیابی تعدد مادی جرائم تعزیری در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دورۀ 7، شمارۀ 4.
    • مغنیه، محمدجواد (1376)، «حق‌الله و حق‌العبد»، مجلۀ رسالة الاسلام، سال 8، شمارۀ 4.
    • نوبهار، رحیم (1394)، «جستاری دربارۀ تأخیر در اجرای حد»، مجلۀ فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال 48، شمارۀ 2.
    • نوبهار، رحیم (1396)، «جلوه‌های حق‌الناس در عرصۀ عمومی»، مجموعه مقالات همایش بین‌المللی حقوق مردم و حکومت دینی در اندیشه امام خمینی، جلد اول، تهران: موسسه چاپ و نشر عروج.

    عربی

    • اردبیلی، احمد (1421)، مجمع الفائده و البرهان، جلد سیزدهم، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
    • اصفهانى، محمد بن حسن (1416)، ‌کشفاللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، جلد سوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
    •  انصاری، زکریا بن محمد (1418)، فتح الوهاب بشرح منهج الطلاب، جلد دوم، بیروت: دار الکتب العلمیه.
    •  انصاری، مرتضی (1415)، کتاب الوصایا و المواریث، قم: المؤتمر العالمی لمناسبة الذکری المئویة لمیلاد الشیخ الانصاری.
    • حلی(محقق)، جعفر بن حسن (1418)، المختصر النافع فی فقه الامامیة، قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة.
    • حلی(محقق)، جعفر بن حسن (1408)، شرایع الاسلام، جلد چهارم، قم: اسماعیلیان.
    • حلی(محقق) جعفر بن حسن (1407)، المعتبر فی شرح‌ المختصر، جلد دوم، قم: مؤسسة سیدالشهداء(ع).
    • حلی(علامه)، حسن بن یوسف بن مطهر (1414)، تذ‌کرة الفقهاء، جلد پنجم، قم: آل اهل بیت(ع) .
    • حلی، حسن بن یوسف بن مطهر (1412)، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، جلد سیردهم، مشهد: مجمع البحوث الإسلام‌یة.
    • حلى، نجم الد‌ین جعفر بن زهدرى (1428)، إ‌یضاح ترددات الشرائع، جلد اول، چاپ دوم، قم: ‌کتابخانه آ‌یت‌الله مرعشى نجفى.
    • روحانی، محمدصادق (1412)، فقه الصادق، جلد بیست و شش،چاپ سوم، قم: دار الکتاب.
    • طباطبایی حائرى، س‌ید على بن محمد (1418)، ر‌یاض المسائل، جلد دوازدهم، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
    • طوسی، محمد (1387)، المبسوط فی فقه الامامیة، جلد ششم، چاپ سوم، تهران: المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة.
    • عاملی، زین‌الدین بن علی (1383)، مسالک الافهام، جلد دوم، چاپ سوم، قم: بنیاد معارف اسلامی.
    • عراقی، آغا ضیاءالدین (1415)، تعلیقة استدلالیة علی العروة الوثقی، چاپ دوم، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
    • عوده، عبدالقادر (1413)، التشریع الجنایی الاسلامی، جلد یک، بیروت: مؤسسة الرساله.
    • موسوی‌گلپایگانی، سیدمحمدرضا (1414)، الدر المنضود فی احکام الحدود، جلد دوم، قم: دارالقرآن الکریم.
    • موسوی‌گلپایگانی، سیدمحمدرضا (1407)، کتاب الطهارة، به قلم محمد‌هادی مقدس نجفی، قم: دارالقرآن الکریم.
    • نجفی، محمدحسن (1367)، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد چهلم، چاپ سوم، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
    • نجفی، محمدحسن (1392)، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد چهل و یکم، چاپ ششم، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
    • نووی، محیی الدین یحیی بن شرف (1415)، روضة الطالبین و عمدة المفتین، جلد دوم، بیروت: دار الفکر.
    • وکیلی، محمد (1416)، فقه الاولویات (دراسة فى الضوابط)، فیرجینیا: المعهد العالمى للفکر الاسلامى.