1
مستشار قضایی معاونت حقوقی قوه قضاییه ، دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس
2
دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی
10.22106/jlj.2019.104461.2643
چکیده
مقابله با جرم و محروم‌کردن مرتکب از عواید و درآمدهای ناشی از آن و الزام وی به جبران خسارت بزه‌دیده و بازگرداندن دارایی‌های مجرمانه به مالک قانونی و مشروع مستلزم همکاری نزدیک کشورها است. در این اثنا عوامل متعدد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، حقوقی و حتی فنی وجود دارد که مانع تحقق این اهداف می‌شود؛ اما اهمیت همکاری کشورها و ضرورت مقابله با مرتکبان جرم و تعهدات بینالمللی کشورها ایجاب می‌کند تا این موانع برطرف شود. در این راستا، کشورها با توجه به ضرورت امر و بنا به توصیۀ اسناد بینالمللی و به‌منظور ایجاد انگیزه جهت مشارکت فعالانۀ دولت‌ها و سازمان‌ها در روند تعقیب جرم و همکاری برای توقیف و استرداد اموال ناشی از جرم، با تصویب قوانین داخلی، تنظیم توافقات دوجانبه و موردی و رویه‌های عملی، قواعد جدیدی را تحت عنوان «تسهیم عادلانۀ اموال و عواید ناشی از جرم» ایجاد کردند تا هریک از آن‌ها به نسبت مشارکت در عملیات اجرایی، درصدی از اموال مصادره‌شده را بین خود تقسیم کنند. این موضوع در عمل به‌عنوان راهبرد نوین همکاری کشورها بسیار مؤثر بوده است و تاکنون میلیاردها دلار وجوه نقدی و اموال و عوایدی که از جرم تحصیل شده بود، از مرتکبان جرم اخذ و به مالکان مشروع و قانونی مسترد کرده یا بین مراجعی که همکاری داشتند، تقسیم کرده است که این خود نیز در مقابله با جرائم به‌ویژه جلوگیری از فساد حکمرانان بسیار مؤثر بوده است.
عباسی، اصغر (1393)، حقوق کیفری اقتصادی پولشویی؛ مبارزه با پولشویی در اسناد بینالمللی در نظام حقوقی ایران، چاپ اول، تهران: نشر میزان.
دفتر مقابله با موادمخدر و جرم سازمان ملل متحد (1387)،ترجمۀ بهره‌‌‌مند بگ‌نظر، حمید، رهنمودهای تقنینی جهت اجرای کنوانسیون ملل متحد برای مبارزه با اسناد، چاپ اول.
ژان پرادل و دیگران (1393)، حقوق کیفری شورای اروپا، ترجمۀ آشوری، محمد؛ چاپ اول، انتشارات خرسندی.
رضوی فرد، بهزاد (1390)، حقوق بین‌‌‌الملل کیفری، چاپ اول، تهران: نشر میزان.
رضوی فرد، بهزاد (1396)، جرم سازمان یافته،دانشنامه علوم جنایی،چاپ اول، تهران: نشر میزان.
اردبیلی، محمدعلی (1383)، معاضدت قضایی و استرداد مجرمین؛ تأکید جرائم موادمخدر، چاپ اول، تهران: نشر میزان.
آقا محمدی، منصور (1395)، «زمینه‌‌‌ها و چالش‌‌‌های همکاری بینالمللی برای بازگردانیدن اموال ناشی از فساد»، مجموعه مقالات کنوانسیون سازمان ملل متحد با فساد، دستاورها و چالش‌‌‌ها،تهران: نشر میزان.
مدینگر، جان (1378)، پولشویی، راهنمایی برای محققان جنایی، ترجمه سروش، بهرگر، چاپ اول، تهران: نشر کارآگاه.
دفتر مقابله با موادمخدر و جرائم سازمان ملل متحد (unodc) (1388)، مجموعه اسناد استانداردها و هنجارهای سازمان ملل متحد در زمینه پیشگیری از جرم و عدالت کیفری، ترجمۀ معاونت حقوقی و توسعه قضایی قوۀ قضائیه، چاپ اول، تهران: نشر روزنامه رسمی.
انگلیسی
ADB/OECD Anti-Corruption Initiative for Asia and the Pacific (2007), Asset Recovery and Mutual Legal Assistance in Asia and the Pacific, Proceedings of the 6th Regional Seminar on Making International Anti-Corruption Standards Operational Held in Bali, Indonesia, on 5-7 September.
CAC/COSP/WG. 2/2017/CRP. 1, Study prepared by the Secretariat on effective management and disposal of seized and confiscated assets, Open- ended Intergovernmental Working Group on Asset Recovery Vienna, 24 and 25 August 2017 (Item 5 of the provisional agenda).
Camden Asset Recovery Inter- Agency Network (CARIN) The History, Statement of Intent, Membership and Functioning of CARIN, Europol 2012.
Center for the Study of Democracy (CSD), Disposal of confiscated assets in the European Union Member states, Laws and Practices, PDF, 2014
ICAR (International Centre for Asset Recovery) (2009), Tracing Stolen Assets: A Practitioner’s Handbook, Basel Institute on Governance International Centre for Asset Recovery Steinenring 60, 4051 Basel, Switzerland.
Jeanـ pierve Brun, larissa Gray, Clive Scott, Kevin M. Stephenson (2016), Asset Recovery Handbook A Guide for practitioners, Stolen Asset Recovery Initiative (star), the world Bank.
Jonthan Tickner, saran Gabriel. And Allan Bacarese (2013), Asset Recovery in 19 Jurisdiltions worldwide, Published by Getting Getting DEAL Thraugh.
Kevin M. stephenson, larissa Gray, Ric power (2011), Barriers to Asset Recovery, An Analysis of the key Barriers and Recommendations for Action, The world Bank and unodc(star). washington D. C.
lindy Muzila, Michelle morales, Tammar Berger (2011), Illicit Enrichment, The world Bank. Unodc (star) April.
Philip Gouner, Tinomir Bezlov, Anton Kojouharov, Miriana Ilcheva, Mois Faion Maurits Beltgens, Legal and Investigation Tools (Part 3), center for the study of Demaracy, Eu 2015/03/12.
Theodor S. Greenberg, linda M. Samuel (2009), stolen Asset Recovery: A Good practices Guide for Nonـ Conviction Based Asset forfeiture, The world Bank. Unodc. (star), washingto, D. C.
The world bank, (star), Asset Recovery under German Law, Pointers for practitioners, pdf, 2013
The world bank (star) (2011), obtaining Assistance from the UK in Asset Recovery: A Guide for International partners, pdf.
UNOCD, Asean Handbook: on International legal cooperation in Trafficking in persons Cases, Association of Southeast Asian nations, pubished August 2010.
)