1
دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه علامه طباطبائی
2
کارشناش ارشد حقوق ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی
3
کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه علامه طباطبائی
10.22106/jlj.2018.34676
چکیده
دستاوردهای بشر از صنعت و فناوری‌‌های نوین علاوه بر منافع و رفاهی که به ارمغان آورده، همواره آسیب‌‌هایی را به همراه داشته است. یکی از نمونه‌‌های بارز این ابداعات، ایجاد شبکههای اجتماعی است. این شبکه‌‌ها ضمن ایجاد تعامل و ارتباطات چندطرفه کاربران، امکان اشتراک‌‌گذاری علاقه‌‌مندی‌‌ها، برقراری ارتباط با فرهنگ‌‌ها، عقاید و مذاهب دیگر و کسب اطلاعات در مورد موضوعات مختلف را ممکن می‌‌سازد. اما در کنار این مزایا، عدم استفاده صحیح از این شبکه‌‌ها می‌‌تواند صدمات جبران‌‌ناپذیری را همچون به خطر افتادن حریم شخصی، از بین رفتن روابط خانوادگی، افزایش خیانت زوجین و پدیده بزه‌‌دیدگی جنسی در پی داشته باشد. بزه‌‌دیدگی جنسی در شبکههای اجتماعی به تعبیری به روند قربانی شدن اشخاص از نوع جنسی به وسیله ظهور، رشد، توسعه و به تبع آن استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات باز می‌‌گردد. این بزه می‌‌تواند در اشکال مختلف از جمله اذیت و آزار جنسی، اخاذی و پورنوگرافی تجلی نماید. لذا شناسایی بسترهای ایجاد این آسیب چه در سطح اجتماعی و خانوادگی و چه در بطن شبکههای اجتماعی به ارائه یک برنامه کامل و جامع نیازمند است تا در پرتو آن از یک سو امکان مهار طیف وسیعی از آسیب‌‌های جنسی در این فناوری ارتباطی فراهم شود و از سوی دیگر با شناسایی طبقات گوناگون بزه‌‌دیدگان جنسی، کلیه اشخاص آسیب‌‌دیده تحت شمول اقدامات آن قرار گیرند. در پژوهش حاضر پیشگیری اجتماعی جامعه‌‌مدار از بزه‌‌دیدگی جنسی در فضای سایبر مورد توجه قرار می‌‌گیرد. این گونه پیشگیری سعی در تغییر و بهبود اوضاع اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دارد که به نوعی زمینه‌‌ساز بزهکاری و بزه‌‌دیدگی هستند. لذا بهتر است بگوییم هدف پیشگیری اجتماعی جامعه‌‌مدار مبارزه با عوامل جرم‌زای محیطی است. از نمونه راهکارهای این نوع پیشگیری میتوان به اقدامات و تدابیر آموزشی و تربیتی، اشتغال‌زایی، کمک به تشکیل خانواده و غیره اشاره کرد. از دیگر سو میتوان به برخی نمونه اقدامات نظارتی که در چارچوب نوعی پیشگیری‌‌های وضعیت‌‌مدار قرار می‌‌گیرند، اشاره نمود. به‌کارگیری ابزارهای نوین مدیریتی از جمله نرم‌افزارهای مدیریت هوشمند برای سامان‌دهی محیط مجازی مورد استفاده کودکان و نوجوانان از دیگر راهکارها است.
)