نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری،گروه حقوق و الهیات و معارف اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

2 استادیار گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

چکیده

در قراردادهای معوض در صورت کوتاهی یکی از طرفین در انجام تعهد، نقض قرارداد محقق می‌شود. در اصول قراردادهای تجاری بین‌المللی و کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا متعهدله تنها در صورت نقض اساسی قرارداد، حق فسخ دارد. اساسی بودن نقض، در مقررات اصول بستگی به نوع تعهد یا اهمیت آثار زیان‌بار ناشی از نقض دارد. اما در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا نقض اساسی قرارداد صرفاً به آثار زیان‌بار ناشی از نقض قرارداد بستگی دارد. در حقوق ایران مفهوم نقض اساسی وجود ندارد و ضمانت اجرای نقض قرارداد بستگی به موضوع قرارداد دارد. اگر موضوع قرارداد عین معین باشد، حسب مورد یکی از خیارات قانون مدنی اعمال می‌شود. اما اگر موضوع قرارداد عین کلی یا فعل یا ترک فعل باشد، متعهد الزام به اجرای عین تعهد می‌شود و در صورت عدم امکان الزام، متعهدله حق فسخ دارد. با توجه به برخی از مواد قانونی و آرای برخی از فقها می‌توان همسو با مقررات اصول قراردادهای تجاری بین‌المللی و کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا نظریه فسخ ابتدایی را پذیرفت. از این روی شناسایی حق فسخ ناشی از نقض اساسی قرارداد در حقوق ایران با اصول و مبانی قانونی و فقهی منافاتی ندارد. در بررسی تطبیقی نقض اساسی همواره دو اصل لزوم ایجاد تنوع در ضمانت اجراهای ناشی از نقض قرارداد و اصل احترام به تشخیص زیان‌دیده مورد توجه است. بنابر این در حقوق داخلی نیز باید این دو اصل مبنای اصلاح قوانین حاکم باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Comparative Study of the Notion and the Measures of the Fundamental Breach of Contract

نویسندگان [English]

  • Rasool Ghasemi 1
  • sayyed mohammad hadi mahdavi 2
  • Davood Nasirian 2

1 ghazi

2 ostad yar daneshgah azad najaf abad

چکیده [English]

Due to exchanged contracts, failing to perform the obligation by each of the parties leads to the breach of contract. According to the principles of international commercial contracts and international convention on sale of goods, the obligee can terminate the contract for fundamental breaches. Violation of fundamentals depends on the form of obligation and the importance of harmful consequences arising from violation. But in the convention on sale of goods, fundamental violation of contract is merely depends on contract violation. In Iranian legal system, there is no meaning for fundamental violation and the sanction of breach of contract depends on the contract subject. If the contract subject is definite object so according to the case, one of the legal options in the civil justice system will be used but if contract subject is thing of a general nature, act or forbearance, the obligate is bound to fulfillment of certain obligation, otherwise the obligee has the right to terminate the contract. According to some of law articles and jurists vote, the primary termination theory can be accepted beside the provisions of international commercial contracts and international convention on sale of goods so in Iranian legal system, recognition of termination right arising from fundamental termination of contract is consistent with legal and religious principles. To comparative study of fundamental termination, two factors should be considered: variety in sanctions of contract termination and respect to aggrieved party. These factors should be considered in domestic law as the basis of the rules amendment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fundamental Breach
  • Termination
  • Bounding to Fulfillment of Certain Obligation
  • Compensation
  • Lien
-       اصغری آقمشهدی، فخرالدین؛ محمدزاده، علی، «بررسی تطبیقی حق درخواست تعمیر کالا از سوی خریدار در کنوانسیون بیع بین المللی کالا 1980 وین و حقوق ایران»، پژوهش‌نامه بازرگانی، شماره 49، 1387.
-       اصغری آقمشهدی، فخرالدین؛ نوری، فخری، «حق حبس در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا وین 1980 و حقوق ایران»، نامه مفید، شماره 52، 1384.
-       امینی، منصور؛ مافی، همایون؛ اعظمی چهاربرج، حسین، «بررسی حق فسخ ناشی از پیش‌بینی نقض قرارداد در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا و حقوق ایران»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره سوم، شماره اول، بهار و تابستان 1390.
-       امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، جلد سوم، چاپ ششم، انتشارات کتابفروشی اسلامیه، 1366.
-       جعفری لنگرودی، محمدجعفر، تئوری موازنه، گنج دانش، 1381.
-       ــــــــــــــــــــــــــــ ، حقوق تعهدات، انتشارات دانشگاه تهران، 1363.
-       ــــــــــــــــــــــــــــ ، دوره حقوق مدنی حقوق تعهدات، چاپ سوم، کتابخانه گنج دانش، 1378.
-       خمینی، سید روح‌اله (امام)، کتاب البیع، جلد 5، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1421 ق.
-       خویی، ابوالقاسم، مصباح الفقاهه، تقریر محمدعلی توحیدی تبریزی، جلد 5، مکتبه الداوری، 1411 ق.
-       دارویی، عباسعلی، فسخ به جهت نقض قرارداد (فسخ ابتدایی)، مجله مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال 6، شماره 10، 1393.
-       سبزواری، محمدباقر؛ واعظی اراکی، مرتضی، «کفایه الفقه»، دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1381.
-       ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، چاپ دوم، نشر دادگستر، 1375.
-       سنهوری، عبدالرزاق ‌احمد، الوسیط فی شرح قانون المدنی، جلد 4، دار احیاء التراث العربی،1400 ق.
-       شهیدی، مهدی، آثار قراردادها و تعهدات، جلد 3، نشر مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1382.
-       شیخ طوسی، ابی جعفر محمد، المبسوط فی فقه الامامیه، جلد 2، چاپ سوم، المطبعه الحیدریه، 1378.
-       صادقی نشاط، امیر، «حق فسخ قرارداد با وجود امکان الزام به اجرا در حقوق ایران»، دوره 39، شماره 4، حقوق، 1388.
-       صفایی، سیدحسین؛ و دیگران، حقوق بیع بین‌المللی با مطالعه تطبیقی، دانشگاه تهران، 1384.
-       عاملی، زین‌الدین، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، جلد 3، مؤسسه المعارف الاسلامیه الاولی، 1413 ق.
-       عدل، مصطفی، حقوق مدنی، جلد 8، امیرکبیر، 1354.
-       قاسم‌زاده، مرتضی، حقوق مدنی مختصر قراردادها و تعهدات، نشر دادگستر، 1388.
-       کاتوزیان، ناصر، الزام‌های خارج از قرارداد مسئولیت مدنی، چاپ دهم، جلد 1، شرکت سهامی انتشار، 1390.
-       ـــــــــــــ ، عقود معین، چاپ دهم، شرکت سهامی انتشار، 1387.
-       ـــــــــــــ ، قانـون مدنی در نظـم حقوق کنونی، چاپ دوازدهم، نشـر میزان، 1384.
-       ـــــــــــــ ، قواعد عمومی قراردادها، جلد 5، چاپ سوم، شرکت سهامی انتشار، 1380.
-       ـــــــــــــ ، قواعد عمومی قراردادها، چاپ ششم، جلد 4، شرکت سهامی انتشار، 1390.
-       کرکی، علی بن الحسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، جلد 4، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث الاولی، 1408 ق.
-       مختاری، مهدی، «جبران خسارت ناشی از نقض قرارداد»، شماره 401، نامه اتاق بازرگانی،1380.
-       مؤسسه بین‌المللی یکنواخت کردن حقوق خصوصی، اصول قراردادهای تجاری بین‌المللی، ترجمه بهروز اخلاقی، چاپ سوم، انتشارات شهر دانش، 1393.
-       میرزانژاد جویباری، اکبر، «بحثی پیرامون مفهوم نقض اساسی قرارداد»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 58، 1381.
-       ــــــــــــــــــــــ ، «تأثیر درخواست تعمیر کالا از سوی فروشنده در حال حق فسخ خریدار»، پژوهشنامه حقوق و علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران، شماره 1، 1385.
-       هانولد، جان او، حقوق متحد‌الشکل بیع بین‌المللی کالا طبق کنوانسیون1980 ملل متحد، ترجمه همایون مافی و همکاران، انتشارات مجد، 1394.
-       هجده نفر از دانشمندان، تفسیری بر حقوق بیع بین‌المللی، جلد 2، ترجمه مهراب داراب‌پور، انتشارات گنج دانش، 1378.
-       یزدانیان، علیرضا، حقوق مدنی (قلمرو مسئولیت مدنی)، نشر ادبستان، 1379.
-       Farnsworth, Allan, “Precontractual Lability and Preliminary Agreements: Fair Dealing and Faild Negotiotions”, Colombia Law Review, vol. 87, No. 2, 1987.
-       Graffi, Leonardo, “Case Law on the Concept of Fundamental Breach in the Vienna Sales Convention”, Business Law Journal, No. 3, Paris, 2003.
-       Honnold, John, Uniform Law for International Sales Under the 1980 International Sales Law, 2nd Edition, Kluwer Law International, 1999.
-       Ndubuisi, Augustine, Comparative Evaluation of the Doctrine of Fundamental Breach under the CISG, UNDROIT Principles and the English Law, University of Sterling, Scotland, 2013.