نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

بیشتر جرایم منافی عفت به صورت پنهانی ارتکاب می­یابند. افشای جرایم مذکور به دلیل پیوند آنها با آبروی شهروندان آثار مخربی بر مرتکب و جامعه باقی می­گذارد. از این رو اگرچه از منظر اسلام،‌ اعمال منافی عفت مورد نکوهش است، اماسیاست جنایی اسلام نسبت به این جرایم مبتنی بر چشم­پوشی و عدم تجسس در حریم خصوصی شهروندان است. اجرای این سیاست از افشای غیرضروری، قبح­زدایی، عادی­سازی و در نهایت رواج آنها پیشگیری می­نماید. لذا قانون­گذار در جهت همگرایی با سیاست جنایی اسلام،‌ در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 اصل ممنوعیت تعقیب و تحقیق این جرایم را اعلام و آن را صرفاً در موارد استثنایی تجویز نموده است. مواردی که مصلحت موجود در تعقیب و تحقیق بیشتر از مصلحت بزه­پوشی باشد و البته آن را از جهاتی مقید به شرایطی نموده است. این محدودیت­ها از جهات مختلف از جمله استثنائات اصل ممنوعیت تعقیب و تحقیق، مرجع تعقیب و تحقیق در مستثنیات، میزان اختیارات قاضی و ... وارد گردیده است. نوشتار حاضر به تبیین، توجیه و نقد رویکرد قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و اصلاحات آن در جرایم منافی عفت می­پردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The approach of the Criminal Procedure Act 2013 to the Obscenity Crimes

نویسندگان [English]

  • Mehdi sheidaeian 1
  • Zeinab Sheidain 2

چکیده [English]

Most obscenity crimes are committed secretly. The disclosure of these offenses, due to their connection with the reputation of the citizens, has devastating effects on the perpetrators and the community. Hence, although from the point of view of Islam, obscenity crimes are condemned; but the criminal policy of Islam is based on the respect to the privacy of citizens. The implementation of this policy will prevent unnecessary disclosure, normalization, and ultimately prevents from spreading them. Therefore, the legislator of Iran declares the prohibition of prosecution and investigation of these crimes in accordance with the criminal policy of Islam in the Criminal Procedure Act 2013 and only prescribes it in exceptional cases that the expediency of prosecution and investigation is more, and of course this is bound and limited. These limitations include exceptions to the principle prohibition of prosecution and investigation, the prosecution authority, the extent of the judge's powers, and so on. The present paper seeks to explain, justify, and criticize the approach of the Criminal Procedure Act 2013 to obscenity crimes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Obscenity Crimes
  • Prosecution
  • Investigation
  • Ignoring the Offence
  • Criminal Policy of Islam
-       قرآن کریم
-       احمدی موحد، اصغر، 1386، «صلاحیت دادسرا و دادگاه در رسیدگی به جرایم منافی عفت»، نشریه پیام آموزش معاونت آموزش قوه قضاییه، شماره 28.
-       انصاری، شیخ مرتضی، مکاسب، قم، دارالحکمه، 1370.
-       انصاری، مسعود، روانشناسی جرایم و انحرافات جنسی، تهران، انتشارات اشراقی،‌ 1371.
-       بابالویی، محمود، مجموعه قانون تعزیرات در نظم حقوقی کنونی، تهران، مجد، ۱۳۹۳.
-       بسیونی، محمدشریف؛ وتر، ادوارد، «درآمدی بر درک جرم سازمان­ یافته و مظاهر فراملی آن»، ترجمه محمد ابراهیم شمس ناتری، مجله حقوقی دادگستری، شماره 34، 1380.
-       بیهقى، ابى‌بکر احمد بن حسین بن على، سنن بیهقی، بیروت، دارالمعرفه، 1344 ق.
-       توجهی، عبدالعلی؛ توکل‌پور، محمدهادی، «وجوه تمایز زنا و تجاوز به عنف با تأکید بر شیوه اثبات»، پژوهشنامه حقوق اسلامی،‌ شماره 2،‌ 1390.
-       جعفری لنگرودی، محمد جعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد چهارم، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1378.
-       جوانمرد، بهروز، فرایند دادرسی در حقوق کیفری ایران، تهران، انتشارات بهنامی، 1388.
-       حبیب ­زاده، محمدجعفر؛ شمس ناتری، محمدابراهیم؛ نجفی ابرندآبادی،‌ علی‌حسین، «جرم سازمان­ یافته در جرم­ شناسی و حقوق جزا»، مدرس علوم انسانی،‌ شماره 17،‌ 1379.
-       حدادزاده نیری، محمدرضا، «تحقیق در جرایم منافی عفت»،‌ مجله حقوقی دادگستری، شماره 67، 1388.
-       حسینی شیرازی، سیدمحمد، ایصال المطالب الی المکاسب، چاپ اول، تهران، منشورات الاعلمی، بی‌تا.
-       خالقی،‌ علی،‌ آیین دادرسی کیفری،‌ مؤسسه مطالعات و پژوهش­ های شهر دانش،‌ تهران، 1391.
-       ـــــــــــ ، نکته ­ها در قانون آیین دادرسی کیفری، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش ­های شهر دانش، 1393.
-       ـــــــــــ ، نکته ­ها در قانون آیین دادرسی کیفری، چاپ چهارم، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش ­های شهر دانش، 1394.
-       الدهبی، غالی، الجرایم الجنسیه، چاپ اول، مصر، مکتبه غریب، 1988.
-       دهخدا، علی­ اکبر، لغت‌نامه، جلد دهم، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1373.
-       رزم ­ساز، بابک، روش­ های پیشگیری از جرایم جنسی و خلاف عفت عمومی در سیاست جنایی جمهوری اسلامی ایران، تهران، مجد، ۱۳۹۳.
-       رهامی؛ محسن؛ حیدری، علی مراد، «شناخت جرایم بدون بزه ­دیده»، نشریه مدرس علوم انسانی، شماره 37،‌ 1383.
-       زارع شعار،‌ حسین، ‌«اقرار کیفری در حقوق ایران»، پژوهش­ های فقه و حقوق اسلامی، شماره 2، 1386.
-       شمس ناتری، محمد ابراهیم، «جرایم سازمان ­یافته»، مجله فقه و حقوق، شماره 1، 1383.
-       صادقی، محمدهادی، «بزه ­پوشی»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 28 و 29، 1378.
-       ــــــــــــــــــ ، گرایش کیفری سیاست جنایی اسلام، رساله دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، 1373.
-       طوسى، ابوجعفر، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، 1387 ق.
-       عاملى، محمد بن حسن، وسائل‌الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، 1409 ق.
-       فاضل هندى، محمد بن حسن، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1416 ق.
-       قدسی، سیدابراهیم؛ پورزرین،‌ علی، «نقد و بررسی ماده 637 قانون مجازات اسلامی»، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی،‌ شماره 9 و 10، 1382.
-       محمدی جورکویه،‌ علی، «سیاست جنایی اسلام در جرایم جنسی»، حقوق اسلامی،‌ شماره 24، 1389.
-       مصلایی،‌ علیرضا، «جرایم در صلاحیت مستقیم دادگاه و تکلیف دادسرا»،‌ تعالی حقوق، شماره7، 1389.
-       معاونت آموزش قوه قضاییه،‌ مجموعه نشست­ های قضایی مسائل قانون مجازات اسلامی،‌ جلد 2، تهران، انتشارات جاودانه،‌ 1387.
-       معین، محمد، فرهنگ فارسی، جلد سوم، تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۳.
-       نجفى، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، چاپ هفتم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1404 ق.
-       نوبهار، رحیم، «اهداف مجازات­ ها در جرایم جنسی مستوجب حد در حقوق کیفری اسلام»، نامه مفید،‌ شماره 23، 1379.
-       ــــــــــــ ، اهداف مجازات­ ها در جرایم جنسی: چشم­ اندازی اسلامی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1389.