نوع مقاله : پژوهشی
نویسنده
عضو هیأت علمی گروه حقوق دانشگاه حکیم سبزواری
چکیده
شرکت‌ها یا بنگاه های تجاری نقش بسیار زیادی در رشد و شکوفایی اقتصادی کشورها دارند و با جهانی شدن اقتصاد و رشد کمّی و کیفی این اشخاص حقوقی در ابعاد ملی و بین المللی، جهان اقتصاد به طور کلی و نظام اقتصادی کشورها به طور خاص، با پدیدهای نوظهور به نام «جرایم شرکت‌ها (بنگاه ها)» یا به تعبیری «جرایم شرکتی» مواجه شده اند. جرایم شرکتی یا جرایم اشخاص حقوقی تجاری و مرتکبان آن که در دهه های اخیر تابع حقوق کیفری و بنابراین دارای مسئولیت کیفری شده‌اند را میتوان به تعبیری، مفهوم بازاندیشیده شده از جرایم یقه سفیدان تلقی نمود که در حیطۀ مطالعاتی جرم شناسی های انتقادی قرار میگیرند و به معنای اعمال مجرمانۀ شرکت‌های تجاری است که در بسترهای شغلی و توسط اقدامات جمعی مدیران یا کارکنان شرکت صورت میگیرد.
شیوع این جرایم به خصوص با گسترش کمّی و کیفی اشخاص حقوقی، به ویژه شرکت‌های تجاری باعث شده تا پژوهشگران این حوزه برای تحلیل و علت شناسی این جرایم به مطالعات گسترده روی آورند و عوامل مختلفی که ممکن است منجر به ارتکاب این جرایم گردند را تبیین نمایند. این جرایم مانند سایر جرایم از اتحاد و اقتران عوامل متعددی پدید می آیند که یکی از این عوامل، ماهیت نظام اقتصادی است. به عبارت دیگر، گاهی نوع و ماهیت نظام اقتصادی میتواند بسترساز ارتکاب این جرایم گردد. این امر در نظام اقتصادی ایران که در آن هنوز بسیاری از شرکت‌های تجاری در تصدی دولت هستند و به همین دلیل زمینه برای نفوذ و رانت جویی آنها فراهم است، میتواند حائز اهمیت باشد. در این مقاله، جرایم شرکتی را در پرتو نظام های اقتصادی، مورد بررسی و تحلیل قرار داده و به فراخور مطالب، به نظام اقتصادی ایران نیز اشاره خواهیم نمود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Analysis of Corporate Crimes in the Light of Economic Systems
نویسنده [English]
- Majid Sadeghnezhad Naeiny
چکیده [English]
Companies or commercial enterprises have an important role in the economic development of countries. With the globalization of economy and increased number of these legal entities, the world economy in general and economic system of developing countries in particular has faced a newly-emerged phenomenon called crimes of corporations or corporate crimes. Corporate crimes or crimes of commercial legal entities as well as their offenders which in recent decades have been subject to criminal law and criminal liability can be considered as the revisited concept of white-collar crimes which are classified in the area of critical criminology. It can be defined as the criminal acts of commercial enterprises which are committed in the context of the business by the collective action of the directors or officers of the enterprises.
Outbreak of these crimes especially because of the increase in the quality and number of legal entities, in particular commercial enterprises, has caused researchers to get interested in extensive studies to explain the different causes of commitment of these crimes. Like any other crime, these crimes are caused by various factors such as the nature of economic system. In other words, these crimes have roots in the nature and the type of economic system. This is of great importance in the economic system of Iran in which many commercial entities are administered by the government. So there are a lot of opportunities for rent-seeking behaviors. In this essay, corporate crimes will be analyzed in the light of economic systems, and reference will also be made, where appropriate to the economic system of Iran.
کلیدواژه‌ها [English]
- Corporate Crime
- Nature of Economic System
- Critical Criminology
- Liberal Economic System
- State Economy
)