نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
چکیده
بر اساس قانون تجارت، تاجر ورشکسته از پرداخت خسارت تأخیر تأدیه بعد از توقف معاف است. اختلافنظر در این خصوص که آیا در باب خسارت تأخیر تأدیه، ضامن تاجر ورشکسته نیز از تاجر پیروی میکند یا خیر سبب شده تا هیئت عمومی دیوان عالی کشور اقدام به صدور رأی وحدترویۀ شمارۀ ۷۸۸ مورخ ۲۷ /۳/۹۹ نماید. به زعم نویسندگان، در این رأی نگاه مدنی بر موضوع اختلاف غلبه یافته و شرایط خاص قانون تجارت و احکام همهجانبهای که بر ورشکستگی اجرا میگردد مهجور مانده و بیتوجه به اوضاع و احوال حاکم بر ورشکستگی بنابر قاعدۀ تبعیت مسئولیت ضامن از دین اصلی در حقوق مدنی، ضامن را نیز از پرداخت خسارت تأخیر معاف دانستهاند. پرسشی که به ذهن میرسد این است که آیا در تمامی موارد میزان مسئولیت ضامن تابعی از میزان مسئولیت مضمونعنه است و از آن پیروی میکند؟ در این مقاله با روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی، به ملاحظۀ قانون تجارت و فضای مختلف حاکم بر روابط تجاری در حوزههای مختلف پرداخته شده و سبب شده تا قائل بر این باشیم، اساساً جز در موارد خاص، دیدگاههای صرف مدنی و احکام قانون مدنی نباید در تفسیر مقررات تجاری مورد استفاده قرار گیرد و باید نظریۀ استقلال مقررات تجاری از حقوق مدنی را حفظ نمود تا پاسخگوی نیازهای تجاری جامعه باشد. این استقلال در رأی وحدترویۀ مذکور نقض شده و سبب خلط احکام حقوق تجارت و حقوق مدنی گردید و در نتیجه آسیب جدی بر معاملات تجاری وارد خواهد ساخت. به ناچار باید همانند رأی وحدترویۀ ۸۱۱ که در مقام تنویر رأی وحدترویۀ ۷۳۳ برآمده است؛ با صدور رأی وحدترویۀ جدید دیگر، یا اصلاح صریح موادی مانند مادۀ 405 یا مادۀ 421 قانون تجارت بر ابقای مسئولیت ضامن در پرداخت خسارت تأخیر تأدیه علیرغم ورشکسته شدن و معافیت تاجر مضمونعنه اقدام و تصریح ورزید.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Criticism of unanimous decision No. 788 of the Supreme Court in the shadow of the violation of the independence of commercial law over civil law
نویسندگان [English]
- Omolbanin Ramezanzadeh
- Seyed Hassan Hosseini Moghadam
Assistant Professor, Department of Private Law, Faculty of Law and Political Science, Mazandaran University, Babolsar, Iran
چکیده [English]
According to the Commercial Code, a bankrupt merchant is exempt from paying late payment compensation after stopping. Disagreement over whether the guarantor of the bankrupt merchant follows the merchant regarding the compensation for late payment compensation has caused the General Assembly of the Supreme Court to issue a unanimous decision No. 788 dated 2020/06/16in which, in authors opinion, Civil opinion overcomes the issue of dispute and the special conditions of the Commercial Code and the comprehensive provisions that apply to bankruptcy are abandoned and regardless of the circumstances of bankruptcy according to the rule of guarantor liability compliance with the main debt in civil law, The guarantor is also exempt from paying the compensation for the delay. The question that comes to mind is whether in all cases the amount of liability of the guarantor is a function of the amount of liability of the subject and follows it? In this article, through descriptive-analytical research method, the commercial law and the different view governing trade relations in different fields were considered and led us to believe that, basically, except in special cases, purely civil views and provisions of the civil law should not be used in interpreting commercial regulations and the theory of commercial regulation independence should have been protected to meet the commercial needs of society. This independence has been violated in the unanimous vote of the mentioned procedure and has caused confusion of the provisions of commercial law and civil law. Inevitably, like the vote of unity of procedure 811, which was held to explicit the vote 733; By issuing a new unification procedure, or explicitly amending articles such as Article 405 or Article 421 of the Commercial code, the guarantor shall retain responsible for paying the late payment compensation despite the bankruptcy and exemption of the trader.
کلیدواژهها [English]
- bankrupt
- guarantee
- suspension
- late payment compensation. guarantor
- اسکینی، ربیعا (1396)، حقوق تجارت؛ ورشکستگی و تصفیه امور ورشکسته، تهران: انتشارات سمت.
- افتخارجهرمی، گودرز و سهیل طاهری (1390)، «مقتضای اطلاق ضمان قراردادی»، تحقیقات حقوقی، ویژهنامه شمارۀ 7.
- امینی، راضیه و حسین ناصری مقدم (1396)، «مفهوم شناسی عقد ضمان با رویکرد رفع تعارض مادۀ 698 قانون مدنی و 403 قانون تجارت»، پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، شمارۀ 47.
- باقری، محمدرضا، جعفر جمالی و محمود خادمان (1399)، «بررسی و نقد رویۀ قضایی درخصوص دعوی مطالبۀ خسارت تأخیر تأدیۀ ارزی»، مجله حقوقی دادگستری، دورۀ 84، شمارۀ 109.
- باقری، علی، امیر برزگر و سکینه باقری (1394)، «بررسی وضعیت ظهرنویسی و تفاوت آن با ضمانت در اسناد تجاری با تأکید بر رویه قضایی»، قضاوت، شمارۀ 82.
- جعفری لنگرودی محمدجعفر (1388)، دایره المعارف مدنی و تجارت، چاپ اول، تهران: انتشارات گنج دانش.
- رشیدی، علی و قاسم یوسفی (1398)، «آسیب شناسی مقررات حمایتی از ضامن در ضمان تضامنی در قانون تجارت با نگرشی بر لایحه تجارت»، قانون یار، سال سوم، شماره 9 (جلد اول).
- رفیعی، محمدرضا (1400)، «چالشهای نهاد آراء وحدترویه»، مجلۀ حقوقی دادگستری، دورۀ 85، شمارۀ 114.
- ستوده تهرانی، حسن (1389)، حقوق تجارت، جلد اول،چاپ اول، تهران: نشردادگستر.
- ستوده، علیرضا (1382)، ضمانت در حقوق ایران (انگلیس، آمریکا و فرانسه)، تهران: انتشارات بهنامی.
- سلیمانی، امین اله، علیرضا ایرانشاهی و محمد عزیزی (1397)، «مسئولیت ضامنین تاجر ورشکسته در پرداخت خسارت تأخیر تأدیه پس از تاریخ ورشکستگی»، پژوهش ملل، شمارۀ 39.
- شاه منصوری، کمال و پیمان توفیقی بروجنی (1396)، «مطالعۀ تطبیقی فقهی، حقوقی عقد ضمان در قانون مدنی با ضمانت نامههای اتاق بازرگانی بینالمللی»، مطالعات حقوق، شماره 9.
- شهبازینیا، مرتضی (1387)، «نگاهی به مقررات لایحه قانون تجارت در باب ضمانت مستقل (مواد 136 تا 171)»، پژوهشهای حقوقی، شمارۀ 14.
- شهنایی، خلیل (1385)، «قلمرو مسئولیت تضامنی در حقوق ایران»، بررسیهای بازرگانی، شمارۀ 21.
- صالحی مازندرانی، محمد (1394)، «نگاهی نو به ماهیت ضمان در پرتو مفهوم و هدف از تشریع آن»، کاوشی نو در فقه، سال بیست و دوم، شمارۀ 3.
- عبدیپورفرد، ابراهیم و محمدتقی عباسی اندواری (1398)، «ابراء و بررسی ضمان در قراردادهای ارفاقی»، دیدگاههای حقوق قضایی، شماره87.
- عرفانی، محمود (1381)، حقوق تجارت، تهران: انتشارات میزان.
- کاتبی، حسینقلی (1364)، حقوق تجارت، چاپ دوم، تهران: نشر فرزان.
- کاتوزیان ناصر (1390)، اعمال حقوقی، چاپ چهارم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- کاتوزیان، امیرناصر (1333)، «اثر عقد ضمان 2»، کانون وکلا، دورۀ اول، شمارۀ 37.
- کاتوزیان، ناصر (1389)، دوره حقوق مدنی، عقود معین، جلد۴، چاپ ششم، تهران: گنج دانش.
- کاتوزیان، ناصر (1382)، دوره مقدماتی حقوق مدنی، درس هایی از عقود معین، جلد دوم، تهران: انتشارات گنج دانش.
- محسنی، سعید (1389)، «جایگاه خسارت تأخیر تأدیه در اسناد تجاری»، مجله حقوقی دادگستری، شمارۀ ۶۹.
- مظاهری کوهانستانی، رسول و مهسا منتظری (1397)، «تفاوت عقد ضمان مدنی با ضمان تجاری»، مجله حقوقی دانشگاه اصفهان، شماره 7.
- مقدم، عیسی (1400)، «جایگاه قاعدۀ داراشدن ناعادلانه یا استفادۀ بدون جهت در حقوق تجارت با تأکید بر رویۀ قضایی»، مجلۀ حقوقی دادگستری، دورۀ 85، شمارۀ 116.
- موسوی بجنوردی، سیدمحمد و محمد مهریزی ثانی (1391)، «بررسی اثر عقد ضمان بر روابط طرفین با رویکردی نوین»، پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، سال نهم، شماره ۳۰.
- موسوی بجنوردی، سیدمحمد (1371)، «نگرشی جدید بر ضمان عقدی و آثار آن»، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 4.