نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 قاضی دادگستری، دکتری حقوق خصوصی، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2 قاضی دادگستری، دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی (واحد ورامین)، ورامین، ایران
چکیده
اهلیت، صلاحیت اشخاص برای دارا شدن حق و تحمل تکلیف است. این مفهوم از اهلیت مورد پذیرش اکثر نظام‌های حقوقی قرار گرفته است. با وجود اهلیت، اشخاص می‌دانند تحت چه شرایطی طرف حق و موضوع تکلیف قرار می‌گیرند. هدف از وضع چنین مقرراتی، منظم کردن نظام معاملاتی در مفهوم عام از بدو تولد (یا تشکیل) تا زمان فوت (یا انحلال) اشخاص است. در این مقاله مطالعۀ تطبیقی بین حقوق ایران و فرانسه به روش کتابخانه‌ای و به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است و پس از ذکر کلیات مربوط به اهلیت اشخاص حقیقی، این نهاد در زمینۀ امور تجاری بررسی می‌گردد. سؤال اصلی تحقیق آن است که آیا قواعد مربوط به اهلیت اشخاص در زمینۀ امور تجاری مشابه با امور مدنی است یا دو نظام متفاوت در این مورد حکم‌فرماست؟ و موارد دیگر مد نظر این مقاله آن است که آیا محجورین امکان انجام فعالیت‌های تجارتی را دارند یا خیر و ولی قهری یا قیم می‌تواند به جانشینی از محجور تجارت نماید؟ این نوشته بر این فرض استوار است که قواعد اهلیت مدنی و تجاری مشابه با یکدیگر است اما تفاوت‌هایی نیز دارد که باید بررسی شود و محجور ممیز نیز برخلاف عقیدۀ برخی، حتی با اذن ولی قهری یا قیم امکان انجام فعالیت‌های تجاری را ندارد و ولی قهری یا قیم امکان انجام «فعالیت‌های تجاری» به نیابت از محجور را نخواهند داشت.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Commercial capacity in iranian law and French
نویسندگان [English]
- abas niazi 1
- saeed johar 2
1 Judge of Justice, PhD in Private Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, Isfahan University, Isfahan, Iran
2 Judge of Justice, PhD in Private Law, Islamic Azad University (Varamin Branch), Varamin, Iran
چکیده [English]
Capacity is the competence of individual statuses as natural persons and also juridical persons who are entitled to exercise rights and obligations. The concept of capacity has been accepted by most of the legal systems. Based on their capacity, individuals are aware of their potential rights and obligations.
The purpose of such regulations is to regulate the trading system in the general sense from birth (or formation) to the time of death (or dissolution). In this research, a comparative study between Iranian and French laws has been carried out by library and descriptive-analytical methods.
First, the concepts and principles related to the capacity of natural persons are mentioned. Then, this subject is examined in the field of commercial law.
The main question in this research is whether the rules related to the capacity of individuals in the field of business are similar to those of civil law or each field is governed by a distinct system. The other question in this research is whether the incapacitated persons have the opportunity to do business or not. Besides, whether or not the natural and legal guardians are capable to conduct businesses as the legal representatives of the mentioned individuals.
This research is based on the assumption that the regulations of civil and commercial capacity are similar to each other. However, there are some dissimilarities which need to be assessed.
Despite advocates beliefs, critics assume that, even in the case of permission of guardians, incapacitated adults are not able to carry out business activities. Meanwhile, the legal or natural guardians are not capable to conduct businesses as the legal representatives in this case.
کلیدواژه‌ها [English]
- Civil capacity
- Commercial capacity
- Principle of Freedom to do
- business
فارسی
- الماسی، نجاد علی (1392)، تعارض قوانین، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- الماسی، نجادعلی (1388)، حقوق بین‌الملل خصوصی، چاپ هشتم، تهران: میزان.
- اسکینی، ربیعا (1377)، «قواعد حاکم بر حقوق تجاری در حقوق ایران»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 23.
- اسکینی، ربیعا (1392)، حقوق تجارت: کلیات، معاملات تجاری، تجار و سازماندهی فعالیت‌های تجاری، چاپ هجدهم، تهران: سمت.
- اسکینی، ربیعا (1400)، حقوق تجارت: شرکت‌های تجاری، چاپ بیست وهفتم، تهران: سمت.
- امامی، سید حسن (1371)،حقوق مدنی، تهران: انتشارات اسلامیه.
- پاسبان محمدرضا (1389)، «اهلیت شرکت‌های تجاری و حدود اختیارات مدیران شرکت‌های تجاری»، نشریه تحقیقات حقوقی، شماره 51.
- پاسبان، محمد رضا (1395)، حقوق شرکت‌های تجاری، چاپ پنجم، تهران: سمت.
- جعفری لنگرودی محمدجعفر (1388)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد 5، تهران: گنج دانش.
- جوهر، سعید (1399)، حقوق شرکت‌های تجاری (حقوق تجارت دو)، چاپ اول، تهران: جنگل.
- جوهر، سعید (1399)، حقوق تجار، معاملات و قراردادهای تجاری (حقوق تجارت یک)، چاپ اول، تهران: جنگل.
- حبیبا، سعید و زهرا شوشتری (1399)، «نظم عمومی و داوری پذیری دعاوی مالکیت فکری»، مجله حقوقی دادگستری، سال ۸۴، شمارە ۱۱۰.
- حسین پور، علی و غلامرضا یزدانی (1398)، «وضعیت حقوقی معاملات تجاری ولی خاصّ با اموال مولی علیه»، پژوهش‌های فقهی تا اجتهاد، سال سوم، شمارە 6.
- حسین‌زاده علی آبادی، جواد (1379)، اهلیت شرکت‌های تجاری، دانشگاه تربیت مدرس، پایان نامه برای اخذ کارشناسی ارشد، با راهنمایی دکتر محمد عیسائی تفرشی.
- حسینی جلیلیان، امیر (1393)، حقوق تجارت1، تهران: انتشارات نگاه بینه.
- حیاتی، علی عباس (1391)، حقوق مدنی یک، اشخاص و محجورین، چاپ اول، تهران: میزان.
- دهقانی دهج، ایمان، حمیدرضا صالحی و معصومه اکبرزاده (1396)، «ایجاب در معاملات دولتی»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، سال ششم، شماره بیستم، پاییز.
- روشن محمد و مصطفی مظفری (1389)، «بررسی آثار صدور حکم ورشکستگی و رفع آن»، فصلنامه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 101.
- روشن، محمد (1387)، بررسی فقهی و حقوقی اعسار، افلاس و ورشکستگی، چاپ دوم، تهران: فردوسی.
- ستوده تهرانی، حسن (1375)، حقوق تجارت، جلد اول، تهران: نشر دادگستر.
- سوغانی، یوسف (1390)، بررسی اهلیت متعاملین در حقوق ایران، پایان نامه جهت اخذ کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی، دانشگاه تربیت معلم تهران، با راهنمایی دکتر حسین شفیعی.
- سیمایی صراف، حسین (1397)، حقوق ورشکستگی و تصفیه اموال ورشکسته، چاپ اول، تهران: میزان.
- شفایی، عبداله (1382)، «احوال شخصیه در فقه و حقوق»، نشریه فقه، وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی، دوره 10، شماره 35.
- شهیدی، مهدی (1377)، تشکیل قرار دادها و تعهدات، جلد 1، تهران: نشر حقوق دان.
- صفایی، سید حسین و سیدمرتضی قاسم زاده (1377)، حقوق مدنی اشخاص و محجورین، تهران: سمت.
- صقری، محمد (1386)، حقوق بازرگانی، ورشکستگی، چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- صقری، محمد (1390)، «اعتبار صحت ظاهری در حقوق تجارت، بحثی در حقوق ایران و فرانسه»، فصلنامۀ دیدگاه‌های حقوقی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، سال شانزدهم، شماره 53.
- صقری، محمد (1393)، حقوق بازرگانی، شرکت ها، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- طوری، مهناز (1390)، اهلیت شرکت‌های تجاری و نسبت آن با مدیران شرکت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، پایان نامه برای اخذ کارشناسی ارشد، با راهنمایی دکتر محمد پاسبان.
- عالی پناه، علیرضا و همکاران (1392)، «اهلیت استیفای محورین در قانون مدنی»، آموزه‌های فقه مدنی دانشگاه علوم رضوی، شماره 7.
- عبدی پور فرد، ابراهیم (1395)، حقوق تجارت، جلد اول، چاپ دوم، تهران: مجد.
- عراقی، عزت ا... (1393)، حقوق کار، چاپ پانزدهم، تهران: سمت.
- قاسم زاده، سیدمرتضی (1387)، اصول قراردادها و تعهدات، چاپ هشتم، تهران: دادگستر.
- کاتوزیان، ناصر (1394)، دورۀ حقوق مدنی، خانواده، جلد اول، چاپ چهارم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- کاتوزیان، ناصر (1381)، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی: قرارداد-ایقاع، چاپ هشتم، تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
- کاویانی، کورش (1393)، حقوق شرکت‌های تجارتی، چاپ چهارم، تهران: میزان.
- کوچکی پهنه کلایی، عظیم، حکمت اله عسکری و محمد حسین انصاری حقیقی (1399)، «تأملی نوین بر ماهیت تعلیق اراده با رویکرد به چالش‌های عملی»، مجله حقوقی دادگستری، دورە ۸۴، شماره ۱۰۹.
- محمدزاده وادقانی، علیرضا (1389)، حقوق تجارت (1)، تهران: نشر مجد.
- میرناصری، سیده الهام (1396)، بررسی وضعیت عضویت محجورین در شرکت‌های تجاری، پایان نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی، دانشگاه شمال دانشکده علوم انسانی و اجتماعی،با راهنمایی دکتر حمید ابهری.
عربی
- طوسی، محمد بن حسن (1407)، الخلاف، قم: انتشارات جامعه اسلامی وابسته به حوزه علمیه قم.
فرانسوی
- Astigarraga, J, Usoz J, (2013), L'économie politique et la sphère publique dans le débat des Lumières, Madrid.
- Dutilleul, F.C, Delebeque, Ph, (2019), contrats civiles & commerciaux, Dalloz, 11e
- Terré et D. Fenouillet, (2012), Droit civil. Les personnes, n° 388: Précis Dalloz, 8e Ed.
- Gaudemet-Tallon. (2014), Minorité et droit commercial: RTD com,
- Iony Randrianirina (2021), L'essentiel du droit commercial, 3e édition, Gualino, Paris.
- Le Gall, Jean-Pierre, Caroline Ruellan (2017), Droit commercial, Mémentos, 17e édition, dalloz.
- Magnier, V, (2019), Droit des sociétés, 9e Edition, Paris, Dalloz.
- Malecki, C, Le (2000), pacs et le droit des sociétés, Revu. Sociétés.
- Mwanzoi, E, Droit civil les personnes (2012), la famille et les incapacités, Cours à l’usage des étudiants en Droit, G1, UNIMBA.
- Voirin, L’émancipation (1967), par mariage et la capacité́ du mineur ainsi émancipé de faire le commerce : JCP G, I.
- Pédamon, M, Kenfack, H, (2015), Droit commercial, commerçants et fonds de commerce, concurrence et contrats de commerce, Dalloz, Paris.
- Pedro Santos A, Yado Toé, J, Ohada (2002), Droit commercial général, Bruylant, Bruxelles.
- Traore, B, (2003), Présentation synthétique du statut du commerçant et des auxiliaires de commerce dans l'acte uniforme de l'Ohada portant droit commercial général, Actualités juridiques, n° 35.
- Yahve, MN, (2011), Manuel de droit des affaires, Ed. Cerda, Kinshasa.
)