نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشکده حقوق خصوصی دانشگاه قم

چکیده

استفاضه یک دلیل اثبات شناخته‌شده در فقه است که در خصوص تعریف، مبنا و شرایط اعتبار آن، دیدگاه‌های متعدد و متفاوتی ارا ئه شده است. ماهیت و نقش این دلیل در رسیدگی‌های قضایی امروزی محل بحث است. برخلاف آنچه تصور شده، این دلیل با آنچه در قوانین تحت عنوان تحقیق محلی مطرح شده، یکسان نیست. باوجود این، ممکن است در مواردی نتیجه تحقیق محلی، دستیابی به استفاضه باشد. در این صورت، این دلیل تحت عنوان تحقیق محلی و با رعایت مقررات تحقیق محلی در اثبات دعاوی، مؤثر است. در سایر موارد، با استناد به روح اصل 167ق.ا. و ماده 3ق.آ.د.م. این دلیل با رعایت احکام مستخرج از منابع و فتاوای فقهی قابل استفاده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

"Estefaze" and its Role in Proof of Action

نویسنده [English]

  • Mehdi Hasanzade

چکیده [English]

Estefaze is a known proof in "Fiqh" that numerous and different viewpoints are presented about its definition, its basis and its qualifications. The nature and role of this evidence is disputable in judicial proceedings. Contrary to what has concept, this proof is not equal with what is propounded in laws under the title of "local investigation". In spite of this, this is possible that in some cases the result of local investigation be access to Estefaze. In this case, this evidence is effective under the title of local investigation and with regard of local investigations regulations. In other cases, by virtue of the spirit of principal 167 Constitutional Law and article 3 Civil Procedure Code, this proof is utilizable with regard of commandments extracted from jural sources and injunctions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hearsay evidence
  • Local Investigation
  • Testimony
  • Witness
  • Proof

- عربی

- الانصاری، الشیخ مرتضی؛ القضاء و الشهادات، قم، لجنه تحقیق تراث الشیخ الاعظم، الطبعه الاولی ،1415هـ.ق.
- التبریزی، المیرزا جواد؛ اسس القضاء و الشهاده، بی‌جا، مؤسسه الامام الصادق(ع)، الطبعه الاولی ، 1415 هـ.ق.
- الحصری، احمد؛ علم القضاء، ج 1، بیروت، دارالکتاب العربی، الطبعه الاولی، 1406هـ.ق.
- الحلی، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفربن‌الحسن(المحقق الحلی)؛ شرایع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام، ج 4، بی‌جا، مؤسسه المعارف الاسلامیه، الطبعه الاولی،1415 هـ.ق.
- الحلی، الحسن‌بن‌یوسف بن مطهر(العلامه الحلی)؛ ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، ج 2، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، الطبعه الاولی، 1410هـ.ق.
- الحلی، حسن‌بن‌یوسف بن مطهر(العلامه الحلی)؛ تبصره­المتعلمین فی احکام‌الدین، ج 2، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1348هـ.ش.
- الحلی، الحسن‌بن‌یوسف بن المطهر(العلامه الحلی)؛ قواعد الاحکام، ج 2، قم، منشورات الرضی، بی‌تا(چاپ سنگی).
- الرشتی، میرزاحبیب‌الله؛ کتاب القضاء، ج1 و 2(دو جلد در یک مجلد)، قم، مطبعه الخیام، 1401هـ.ق.
- الطوسی، ابی‌جعفرمحمدبن‌الحسن بن علی(شیخ طوسی)؛ المبسوط فی فقه الامامیه، ج 8، بی‌جا، المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، بی‌تا.
- العاملی الجبعی، زین‌الدین بن علی(الشهید الثانی)؛ مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام، ج 2، قم، مکتبه بصیرتی، بی‌تا (چاپ سنگی).
- الفیض الکاشانی، محمدمحسن؛ مفاتیح الشرایع، ج 3، قم، مجمع الذخائر الاسلامیه، 1401هـ.ق.
- الکنی الطهرانی، علی؛ کتاب القضاء، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
- المامقانی، عبدالله؛ مناهج المتقین فی فقه ائمه الحق و الیقین، بی‌جا، مؤسسه آل‌البیت لاحیاء التراث، بی‌تا (چاپ سنگی).
- مغنیه، محمدجواد؛ فقه‌الامام جعفرالصادق، ج 5 و 6 ، قم، انتشارات قدس محمدی، بی‌تا .
- الموسوی الاردبیلی، السیدعبدالکریم؛ فقه القضاء، قم، منشورات مکتبه امیرالمؤمنین، الطبعه الاولی،1408هـ.ق.
- الموسوی الخوئی، السیدابوالقاسم؛ مبانی تکمله المنهاج القضاء و الحدود، قم، مؤسسه احیاء آثار الامام الخویی، 1422هـ.ق.
- الموسوی الگلپایگانی، السیدمحمدرضا؛ کتاب الشهادات(تقریرات به قلم: السیدعلی الحسینی المیلانی)، قم، المطبعه سیدالشهداء(ع)، الطبعه‌الاولی ،1405هـ.ق.
- الموسوی الگلپایگانی، السیدمحمدرضا؛ کتاب القضاء(تقریرات بقلم: السید علی الحسینی المیلانی)، ج 1، قم، مطبعه الخیام، 1401هـ.ق.
- النجفی، الشیخ محمدحسن؛ جواهرالکلام، ج 40، تهران، دارالکتب الاسلامیه، الطبعه السادسه ،1398 هـ.ق.
- النجفی، الشیخ محمدحسن؛ جواهرالکلام، ج 41، تهران، دارالکتب الاسلامیه، الطبعه السادسه ، 1400هـ.ق.
- النراقی، المولی احمد؛ مستند الشیعه فی احکام الشریعه، ج 2، قم، منشورات مکتبه آیه‌الله العظمی المرعشی النجفی، 1405هـ.ق.

-  فارسی

- امامی، سیدحسن؛ حقوق مدنی، ج 6، ابوریحان، چاپ پنجم، بی‌تا.
- جعفری‌لنگرودی، محمدجعفر؛ دائره‌المعارف علوم اسلامی قضایی ، ج 1 و 2، چاپ سوم، گنج دانش، 1381.
- دیانی، عبدالرسول؛ ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری، تدریس، چاپ دوم ،1386.
- صدرزاده‌افشار، سیدمحسن؛ ادله اثبات دعوی در حقوق ایران، چاپ چهارم، مرکز نشر دانشگاهی، 1385.
- مدنی، سیدجلال‌الدین؛ آیین دادرسی مدنی، ج 2، چاپ چهارم،گنج‌دانش، 1375.
- مهاجری، علی؛ شرح قانون آیین دادرسی مدنی، ج 2،گنج‌دانش،1380.