نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

مستشار شعب دیوان عالی کشور

چکیده

از دیرباز مراجع قضایی دادگستری در خصوص شمول ماده‌ی 1085 قانون مدنی از حیث دامنه‌ی حق حبس زوجه اختلاف داشتند؛ گروهی حق حبس را تنها به حق امتناع از تمکین خاص منحصر کرده و برخی، آن را مشتمل بر حق زوجه در خودداری از تمکین خاص و عام می‌دانستند. تفاوت دیدگاه‌ها و صدور برخی آراء متهافت در این خصوص، سرانجام به صدور رأی وحدت رویه از سوی هیأت عمومی دیوان عالی کشور منجر شد. به موجب این رأی، مراد از حق حبس در ماده‌ی 1085، حق امتناع زوجه از تمامی وظایف زوجیت (حق امتناع از تمکین عام) می‌باشد.[1]
[1]. رأی وحدت رویه‌ی شماره‌ی 718 مورخ 13/2/1390، هیأت عمومی دیوان عالی کشور (ردیف 87/18 صادر شده با هفتاد و دو رأی موافق، در مقابل نه رأی مخالف): «مستفاد از ماده 1085 قانون مدنی این است که زن در صورت حال بودن مهر می‌تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفای مطلق وظایفی که شرعاً و قانوناً در برابر شوهر دارد، امتناع نماید. بنابراین، رأی شعبه 5 دادگاه تجدیدنظر استان که با این نظر انطباق دارد به اکثریت آراء صحیح و قانونی تشخیص و تأیید می‌گردد».

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Scope of Wife’s Refusal Right in Procedure of Supreme Court of Cassation

نویسنده [English]

  • Bahram Darvish

چکیده [English]

Since long ago, legal authorities of judiciary have disagreed about article 1085 of the Civil Code in regard to the scope of wife’s refusal right. Some have restricted it to particular and others have extended it to particular and general disobedience. Such disagreements and the issuance of contradictory verdicts finally urged the Full Bench of the Supreme Court to issue a precedent verdict. According to the verdict the meaning of refusal right in the aforementioned article is general disobedience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Refusal Right
  • General Obedience
  • Particular Obedience
  • Article 1085 of the Civil Code
  • Matrimonial Responsibilities
1- آشتیانی، میرزا محمود، کتاب‌النکاح، چاپ مشهد، بی‌تا.
2- اسحاقی حلبی، ابن زهره، غنیه النزوع الى علمی الأصول و الفروع، نشر مؤسسه امام صادق (ع)، چاپ اول، 1417 ق.
3- امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، جلد چهارم، نشر اسلامیه، چاپ دوم، 1363.
4- انصاری، مرتضی، کتاب‌النکاح، نشر کنگره‌ی جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، چاپ اول، 1415 ق.
5- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مجموعه محشی قانون مدنی، نشر گنج دانش، چاپ اول، 1379.
6- حائری شاهباغ، علی، شرح قانون مدنی، جلد دوم، نشر گنج دانش، چاپ اول، 1376.
7- حکیم، سیدمحسن، منهاج الصالحین، قسم المعاملات (با حاشیه سیدمحمدباقر صدر)، نشر دارالمعارف مطبوعات، 1400 ق.
8- حلبی، ابوالصلاح، الکافی فی الفقه، چاپ اصفهان، چاپ اول، 1403 ق.
9- حلی، نجم‌الدین جعفر بن حسن (محقق حلی)، مختصرالنافع (النافع فی مختصرالشرائع)، طبع و نشر بعثه قم، چاپ اول، 1413 ق.
10- شایگان، علی، حقوق مدنی، نشر طه، چاپ اول، 1375.
11- شهیدی، مهدی، حقوق مدنی: آثار قرادادها و تعهدات، جلد سوم، نشر مجد، چاپ اول، 1382.
12- صفایی، سیدحسین، امامی، اسدالله، حقوق خانواده، جلد اول، نشر دانشگاه تهران، چاپ سوم، 1372.
13- طباطبایی بروجردی، سیدحسین و دیگران، توضیح المسائل محشی، چاپخانه‌ی علمیه قم، نشر مؤسسه انتشارات جاویدان و مؤسسه انتشارات فراهانی، بی‌تا.
14- طرابلسی، عبدالعزیز بن براج، مهذب، جلد دوم، نشر دفتر انتشارات اسلامى، ‏چاپ اول، 1406 ق.
 15- عاملی کرکی، علی بن حسین (محقق ثانی)، جامع المقاصد فی شرح قواعد ‌العلامه، جلد سیزدهم، نشر مؤسسه آل البیت، چاپ اول،1311 ق.
16- فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، چاپ ششم، 1379.
17- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی (خانواده)، نشر شرکت انتشار، جلد اول، چاپ سوم، 1371.
18- محقق داماد، مصطفی، حقوق خانواده، نشر علوم اسلامی، چاپ چهارم، 1372.
19- معاونت آموزش قوه قضاییه، مجموعه نظرات مشورتی فقهی در امور حقوقی، جلد پنجم،  چاپ اول، 1385.
20- معاونت حقوقی و توسعه قضایی قوه قضاییه، مجموعه تنقیح شده قوانین و مقررات حقوقی، جلد اول، نشر روزنامه‌ی رسمی، چاپ دوم، 1388.
21- موسوی خمینی، روح‌الله، تحریرالوسیله، جلد دوم، نشر دارالعلم، بی‌تا.
22- نجفی، محمدحسن بن محمدباقر، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد سی و یکم، نشر دار ‌احیاء ‌التراث‌ العربی، چاپ هفتم، بی‌تا.