نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه تهران (پردیس قم)

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران(پردیس قم)

چکیده

پذیرش اصل حسن‌نیت در دوره‌ی پیش‌قراردادی، پیامدهایی را به دنبال خواهد داشت. رعایت این اصل اقتضا می‌کند که طرفین در مرحله‌ی گفتگوهای مقدماتی برای رسیدن به هدف مشترک، در نهایت صداقت، جدیت و شفافیت با یکدیگر همکاری داشته و به ارائه‌ی اطلاعات بپردازند و ضمن رعایت رازداری نسبت به اطلاعات محرمانه‌ی طرف مقابل و عدم مذاکره‌ی موازی، منافع یکدیگر را محترم بشمارند. قوانین موضوعه‌ی ایران در پذیرش اصل مذکور به عنوان یک قاعده‌ی کلی تصریحی ندارد. اگرچه می‌توان از ملاک ماده‌ی 8 قانون مسئولیت مدنی و سایر مقررات موجود، لزوم رعایت حسن‌نیت در اجرای کلیه‌ی حقوق و تکالیف و در تمام حوزه‌ها از جمله دوره‌ی پیش‌قراردادی را به شیوه‌ی استقراء اثبات کرد، اما این شیوه جامعه‌ی حقوقی را در پذیرش این اصل به عنوان یک قاعده‌ی کلی مجاب نخواهد کرد. لذا با در نظر داشتن ضرورت‌های اجتماعی و اقتصادی، حقوق ایران باید در مسیر پذیرش صریح این اصل قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Good faith Principle and its Legal Consequences in the Pre - contractual Stage; A Comparative Study in the UK and French Law

نویسندگان [English]

  • Alireza Bariklou 1
  • Seyed Ali Khazaee 2

چکیده [English]

Governing the good faith principle in the pre- contractual period, would lead to important consequences. This principle requires that the parties cooperate with full sincerity and effort transparency and transfer information in the preliminary stage of negotiation for reaching to the joint goal, and also preserve the confidential information confidentiality and not doing parallel negotiations, so they meet the interest of each other.  The Iranian positive law has not any specified Act in the acceptation of the said principle as a general rule. Although, it is possible to use the criteria of Article 8 of civil liability law and other provisions, to proof the binding of observance the good faith in the execution of all rights and obligations in all stages including pre -contractual stage , but this manner is not satisfying the legal community in accepting this principle as a general rule. By considering the social and economic necessities therefore the Iranian law should accept this principle clearly.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Good faith Principle
  • Obligation to Provide Information
  • Confidentiality
  • Non parallel Negotiation
  • Seriousness and Transparency in the Preliminary Negotiation
الف: فارسی
‌1- ابراهیمی، یحیی، «مطالعه تطبیقی مفهوم و آثار حسن‌نیت در انعقاد، تفسیر و اجرای قرارداد»، مجله‌ی حقوقی بین‌المللی، شماره‌ی 41، 1388.
‌2- اشمیتوف، کلایوم ام.، حقوق تجارت بین‌الملل، مترجم: بهروز اخلاقی، فرهاد امام، سید محمد اسبقی، امیرحسین طیبی‌فرد و اسماعیل همت‌دوست، جلدهای اول و دوم، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، 1378.
‌3- اصغری آقمشهدی، فخرالدین؛ ابوئی، حمیدرضا، «حسن‌نیت در انعقاد قرارداد در حقوق انگلیس و ایران، اندیشه‌های حقوق خصوصی»، شماره‌ی 12، بهار و تابستان 1387.
‌4- امیری قائم‌مقامی، عبدالمجید، حقوق تعهدات (کلیات حقوق تعهدات- وقایع حقوقی)، جلد اول، تهران، نشر میزان، 1378.
‌5- امیری قائم‌مقامی، عبدالمجید، حقوق تعهدات (اعمال حقوقی- تشکیل عقد)، جلد دوم، تهران، نشر میزان، 1378.
‌6- انصاری، علی، تئوری حسن‌نیت در قراردادها، تهران، انتشارات جنگل، 1388.
‌7- اوصیاء، پرویز، «تدلیس: مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه، انگلیس، اسلام و ایران»، تحولات حقوق خصوصی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، 1371.
‌8- بابایی، ایرج، حقوق بیمه، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ اول، 1385.
‌9- جعفرزاده، میرقاسم؛ سیمایی صراف، حسین، «حسن‌نیت در قراردادهای بین‌المللی: قاعده‌ای فراگیر یا حکمی استثنائی»، مجله‌ی تحقیقات حقوقی، شماره‌ی 41، 1384.
‌10- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، دایره‌المعارف حقوق مدنی و تجارت، جلد اول، تهران، بنیاد راستاد، 1356.
‌11- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، دوره حقوق مدنی: حقوق تعهدات، جلد اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1369.
‌12- حاجی‌پور، مرتضی، بررسی تطبیقی اصل حسن‌نیت در حقوق قرارداد، رساله‌ی دکتری، دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1388.
‌13- خزاعی، حسین، حقوق تجارت، جلد سوم، نشر قانون، چاپ اول، 1385.
‌14- داکسبری، رابرت، مروری بر حقوق قراردادها در انگلستان، ترجمه و توضیح: حسین میرمحمد صادقی، تهران، نشر حقوقدان، 1377.
‌15- دیلمی، احمد، حسن‌نیت در مسئولیت مدنی، رساله‌ی دکتری، دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1388.
‌16- دیلمی، احمد، حسن‌نیت در مسئولیت مدنی، تهران، نشر میزان، 1389.
‌17- ژوردن، پاتریس، تحلیل رویه قضایی در زمینه مسئولیت مدنی، ترجمه و تحقیق: مجید ادیب، تهران، نشر میزان، چاپ اول، 1382.
‌18- ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، جلد سوم، تهران، نشر دادگستر، 1374.
‌19- شهیدی، مهدی، حقوق مدنی: تشکیل قراردادها و تعهدات، جلد اول، تهران، نشر حقوقدان، 1377.
‌20- شهیدی، مهدی، حقوق مدنی: آثار قراردادها و تعهدات، جلد سوم، تهران، انتشارات مجد، 1382.
‌21- عابدیان، میرحسین؛ خروشی، عبدالعظیم، «تعهدات پیش‌قراردادی بیمه‌گر و جای خالی آن در لایحه بیمه تجاری»، مجله‌ی تحقیقات حقوقی، شماره‌ی 50، پاییز و زمستان 1388.
‌22- عدل (منصورالسلطنه)، مصطفی، حقوق مدنی، انتشارات بحرالعلوم، 1373.
‌23- فخاری، امیرحسین، «تاریخ صدور چک چه تاریخی است؟»، مجله‌ی تحقیقات حقوقی، شماره‌ی 36-35، 1381.
‌24- قاسمی حامد، عباس، «حسن‌نیت در قرارداد؛ مبنای تعهد به درستکاری و تعهد به همکاری در حقوق فرانسه»، مجله‌ی تحقیقات حقوقی، شماره‌ی 46، پاییز و زمستان 1386.
‌25- قاسمی حامد، عباس، «متخصص: متعهد ارائه اطلاعات به مصرف‌کننده در حقوق فرانسه»، مجله‌ی تحقیقات حقوقی، شماره‌ی 49، بهار و تابستان 1388.
‌26- قاسمی حامد، عباس، «مروری اجمالی بر نظریه تعهد به دادن اطلاعات در قرارداد از دیدگاه حقوق فرانسه»، مجله‌ی کانون وکلا، شماره‌ی 10، 1375.
‌27- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی: ایقاع، تهران، مؤسسه‌ی نشر یلدا، چاپ اول، 1370.
‌28- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی: عقود اذنی- وثیقه‌های دین، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1378.
‌29- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، جلد اول، تهران، انتشارات بهنشر، 1364.
‌30- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، جلد سوم، تهران، انتشارات بهنشر، 1368.
‌31- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، جلد پنجم، تهران، انتشارات بهنشر، 1369.
‌32- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی، معاملات معوض- عقود تملیکی، تهران، انتشارات بهنشر، 1363.
‌33- کامیار (کارکن)، محمدرضا، گزیده آراء دادگاه‌های حقوقی، تهران، نشر حقوقدان، 1376.
‌34- کاویانی، کوروش، اصل عدم قابلیت استناد به ایرادات در مقابل دارنده با حسن‌نیت سند تجاری، رساله‌ی دکتری، دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1377.
‌35- کاویانی، کوروش، حقوق اسناد تجارتی، نشر میزان، 1383.
‌36- کوتس، هاین، حقوق قراردادها در اروپا، جلد اول، چاپ اول، 1385.
‌37- محسنی، حسن، «اصل حسن‌نیت در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی»، مجله‌ی حقوق تطبیقی، شماره‌ی 1، بهار و تابستان 1385.
‌38- موسوی بجنوردی، سیدمحمد، «قاعده اقدام»، فصلنامه‌ی دیدگاه‌های حقوقی، شماره‌ی 2، تابستان 1375.
‌39- نوری، محمدعلی؛ نخجوانی، رضا، حقوق تجارت الکترونیک، تهران، کتابخانه‌ی گنج دانش، 1382.
 
ب: عربی
1- انصاری، مرتضی، المکاسب، جلد دوم، انتشارات دهاقانی، 1372.
‌2- جبعی عاملی، زین‌الدین بن ‌علی، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، جلد سوم، 1414.
‌3- حسینی‌عاملی، سیدمحمدجواد، مفتاح‌الکرامه فی شرح قواعد العلامه، جلدهای دهم و شانزدهم، دارالتراث، 1418.
‌4- حلی، جعفر بن حسن (محقق حلی)، شرایع‌الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جلد دوم، چاپ سنگی، بی جا، 1408.
‌5- نوری طبرسی، حسین، مستدرک ‌الوسائل و مستنبط‌ المسائل، جلد سیزدهم، مؤسسه‌ی آل‌البیت لإحیاء ‌التراث، 1408.
ج: انگلیسی
‌1- Bennett, Howard N., Statements of Fact and Statements of Belief in Insurance Contract Law and General Contract Law, The Modern Law Review, Vol. 61, November 1998.
2- Bloemendal, Lan, Pre-contractual Negotiations and Legal Obligations, Seminar in Law Society House, Queensland Law Society, 12 June 2003.
‌3- Brownsword, Roger, Individualism, Cooperativism and an Ethic for European Contract Law, The Modern Law Review, Vol. 64, July 2001.
‌4- Busch, Danny and others, The Principles of European Contract Law and Dutch Law: A Commentary, Kluwer Law International, 2002.
‌5- Cartwright, John; Hesselink, Martijn, Pre-contractual Liability in European Private Law, Cambridge University Press, 2009.
‌6- Dietrich, Joachim, Classifying Pre-contractual Liability: A comparative Analysis, Legal Studies, Vol. 21, 2001.
‌7- Farnsworth, E.A., Pre-contractual Liability and Preliminary Agreements: Fair Dealing and Failed Negotiations, Columbia Law Review, Vol. 87, 1987.
‌8- Florence, Caterini, Pre-contractual Obligations in France and the United States, LLM Thesis, University of Georgia, School of Law, 2005.
9- Garner, Bryan A., Black’s Law Dictionary, 8th edition, Thomson Dublication, 2004.
10- Giliker, Paula, A Role for Tort in Pre-contractual Negotiations? An Examination of English, French and Canadian Law, International and Comparative Law Quarterly (ICLQ), Vol. 52, 2003.
11- Giliker, Paula, Pre-contractual Liability in English and French Law, Kluwer Law International, 2002.
‌12- Kessler, Friedrich; Fine Edith, Culpa in Contrahendo, Bargaining in Good Faith and Freedom of Contract: A comparative Study, 77 Harward Law Review, 1963-64.
‌13- Kötz, Hein, Pre-contractual Duties of Disclosure: A Comparative and Economic Perspective, European Journal of Law and Economics, Vol. 9, No. 1, 2000.
14- Kucher, Alyona, Pre-contractual Liability: Protecting the rights of the parties engaged in negotiations, NYU- Paper. Doc, May 2004.
‌15- Lando, Ole; Hugh, Beale, Principles of European Contract Law, Kluwer Law International, 2000.
‌16- Mussy, Alberto M., The Good Faith Principle in contract Law and Pre-contractual Duty to Disclose: Comparative analysis of new differences in Legal Cultures, Paper Provided by ICER (International Centre for Economic Research) in its Series, No. 19, 2000.
‌17- O’Connor, J.F., Good Faith in English Law, Dartmouth Publishing Company Limited, 1990.
‌18- Pettinelli, Avv. Cristiano, Good Faith in Contract Law: Two paths, two Systems, the need for harmonization, Diritto & Diritti, Rivista giuridica pubblicata su Internet, inserito il 11/10/2005.
‌19- Powers, Paul, Defining the Indefinable: Good Faith and the United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods, Journal of Law and Commerce, Vol. 18, 1999.
‌20- Schlechtriem, Peter, Commentary on the UN Convention on Contracts for the International Sale of Goods, Clarendon Press, Oxford, 1998.
‌21- Smith, J.C., Smith and Thomas, A Casebook on Contract, Sweet and Maxwell, 1992.
‌22- Tetley, William, Good Faith in Contract: Particularly in the Contracts of Arbitration and Chartering, Mc Gill University, 2004.
‌23- Treitel, Guenter, The Law of Contract, Sweet and Maxwell, 1999.
‌24- UNCITRAL Convention 1988 on International Bills of Exchange and International Promissory Notes.
‌25- United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods.
د: فرانسه
‌1- Saleilles, Raymond, De la Responsabilité Précontractuelle, 6 Revue Trimestrielle de Droit Civil, 1907.
2- Vanel, Marguerite, Bonne Foi, in: Encyclopédie Juridique, Répertoire de Droit Civil, 1984. No.3.