نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حقوق خصوصی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

چکیده

چنانچه شخصی به دیگری با اسباب مختلف و متعدد، بدهکار باشد و مبلغی را جهت ایفای دین بپردازد، نص مادۀ 282 قانون مدنی به وی اختیار انتخاب یکی از دیون و تعلق پرداخت به آن را داده است. وجود شرایطی در دین منتخب و مبلغ تأدیه‌شده لازم است تا بتوان مدیون را مُحق در انتخاب دانست؛ از جمله مهم‌ترین این شرایط، کمیت مبلغ پرداختی و دیون است؛ در این راستا فروضی مطرح است که شائبۀ تعارض برخی از این فروض با مادۀ 277 قانون مدنی وجود دارد که به نظر می‌رسد با توجه به رویکرد حمایتی قانون‌گذار در مادۀ 282 و تفسیر به نفع مدیون، باید پرداخت با تمامی کمیت‌ها را مشمول مادۀ فوق دانست.
درخصوص بازۀ زمانی‌ای که مدیون اختیار اعمال حق مذکور را دارد، رویکردهای متفاوتی بیان شده است. وجود اماراتی در مادۀ 282 مبنی بر عدول از شیوۀ منتخب در حقوق فرانسه و توجه به پیشینۀ فقهیِ مسئلۀ مورد بحث مبنی بر وجود نظریاتی بر پایۀ بقاء حق مدیون در زمان منازعه از یک سو و عدم اعتنای فقها به حق دائن در انتخاب دین از سوی دیگر، همگی روشنگر آن است که اختیار مدیون در انتخاب یکی از دیون متعدد مصرح در مادۀ 282 قانون مدنی مطلق است و اعم است از زمان تأدیه و زمان اقامۀ دعوا.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Debtor’s option in selecting one of the several debts

نویسندگان [English]

  • morteza ghasemzadeh 1
  • fatemeh nouri 2

1 professor

2 PHD student

چکیده [English]

If person owe to another with different reason and pay sum to paying off his debt; the article 282 civil law authorize to him for choosing that for which debt is this payment. In order to entitle the debtor for this selection; some conditions are needed; among the most momentous of these conditions is the amount of payment and debt. In this regard there is a dubious assumption that shows there is conflict in some assumptions with article 277 that seems according to legislative supportive. Approach in article 282 and interpretation in favor of the debtor; all qualities shall be covered by the above article. Regarding the time interval that debtor has authority to exercise his above right different approaches is stated. In one hand existence of proofs in article 282 on the basis of deviate from the chosen method in French law and attention to jurisprudential comment in regarding of debtor’s option.In the other hand existence some theories base on staying the debtor’s right at the time of quarrel. It is all enlightening that debtor’s option in selecting one of the several debts in article 282 is absolute and conditioning both time of debt settlement and litigation time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Article 282 civil law
  • several debts
  • time of debt settlement
  • article 277 civil law
  • distribution theory
  • فارسی

    • جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1379)، محشی قانون مدنی( علمی، تطبیقی، تاریخی)،چاپ اول، تهران: گنج دانش.
    • جعفری لنگرودی، محمد جعفر(1378)، حقوق تعهدات، چاپ سوم، تهران: گنج دانش.
    • شهیدی، مهدی(1388) [الف]، سقوط تعهدات، چاپ نهم، تهران: مجد.
    • شهیدی، مهدی ( 1388) [ب]، اصول قرارداد و تعهدات، چاپ پنجم، تهران: مجد.
    • علی احمدی، حسین (137۵)، اجرای تعهد قراردادی، چاپ اول، تهران: انتشارات برهمند.
    • کاتوزیان، ناصر (138۶)، دوره مقدماتی حقوق مدنی(اعمال حقوقی)، چاپ دوازدهم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    • کاتوزیان، ناصر،(1392)، قواعد عمومی قراردادها، ج۴، چاپ هفتم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    • محمدی، ابوالحسن (1390)، مبانی استنباط حقوق اسلامی، چاپ چهل و چهارم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    • نوری، محمد (1390)، عقود و تعهدات قراردادی به‌طور کلی و الزامات بدون قرارداد ( ترجمه مواد 110۶الی138۶ قانون مدنی فرانسه)، چاپ دوم، تهران: گنج دانش.

    عربی

    • السنهوری، عبدالرزاق احمد (19۵8)، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، ج3، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    • خمینی، سید روح الله موسوی (1۴2۵ق)، تحریرالوسیله، مترجم: علی اسلامی، ج3، چ بیست و یکم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
    • سبزواری، سید عبدالاعلی (1۴13ق)، مهذب الاحکام، ج21، چاپ چهارم، قم: دفتر حضرت آیت الله.
    • سبزواری، محقق، محمد باقر بن محمد مومن (بی تا)، کفایه الاحکام، ج1، چاپ اول، اصفهان: انتشارات مهدوی.
    • سیستانی، سید علی حسینی (بی‌تا)، منهاج الصالحین، ج2، بی نا.
    • شوشتری، محمدتقی( 1۴0۶ق)، النجعه فی شرح اللعمه، ج8، تهران: کتابفروشی صدوق.
    • عاملی، کرکی، محقق ثانی، علی بن حسین (1۴1۴ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج۵، چاپ دوم، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
    • عاملی، شهید ثانی، زین الدین بن علی (1۴13ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، ج۴، چاپ اول، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
    • گلپایگانی، لطف الله صافی (1۴1۶ق)، هدایه العباد، ج2، چاپ اول، قم: دارالقرآن الکریم.
    • گلپایگانی،سید محمد رضا موسوی (1۴13ق)، هدایه العباد، ج2، چاپ اول، قم: دارالقرآن الکریم.
    • گیلانی، محمد تقی بهجت (1۴2۶ق)، جامع المسائل، ج3، چاپ دوم، قم: دفتر معظم له.
    • لنکرانی، محمد فاضل موحدی (1۴2۵ق)، تفصیل الشریعه، چاپ اول، قم: مرکز فقه ائمه اطهار علیهم السلام.
    • مغنیه، محمد جواد (1۴21ق)، فقه الامام الصادق علیه السلام، ج۴، چاپ دوم، قم:مؤسسه انصاریان.
    • نجفی، محمدحسن (بی‌تا)، جواهر الکلام فی شرح شرایع السلام، ج2۵، چاپ هفتم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    • نجفی، حسن‌بن‌جعفر ( کاشف الغطاء) (1۴22ق)، انوار الفقاهه (کتاب الرهن)، چاپ اول، نجف: مؤسسه کاشف‌الغطاء.