نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• عبدالعلی توجهی ¹
• هاله کریمیان ²

¹ عضو هیأت علمی گروه حقوق دانشگاه شاهد

² دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق جزاوجرم شناسی دانشکده حقوق دانشگاه آزاداسلامی واحدتهران مرکز، پژوهشگرمرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی

چکیده

از جمله مسائل مرتبط با مسئولیت کیفری و اصل شخصی بودن آن، مسئولیت کیفری ناشی از رفتار دیگری است که قانون‌گذار در ماده 142 قانون مجازات اسلامی 1392 از آن تحت عنوان «مسئولیت کیفری به علت رفتار دیگری» یاد کرده است؛ بدین معنا که مسئولیت کیفری متوجه شخصی می‌گردد که دخالتی در ارتکاب جرم نداشته است اما به دلیل وجود شرایطی خاص بنابر صلاحدید قانون­گذار، مسئول شناخته شده و مجازات می­گردد. تا قبل از تصویب این قانون مصادیق این مسئولیت به طور پراکنده در برخی از قوانین مورد اشاره قرار گرفته بود. در اسناد بین‌المللی نیز، مفهومی تحت عنوان مسئولیت کیفری مقامات مافوق (فرماندهی) وجود دارد که به موجب آن فرماندهان نظامی یا مقامات مافوق در قبال جرایمی که توسط نیروهای تحت فرماندهی یا کنترل آنها ارتکاب یافته است در صورتی که کنترل لازم را نسبت به زیردستان خود اعمال نکرده باشند، مسئول شناخته می‌شوند. مسؤلیت کیفری مقامات مافوق در قبال رفتار مجرمانه زیردستانشان یکی از موضوعات مهم حقوق جزای بین‌الملل به شمار می‌آید. در خصوص توجیه تحمیل مسئولیت کیفری به مقامات مافوق دلایل متعددی مورد توجه قرار گرفته است. از جمله این دلایل مسئولیت کیفری ناشی از رفتار دیگری است. بر همین اساس مطالعه جداگانه هر یک از این مفاهیم و شناسایی رابطه میان آنها حائز اهمیت است که در نوشتار حاضر، از طریق مطالعه مبانی نظری و رجوع به قوانین و متون اسناد و مدارک، بدان‌ها پرداخته شده است. بنا بر نتایج به دست آمده در این پژوهش، مسئولیت کیفری مقامات مافوق را تا حدودی می‌توان مشابه مسئولیت کیفری ناشی از رفتار دیگری در حقوق داخلی دانست.

کلیدواژه‌ها

• اصل شخصی بودن مسئولیت کیفری
• اصل شخصی بودن مجازات‌ها
• مسئولیت کیفری ناشی از رفتار دیگری
• مسئولیت کیفری مقامات مافوق

عنوان مقاله [English]

The Criminal Responsibility Arising from Another Person’s Behavior in Iran's Rules and International Documents

نویسندگان [English]

• Abdolali Tavajohi ¹
• Haleh karimian ²

¹ عضو هیأت علمی گروه حقوق دانشگاه شاهد

² دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق جزاوجرم شناسی دانشکده حقوق دانشگاه آزاداسلامی واحدتهران مرکز، پژوهشگرمرکز تحقیات اخلاق وحقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی

چکیده [English]

One of the issues related to criminal responsibility and the principle of its individuality is the criminal responsibility arising from the other’s behavior that legislator has referred it as criminal responsibility arising from other’s behavior in 142 article of Islamic Penal Law of 2013. This means that the criminal responsibility is on a person who has not committed the crime, but is known responsible and punished due to specific conditions and based on the legislator's discretion. Before approving this law, the examples of this responsibility had been referred discretely in some laws. There is a concept called criminal responsibility of superiors (commander-ship) in the international documents that whereby military commanders or superiors are known responsible for crimes that were committed by forces under their command or control, in the lack of necessary control of their subordinates. This is one of the important issues in international criminal law and there are several reasons for its justification includes criminal responsibility arising from other’s behavior. Accordingly, a separate study of each of these concepts and identification of their relationship is important, which is discussed in the present research through study theoretic principles and refer to regulations, texts and other documents. According to results in this study, criminal responsibility of superiors can be similar criminal liability arising from other’s behavior in the internal law.

کلیدواژه‌ها [English]

• Principle of Individuality of Criminal Responsibility
• Principle of Individuality of Punishments
• Vicarious Liability
• Criminal Responsibility of Superiors (Commander-ship)