1عضو هیأت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا
2کارشناس ارشد حقوق جزا و جرمشناسی،کارشناس حقوقی پلیس فتا
چکیده
حریم خصوصی محدوده معقولی است که فرد انتظار دارد از دسترس دیگری مصون بماند. این دیگری میتواند هم دولت باشد و هم سایر اشخاص حقیقی و حقوقی، لذا حریم خصوصی در فضای مجازی نیز تعریفی مشابه دارد. اما این فضا باعث شده تهدیدها و فرصتهای جدیدی درحریم خصوصی افراد ایجادشده و حریم خصوصی در فضای مجازی با سئوالات، ابهامات و چالشهایی مواجه شده است. ابتدا باید به ریشه شکلگیری مفهوم حریم خصوصی و فضای مجازی بپردازیم، حریم خصوصی از زمانی اهمیت پیدا میکند که فرد اهمیت دارد و بدون فرد، حریم او هم وجود نخواهد داشت. از این روست که حریم خصوصی یک مفهوم مدرن است. حال با توجه به این نکته که همین فرد، تأثیرگذارترین عنصر در فضای مجازی است و فرد است، که به اینترنت به مثابه کاربر آن هویت میبخشد، بررسی مفهوم و گستره حریم خصوصی در فضای مجازی اهمیتی دوچندان پیدا میکند. حال که معلوم شد چرا و چگونه موضوع حریم خصوصی با فضای مجازی و شبکه اجتماعی گره خورده است، مهمترین سئوال این مقاله شکل میگیرد که مفهوم، گستره و قلمرو حریم خصوصی در فضای مجازی چیست. طبیعتاً با روشن شدن این مسأله باید به دنبال پیدا کردن بسترهای نقض حریم خصوصی در فضای مجازی بوده و به این موضوع پرداخت که چه کسانی و با چه اهدافی اقدام به نقض حریم خصوصی در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی میکنند، تا راهکارهایی را برای جلوگیری از این نقض پیدا کرد. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی به دنبال تبیین این موضوعات رفته است.
- بهمنی قاجار، محمدعلی، «دادرسی عادلانه بر پایه قانون احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی»، مجله اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره 239، 1386.
- پور قهرمانی، بابک؛ و علی صابرنژاد، حریم خصوصی در فضای سایبر از منظر حقوق بینالملل، چاپ اول، تهران، انتشارات مجد، 1394.
- حبیبزاده، طاهر، حقوق فناوری اطلاعات مقدمهای بر حقوق تجارت الکترونیک (مطالعه تطبیقی)، جلد اول، تهران، انتشارات مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی،1390.
- خلخالی، سیدفرید، آزادی و نظم عمومی، پایاننامه کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه شهید بهشتی، 1379.
- رحمدل، منصور، «حق انسان بر حریم خصوصی»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 70، شماره 10، 1384.