TY - JOUR ID - 45791 TI - نقش اصول حقوقی در تفسیر و رفع تعارض قوانین؛ مطالعۀ موردی قوانین کیفری و مدنی ایران JO - مجله حقوقی دادگستری JA - JLJ LA - fa SN - 1735-4358 AU - میرزایی, اقبال علی AD - استادیار گروه حقوق، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 85 IS - 113 SP - 309 EP - 331 KW - تعارض قوانین KW - اصول حقوقی KW - تفسیر قانون KW - مصادیق تعارض DO - 10.22106/jlj.2020.123840.3303 N2 - اصول حقوقی، مهم‌ترین منبع حقوق است و بر فراز همۀ منابع قرار دارد. اگرچه در اندیشه‏های حقوقی معمولاً از نقش اصول حقوقی در موضع سکوت قوانین موضوعه و فقدان حکم قضیه در سایر منابع یاد می‏شود و به همین جهت، از اصول حقوقی به‌عنوان منبع مکمل یاد می‌شود اما، کارکرد اصول، منحصر به رفع خلأ قوانین نیست و در مقام قانون‌گذاری، دادرسی، تفسیر و اجرای قوانین نقش بسزایی دارد. به‏ویژه که قوانین با اصول حقوقی محک زده می‏شود. از اینجا اهمیت اصول حقوقی و برتری آن بر همۀ منابع حقوق آشکار می‏شود. به‏علاوه، کارکردهای اصول حقوقی در مقام تفسیر قوانین متعارض قابل توجه است. اصول حقوقی در موضع تفسیر و رفع تعارض قوانین از جهات متعدد نقش دارد: از سویی، رفع تعارض قوانین به یاوری اصول حقوقی محقق می‏شود و در این مقام، اصول حقوقی دلیل عمل حقوق‌دان برای توجیه و تأیید نسخ ضمنی یا تخصیص قانون است. از سوی دیگر، اصول حقوقی می‏تواند معیار مستقل برای ترجیح یکی از دو قانون متعارض قرار گیرد. بر این مبنا، از میان دو قانون متناقض، آنکه مخالف با اصول حقوق است کنار گذاشته می‏‏شود؛ هر‌چند متضمن آخرین ارادۀ قانون‌گذار باشد. نیز، چه‌بسا، عقیده به تخصیص قانون و انحراف از قاعدۀ عمومی دلیلی خردپسند به همراه نداشته باشد و به همین جهت، نتوان از آن دفاع کرد. هم‏چنان که عقیده به نسخ ضمنی مادۀ قانونی با ماده‏ای دیگر از همان مجموعه ممتنع است. به‏علاوه، در فرضی که نسبت میان موضوعات دو قانون متعارض، عموم و خصوص من‏وجه است، اعمال قاعدۀ تخصیص ممکن نیست و در این موارد، رفع تعارض دو قانون فقط به نیروی اصول و استدلال‏ حقوقی میسر است. UR - https://www.jlj.ir/article_45791.html L1 - https://www.jlj.ir/article_45791_cc5af509288fdc742f66bbe46d2e8b4e.pdf ER -