دوره 87 (1402)
دوره 86 (1401)
دوره 85 (1400)
دوره 84 (1399)
دوره 83 (1398)
دوره 82 (1397)
دوره 81 (1396)
دوره 80 (1395)
دوره 79 (1394)
دوره 78 (1393)
دوره 77 (1392)
دوره 76 (1391)
دوره 75 (1390)
دوره 74 (1389)
دوره 73 (1388)
دوره 72 (1387)
دوره 71 (1386)
دوره 70 (1385)
دوره 69 (1384)
دوره 68 (1383)
دوره 67 (1382)
دوره 66 (1381)
دوره 65 (1380)
دوره 64 (1379)
دوره 63 (1378)
دوره 62 (1377)
دوره 61 (1376)
دوره 60 (1375)
دوره 59 (1374)
دوره 58 (1373)
دوره 57 (1372)
دوره 56 (1371)
دوره 55 (1370)
حقوق عمومی
شناسایی حق‌های رفاهی در قوانین اساسی

محمد نجفی کلیانی؛ مهدی هداوند؛ علی محمد فلاح زاده

دوره 86، شماره 120 ، دی 1401، ، صفحه 327-352

https://doi.org/10.22106/jlj.2022.545196.4589

چکیده
  یکی از مناقشه‌برانگیزترین مباحث حقوقی و سیاسی در چند دهۀ اخیر ـ به‌خصوص از دهۀ 1990 به بعد ـ شناسایی حق‌های رفاهی در قوانین اساسی کشورهای مختلف و نحوۀ شناسایی آن‌ها است. هرچند به ظاهر اغلبِ قوانین اساسی مبادرت به شناسایی این حق‌ها کرده‌اند، اما وضعیت حق‌های مزبور در قوانین اساسی از الگوی واحدی پیروی نمی‌کند و برخلاف حق‌های نسل ...  بیشتر

حقوق عمومی
صلاحیت دیوان عالی کشور در رسیدگی به تخلف رئیس‌جمهور از انجام وظایف قانونی

مهدی مرادی برلیان؛ محمدقاسم تنگستانی

دوره 86، شماره 119 ، مهر 1401، ، صفحه 351-372

https://doi.org/10.22106/jlj.2022.548281.4680

چکیده
  از‌ بایسته‌های تضمین اجرای اصل حاکمیت قانون در سطح نهادهای سیاسی، پیش‌بینی ضمانت‌اجرا برای نقض قوانین از سوی مقامات سیاسی است. قانون اساسی ایران نیز با پیش‌بینی سازوکارهای مختلفی برای مسئولیت رئیس‌جمهور کوشیده است تا ضرورت پیش‌گفته را اجابت کند. باوجود پیش‌بینی امکان محاکمۀ رئیس‌جمهور در پیشگاه دیوان‌عالی کشور به دلیل تخلف ...  بیشتر

حقوق عمومی
آثار حقوقی نظارت فقهای شورای نگهبان بر اطلاق و عموم قوانین و مقررات در نظام قضایی و دادگستری ایران

محمدعلی فراهانی؛ مرتضی حاجی علی خمسه؛ هادی طحان نظیف

دوره 86، شماره 118 ، تیر 1401، ، صفحه 207-227

https://doi.org/10.22106/jlj.2021.532038.4227

چکیده
  یکی از مباحث مهم نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، نحوۀ اعمال حاکمیت موازین شرعی بر قوانین و مقررات است. اجرای این موضوع که در اصل 4 قانون اساسی بدان پرداخته شده است، آثار حقوقی و قضایی متعددی را در نظام حقوقی موجب می‌شود. به بیان دیگر، اعلام مغایرت یا عدم مغایرت مصوبات یا قوانین و مقرراتی که توسط فقهای شورای نگهبان صورت می‌گیرد آثار ...  بیشتر

حقوق خانواده
رهیافتی بر اساسی‌سازی قضایی حقوق خانواده در نظام حقوقی ایران

محسن صفری؛ زهرا مشایخی

دوره 85، شماره 116 ، دی 1400، ، صفحه 233-256

https://doi.org/10.22106/jlj.2021.522299.3909

چکیده
  خانواده یک نهاد اجتماعی و واحد طبیعی است که در دهه‌های گذشته شاهد تغییرات چشمگیری در تعریف، ساختار و کارکرد آن بوده‌ایم. در بسیاری از نظام‌های حقوقی، خانواده یک نهاد ایدئولوژیک است که قوانینی در سایۀ احکام دینی برای تنظیم این نهاد وضع شده است؛ قوانینی که نوعاً آمره بوده و ارادۀ افراد در تعیین مناسبات آن محدود و جزئی است. با این حال ...  بیشتر

حقوق عمومی
تأملی بر قلمرو و اهداف اصول حقوق عمومی اقتصادی در پرتو آراء هیئت عمومی دیوان عدالت اداری

زهرا بیدار؛ ابراهیم عبدی‌پورفرد

دوره 85، شماره 115 ، مهر 1400، ، صفحه 45-64

https://doi.org/10.22106/jlj.2021.129403.3465

چکیده
  اصول و قواعد عام حقوق عمومی اقتصادی بیانگر نحوۀ مداخلۀ دولت در اقتصاد و تحول آن به‌سوی بازتعریف نقش تنظیم‌گری دولت است. مطالعۀ شاخص‌های نظارت قضایی در حوزۀ تنظیم‌گری اقتصادی دولت، مستلزم بررسی رویۀ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری و استخراج اصول یاد شده است. هدف از پژوهش حاضر که به‌صورت توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است، دستیابی به این ...  بیشتر

حقوق عمومی
پاسخگویی پارلمانی قوّه قضائیه به مثابه چالش استقلال قضایی

مژگان نعمتی؛ محمدجعفر حبیب زاده؛ سیددرید موسوی مجاب

دوره 85، شماره 115 ، مهر 1400، ، صفحه 327-347

https://doi.org/10.22106/jlj.2021.527572.4072

چکیده
  دستگاه قضایی نیز همچون سایر ارکان و نهادهای عمومی، باید در قبال عملکرد خود در سطوح مختلف به‌ویژه فرایندهای دادرسی، نحوۀ تصمیم‌گیری و اجرای آن پاسخ‌گو باشد. با وجود این، پاسخ‌گویی در نظام قضایی همواره به‌منظور حفظ استقلال و دیگر ملاحظات نظیر حساسیت و کارکرد ویژه این نظام، با دیدگاه‌های مخالف بسیاری رو‌به‌رو بوده است. در این پژوهه، ...  بیشتر

حقوق عمومی
نقش دستگاه قضایی در نظارت بر تعلیق ایفای تعهدات حقوق بشری دولت‌ها

کیوان اقبالی

دوره 85، شماره 114 ، تیر 1400، ، صفحه 53-78

https://doi.org/10.22106/jlj.2021.131784.3570

چکیده
  بحث تعلیق حقوق بشر از جمله راهکارهایی است که به منظور ایجاد تعادل بین لزوم احترام به حقوق و آزادی‌های بشر و تضمین مصالح و منافع عمومی در شرایط اضطراری پیش‌بینی شده است. در این میان به منظور جلوگیری از امکان سوءاستفادۀ احتمالی از اختیارات دولت در تشخیص لزوم یا عدم لزوم تعلیق حقوق بشر شرایطی پیش‌بینی شده، اما نظر به آزادی عمل دولت‌ها ...  بیشتر

حقوق جزا و جرم شناسی
اساسی‌سازی اصول دادرسی کیفری؛ تحلیل تعارض‌های قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 با قانون اساسی

ولی رستمی؛ سینا رستمی؛ حسن کبگانی

دوره 84، شماره 112 ، دی 1399، ، صفحه 135-155

https://doi.org/10.22106/jlj.2020.112255.2863

چکیده
  نقطۀ عزیمت به‌سوی قانون‌مداری و نشانۀ پذیرش حاکمیت قانونْ وجود قانون اساسی در یک کشور است. در نظام حقوقی ایران، صیانت از قانون اساسی به‌وسیلۀ شورای نگهبان و قضات دادگستری اعمال می‌شود. با‌ وجود این، به نظر می‌رسد شورای نگهبان، در ارتباط با اصول مربوط به دادرسی منصفانۀ مندرج در قانون اساسی، هنگام بررسی شرعی و اساسیِ قانون آیین ...  بیشتر

حقوق عمومی
تأملی بر ابعاد حقوقی و سیاستی لوایح قضایی

محمدقاسم تنگستانی

دوره 84، شماره 109 ، فروردین 1399، ، صفحه 1-21

https://doi.org/10.22106/jlj.2020.109429.2767

چکیده
  مهم‌ترین منبع حقوق در کشورهای با نظام حقوق‌نوشته قانون است. فهم چیستی قانون و تمایز آن از مفاهیم مشابه، همچون سیاست، لازمۀ درک نظام حقوقی و قضایی و نقش‌آفرینی مؤثر در ایجاد و اجرای هنجارهای حقوقی است. در فرایند سیاست‌گذاری، از جمله سیاست‌گذاری قضایی، اشخاص با تخصص‌های متعدد و متفاوتی همچون حقوق، قضا، سیاست‌گذاری عمومی، علوم ...  بیشتر