علی اکبر ایزدی فرد؛ مهدی فلاح
چکیده
در باب ماهیت و مبنای ارش مدنی، هم در فقه و هم در حقوق ایران، بحثهای بسیاری درگرفته است، به گونهای که برخی ضمان ارش را ضمان ید یا ضمان قیمی تلقی نموده و نفس تفاوت قیمت مبیع سالم و معیوب در بازار را، ملاک تعیین میزان ارش میدانند و برخی، با انتقاد از این نظر، ارش را غرامت و جبران خسارتی میدانند که به دلیل عیب مبیع، بر خریدار وارد میشود. ...
بیشتر
در باب ماهیت و مبنای ارش مدنی، هم در فقه و هم در حقوق ایران، بحثهای بسیاری درگرفته است، به گونهای که برخی ضمان ارش را ضمان ید یا ضمان قیمی تلقی نموده و نفس تفاوت قیمت مبیع سالم و معیوب در بازار را، ملاک تعیین میزان ارش میدانند و برخی، با انتقاد از این نظر، ارش را غرامت و جبران خسارتی میدانند که به دلیل عیب مبیع، بر خریدار وارد میشود. گروهی هم، ضمان ارش را ضمان معاوضی قلمداد نموده که باید از عین ثمن پرداخت گردد. در رابطه با ماهیت ارش میتوان گفت که این ضمان، نه ضمانی قیمی است، نه ضمان معاوضی، نه ضمان ناشی از نقض عهد و نه غرامت بلکه، شیوهای برای اجرای تعهد توافق شده در خود عقد است. وقتی طرفین عقد، بر مبنای تعادل ارزش عوضین به انعقاد قراردادی مثل بیع، مبادرت میورزند، اگر این تعهد، به دلایلی همچون معیوب بودن مبیع، نقض گردد، باید به گونهای این تعهد منقوض، اجرا گردد. پرداخت ارش سبب می شود که تعهد مورد توافق طرفین در رابطه با برقراری تعادل میان ارزش عوض و معوض، به اجرا در آید، بر این اساس که مبنای ضمان ارش، تراضی طرفین است و مفاد قرارداد طرفین، بر این اصل و تعهد استوار است که ارزش عوضین در قرارداد، نسبتا برابر باشد. پس، مسئولیت بایع در پرداخت ارش، بر این مبنا که ناشی از مفاد قرارداد و تراضی طرفین بر برابری ارزش عوضین می باشد، مسئولیتی قراردادی است.