نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء(ص)

2 دانش‌آموخته دکترای حقوق عمومی از دانشگاه تهران

چکیده

در گذار از مرحله «شناسایی حق» به دوران «اجرایی‌شدن حقوق» که در مورد مفاهیم مرتبط با حقوق بشر در قرن بیستم به نکته کمال خود رسید حقوق تأمین اجتماعی نیز از مقوله‌هایی بوده که همواره در این فرایند، نقش مهمی ایفا کرده است. تأمین اجتماعی از اصول بنیادین حقوق بشر است که انسان به دلیل انسان‌بودن، حق دارد از مزایای آن برخوردار شود. بنابراین باید در این راستا به‌منظور احقاق حقوق افراد، سازوکارهای لازم پیش‌بینی شود. این پژوهش، ضمن بررسی مفهوم حق بر تأمین اجتماعی و اینکه تأمین اجتماعی، هم حق بشری وهم جزء حقوق شهروندی است، در پرتو اسناد بین‌المللی حقوق بشری از جمله معاهده اروپایی حقوق بشر و دیوان حقوق بشر اتحادیه اروپا که سهم عمده‌ای در تحول حقوق بشر و تضمین اعطای این حقوق دارند به بررسی قابلیت دادرسی حق بر تأمین اجتماعی می‌پردازد. نتایج مطالعه تطبیقی حاصل از این پژوهش در خصوص حق بر تأمین اجتماعی در ایران و انگلستان نشان می‌دهد که دادرسی حق بر تأمین اجتماعی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، دارای نارسایی‌هایی بوده ازجمله اینکه مرجع تخصصی برای رسیدگی به دعاوی تأمین اجتماعی وجود ندارد. به همین دلیل بیمه‌شدگان سازمان تأمین اجتماعی و سایر سازمان‌ها و صندوق‌ها در خصوص مرجع صالح برای رسیدگی به شکایاتشان در امور بیمه‌ای و حمایتی دچار سردرگمی هستند و امروزه بسیاری از کشورها شاهد تغییر ماهیت حق بر مساعدت اجتماعی، از یک حق انعکاسی یا ادعای مشروع به یک حق شخصی یا حق قانونی هستند. در کشور ما مساعدت اجتماعی هنوز حق قانونی  تلقی نمی‌شود. اصل29 قانون اساسی که همچون دیگر اسناد مهم حقوق بشری، «برخورداری از تأمین اجتماعی» را «حق همگان» دانسته، تا حد بسیار زیادی محقق نشده است لذا نیازمند بازنگری جدی در قوانین و مقررات مربوط به آن است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Judicabilty of the Right to Social Security: A Comparative Study in Iranian and English Law, in the Light of International Human Rights Instruments

نویسندگان [English]

  • Zeynab Esmati 1
  • Hassan Kolivand 2

چکیده [English]

The shift from "identify the right" to the "rights enforcement", About concepts related to human rights in the twentieth century it reached its full. Social security rights of the categories that have been in the process, has played a mportant role. Social Security is a fundamental human right. So in this respect for the rights of individuals, need mechanisms to be predicted. This research focus on the concept of the social security right and And that social security, are both human rights and part of the civil rights, in the light of international human rights instruments such as the European Convention on Human Rights and the Court of Human Rights in Europe have important contributions to the Human Rights evolution and grant these rights are guaranteed and pays the right to social security hearing ability. The results of this comparative study, the right to social security in the UK shows that the right to social trial in the legal system of the Islamic Republic of Iran has been the failure such as  there is not specific forums to address claims that is social security.For  this reason Insured persons in social organization and other organizations and funds about  competent  authority to deal with complaints in the insurance and protection are confused  and  Today  many countries have witnessed a change in the nature of the right to social assistance, a reflection of  a right or legitimate claim to a personal right or legal right.  Social assistance is not considered legal in our country. Article 29 of the constitution, which, like other human rights instruments “Benefit from social security" as "the right of everyone" knows, largely not realized it needs serious review of laws and regulations related to it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rights
  • Social Security
  • Trial
  • human rights
  • International documents
- السان، مصطفی و مجتبی همتی؛ روند شکل‌گیری حقوق تأمین اجتماعی در اسناد و موازین بین‌المللی، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال پنجم ، شماره 19، زمستان 1384.
- امیرارجمند، اردشیر و مجتبی همتی؛ حقوق رفاه اجتماعی و اشکال کنترل قضایی، راهبرد، شماره پنجاه، سال هجدهم، بهار 1388.
 - انصاری، مجید؛ «دادرسی در حقوق تأمین اجتماعی»، فصلنامه تأمین اجتماعی، سال نهم، پاییز 1386.
- بادینی، حسن؛ «جستاری نقادانه در نظام حقوقی تأمین اجتماعی ایران»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال سی و هشتم، شماره 4، زمستان 1387.
- بئاتریس ماینوی، دنیتینیانو؛ بیمه‌ها و حمایت‌های اجتماعی، ترجمه: ایرج علی‌آبادی، مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، 1380.
- پناهی، بهرام؛ اصول و مبانی نظام تأمین اجتماعی، نشر سوره، پاییز 1376.
- پناهی، بهرام؛ کارکردهای تأمین اجتماعی در ایران (ضرورت برپایی نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی)، انتشارات اسپید، 1385.
- تاموشات،کریستیان؛ حقوق بشر، ترجمه و نگارش: حسین شریفی طرازکوهی، میزان، 1386.
- فیض‌زاده، علی و سعید مدنی قهفرخی؛ بررسی مفهوم رفاه و تأمین اجتماعی در ایران و جهان، مؤسسه پژوهشی تأمین اجتماعی، 1379.
- قاری سیدفاطمی، سید محمد؛ حقوق بشر در جهان معاصر: دفتر دوم، جستارهایی تحلیلی از  حق‌ها و آزادی‌ها، نشر شهر دانش، 1388. 
- مالجو، محمد؛ «حقوق شهروندی و تأمین اجتماعی»، فصلنامه تأمین اجتماعی، سال اول، شماره اول، تابستان،  1378.
- میرعباسی، سیدباقر، و رزی میرعباسی؛ نظام جهان ارزیابی و حمایت از حقوق بشر، انتشارات جنگل، 1387.
- نصیری، مرتضی؛ «اصول و تحولات حقوقی نهاد تأمین اجتماعی»، فصلنامه تأمین اجتماعی، شماره 9، 1380.
- ـــــــــــ ؛ مبانی حقوق تأمین اجتماعی در ایران، مؤسسه‌ پژوهش‌های تأمین اجتماعی، 1382.
- واسعی، فریدون؛  نظارت قضایی بر اعمال دولت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1377.
- هاشمی، محمد؛ حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، میزان، 1384.
 
- Harris, Nevill; Social Security Law in Contex, Oxford University Press, 1999.
- Kapuy, Klaus; Social Security and European Convention on Human Rights, Euoropean Journal of Social Security, Vol.9, No. 3, 2007.
- Pieters, Danny; Social Security: An Introduction to the Basic Principles, Kluwer Law International, 2006.
- Tushnet, Mark; Social Welfare Rights and Forms of Judicial Review, Texas Law Review, vol. 82, 2004.