نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

چکیده

عباراتِ «حدودی که در این قانون ذکر نشده‌اند» در مادة 220 و «تعزیرات منصوص شرعی» در تبصرة 2 مادة 115 قانون مجازات اسلامی، از لحاظ فقهی و حقوقی دارای ابهام‌اند و برای تشخیص مصادیق آنها باید به تفسیر متوسل شد. در این زمینه سه تفسیر امکان‌پذیر است: اول، انحصار حدود به موارد شش‌گانة مشهور و اختصاص تعزیرات منصوص به مواردِ دارای موجب و نوع و میزان معین. دوم، اختصاص حدود به موارد دارای موجب و نوع و میزانِ معین و تعزیرات منصوص به موارد دارای موجب معین و نوع و میزان مجازات نامعین. سوم، اختصاص حدود به موارد دارای موجب و نوع و میزان مجازات ثابتِ معین و تعزیرات منصوص به موجب و نوع و میزانِ غیرثابتِ معین. در این مقاله ضمن بررسی دیدگاه‌های مختلف در نهایت تفسیر سوم را به عنوان تفسیری غیرابزارگرایانه که دارای بالاترین جذابیت اخلاقی است و بیش از سایر تفسیرها با اصل حاکمیت قانون و سایر اصول مسلّم حقوقی سازگار است، بر‌گزیده‌ایم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Criterion Of Separation Between " Non-Mentioned Hodood" and "Definite Tazir" in the Islamic Penal Code of 2013

نویسندگان [English]

  • Hamed Rahmaniyan
  • Mohammad jafar Habibzadeh

چکیده [English]

The phrase “Hodood that are not mentioned in this code” in Article 220 of Islamic Penal Code of 2013 and “Shar’i definite Tazir” in Article 115 of this code are ambiguous from Figh and legal viewpoint, then we have to resort to interpretation for recognizing their instances, In this regard, three interpretations are possible, First, restricting “Hodood” to six famous types and allocating definite Ta’zir to punishments with definitive cause, kind and amount, Second, allocating Hodood to punishments with definite kind and amount and cause and allocating definite Ta’zir to punishments with definite cause and indefinite kind and amount, Third, allocating Hodood to punishments with definite cause and kind and amount of certain definite punishment and allocating definite Ta’zir to certain indefinite cause and kind and amount, In this article we consider different views and finally choose third interpretation as a non-instrumentalist one that has the highest moral acceptance, This accepted interpretation is consistent with rule of law and other certain legal principles,     

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rule of law
  • Interpretation of law
  • Hadd
  • Ta'zir
  • Islamic Penal Code of 2013
الف - فارسی
- اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، ج،1، تهران، میزان، چاپ چهارم، 1382.
- امیدی، جلیل، تفسیر قانون در حقوق جزا، تهران، جنگل، 1389.
- بیکس، برایان، فرهنگ نظریة حقوقی، ترجمه محمد راسخ، تهران، نشرنی، 1389.
- حبیب‌زاده، محمدجعفر و عینی نجف‌آبادی، محسن، «مبنا و ملاک تعزیر، قسمت دوم»، ماهنامة دادرسی، سال ششم، شمارة 33، 1381.
- حسینی، سید محمد، «دوگونه کیفر در مقابل دو دسته بزه، بازتعریف حدود و تعزیرات از دیدگاه فلسفة کیفری»، فصلنامة حقوق، دورة 39، شمارة 1، 1388.
- دورکین، رونالد، «حقوق و اخلاق» ترجمه محمد راسخ، مقاله در، حق و مصلحت، نوشته محمد راسخ، تهران، طرح نو، چاپ سوم، 1387.
- قیاسی، جلال‌الدین، روش تفسیر قوانین کیفری، قم، بوستان کتاب، 1379.
- مکارم شیرازی، ناصر، «تحلیلی پیرامون مسئلة تعزیرات در اسلام»، مجله نورعلم، شماره 5، 1363.
ب عربی
- تبریزی، میرزا جواد، اُسُس الحدود و التعزیرات، قم، مطبعه مهر، 1417 هـ. ق.
- جبعی عاملی (شهید اول)، محمد بن مکی، القواعد و الفوائد، جلد دوم، نجف، مطبعه الآداب، 1360 هـ. ق.
- جبعی عاملی (شهیدثانی)، زین‌الدین بن علی،  مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، جلد چهاردهم، قم، مؤسسه المعارف الإسلامیه، 1413 هـ. ق.
- حلی، مقداد بن عبداله سیوری،  نضد القواعد الفقهیه علی مذهب الإمامیه، قم، انتشارات کتابخانة آیت‌اله مرعشی نجفی، 1403 هـ. ق.
- موحدی لنکرانی، محمدفاضل، تفصیل الشریعه فی شرح تحریرالوسیله- الحدود، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام، 1422 هـ. ق.
- محقق حلی، نجم‌الدین جعفربن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جلد چهارم، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، 1408 هـ. ق.
- منتظری، حسینعلی، کتاب الحدود، قم، دارالفکر، بی‌تا.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، جلد چهل و یکم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم، 1404 هـ. ق.
ج - انگلیسی
- Pardy, Bruce, "The Hand is Invisible, Nature Knows Best, and Justice is Blind, Markets, Ecosystems, Legal Instrumentalism, and the Natural Law of Systems", Tulsa Law Review, vol. 44, 2008.
- Quevedo, Steven, "Formalist and Instrumentalist Legal Reasoning and Legal Theory", California Law Review, vol. 73, 1985.
- Scordato, Marin. R, "Post-Realist Blues, Formalism, Instrumentalism and the Hybrid Nature of Common Law", Nevada Law Journal, vol. 2, N.2, spring 2007.
- Summers, Robert. S, Instrumentalism and American legal theory, NewYork, Cornell University Press, 1982.
- Tamanaha, Brian. Z, Law as a Means to an End, London, Cambridge University Press, 2006.